,
38 tweets,
5 min read
Read on Twitter
1. Dünyanın bütün temelleri karmaşa üzerine kurulu. Siyasi, dini, ekonomik ve ahlaki... durumlar artık tanımlanamayacak derecede kaotik bir yapı arz ediyor. Bu karmaşaya sebep insanoğlunun sahip olduğu birden fazla kimlikle (hikayelerle) alakalı bir durum.
2. Sabahleyin güneşi gören bir Avrupalı heyecanla özgürlüğünü ve mutluluğunu borçlu olduğu liberal düzene şükrediyor, kahvaltıdan sonra işine gitmek için yola düştüğünde gördüğü mültecilere surat asıp içinden faşistçe ‘Defolun’ diyor,
3. ...işinde dünyanın öbür ucuna sattığı makineler yüzünden küreselleşmenin faziletine iman ediyor, akşam ise milli maç için ekranın karşısına geçip gururla milliyetçilik şarkıları söyleyebiliyor.
4. Deliler gibi çocuğunu seven ve çocuk sevgisi sahibi olduğunu iddia eden bir anne çocuğuna aldığı tshirt’ün üretildiği yerdeki çocuk köleleri umursamıyor, durumu bilse dahi bunu ahlaki bir sorun olarak görmüyor...
5. Dünyanın öbür ucundaki bir ülkede aldığınız bir şirket hissesi, o şirket küresel ısınmayı artıracak bir üretim modeline sahip olsa da ya büyük bir ihtimalle bunu bilmiyorsunuz veya bu sizin umrunuzda olmuyor...
6. O şirketin hisselerinden kazandığınız paralarla Avrupa’da küresel ısınmayı önlemek için yapılan seminerlere katkıda bulunabiliyorsunuz.
7. Dindar bir müslüman beş vakit namazından sonra bir başka müslüman ülkenin topraklarında adam doğrayan ülkesinin zaferi ve bekası için dua edebiliyor. Özgürlükçü Marx öğretilerinden çalışma kampları icat edebilen Stalinler mevcut.
8. Evrim teorisi çarpıtılmış ve ari ırk adı altında Hitler’in kendi sistemini aklama silahına dönüşmüş. Her öğreti, her -izm, her inanış içerisinde bastırılamayan şiddet damarları üretir ve bir süre sonra en büyük öfke ve şiddete sahip damar muhakkak ipi göğüsler.
9. Bir Budist kendisini feminist, muhafazakar ve milliyetçi olarak da tanımlayabiliyor.Bu kimliklerin temellerinde birbirlerine çok zıt ve çelişkili inanışlar dahi olsa, insanoğlu nöronları arası bağlantı eksikliği dolayısıyla bu alanları hep gri bırakıyor,düşünmek istemiyor...
10. İnsanoğlu etrafında dönen inanılması güç olayları açıklayabilmek için ilk günden itibaren hikayeler üretme ihtiyacı hissetti. Depremi mantıklı sebeplerle açıklayamayan ilk insanlar bunun çok büyük bir gücün kendilerine olan kızgınlığı olarak masallaştırdı.
11. Bir deprem tanrısı vardı ve bu tanrı insanoğlu iyi ile kötü arasında seçimini kötüden yana kullandığında işbaşına geçiyordu...
12. İyi ve kötü tanımları yüzyıllar boyunca değişim göstermiş olsa da, bir şekilde dönemin iyi ve kötü tanımına göre binlerce tanrı türetildi. Nil Tanrısı’nın suları kabartarak Mısır halkının karnını doyurması da Mısır halkının seçiminin iyiden yana olduğunu gösteren bir işaretti
13. Bu bir kimlik bunalımı. İnsanoğlu gerçekliği ürettiği hikayelerle ıskaladı ve kimlikler, kendi kendimize ürettiğimiz hikayelerden başka şeyler değiller...
14. Vücudumuz dışında meydana gelen her hadise kendi kendimize ürettiğimiz hikayeye uyumluluk nispetinde bizim için iyi, uyumsuzluk nispetinde kötü. Vicdan dediğimiz şey hikayemizle uyumluysa var, yoksa yok.
15. Gelecekte eski dünyanın bütün hikayeleri derlenip toplanacak ve üzerleri açılmamak üzere bir yere istiflenecek. Eskinin birbiriyle çelişkili onlarca hatta yüzlerce hikayesinin yerine gelecekte tek bir hikaye inşa edilecek. Peki bu hikaye nedir?
16. Birçok hikaye insanoğlunun dünyaya örmeye başladığı iletişim ağlarıyla yavaş yavaş ortadan kayboldu. Çünkü insanlararası iletişim bilgi paylaşımına sebep oldu ve bilgi paylaşımı çok daha yeni bilgilerin üretilmesinin önünü açtı.
17. Örneğin yıldırım tanrısı Franklin tarafından bir şişede hayatına son verdi. Franklin uçurtmasıyla yıldırıma dokundu ve yıldırım elektrik depolayabilen bir şişeye dolduruldu.
18. Bilgi, eskinin hikayelerini birbir öldürürken çok daha yeni bir hikayeyi kendi etrafında örgülüyordu. Biz bu hikayeye ‘Bilim’ diyoruz. Bilime hikaye diyorum çünkü bu hikaye olma durumunu bilim de kabul eder.
19. Çünkü bu hikayede ulaşılmış her sonuç birgün yalanlanabilir ve yerine yeni bir hikaye konulabilir.
20. Newton klasik fizik yasalarını ortaya koyarken aslında bir hikaye anlatıyordu. Aynen ilk insanların anlayamadıkları şeyleri bir hikayeyle anlatma ihtiyacı gibi Newton da bu anlaşılmaz olayları bir hikayeye bağladı.
21. Meşhur elmasından hareketle kütlesi olan cisimlerin birbirlerini çektikleri hikayesini üretti kafasında...
22. Newton’un bu kullanışlı hikayesiyle bilimde çok ileri gittik. Buharlı makinelerin dişlileri bu hikayeyle buluştu ve sanayi devrimi gerçekleşti. Fakat dediğim gibi bu bir Newton hikayesiydi ve 20. Yüzyılın başlarında bu hikaye başka bir hikaye ile değiştirildi.
23. Yeni hikayenin anlatıcısı Einstein’dı. Einstein Newton’un aksine dünyanın determinist olmadığını, zamanın herkes için aynı hızda akmadığını ve evren dediğimiz yerin bizlerden bağımsız olmayıp, her hareketimize tepki verdiğini ortaya koydu.
24. Bu hikayeye görelilik kuramı dedik. Görelilik kuramı da Newton’un kanunları gibi baştan sona bir hikayeydi. Çünkü Einstein daha hızlı giden bir cisim için zaman daha yavaş akıyor diye iddiada bulunurken bunu ispatlayabileceği bir deney imkanına sahip değildi.
25. Bir anlamda Einstein bir düşünce deneyi tasarlamış ve oradan bir hikayeye ulaşmıştı. Bu hikayenin gerçekliğini yaklaşık 70 sene sonra atomik saatler ve uçaklarla yapılan bir deneyde ispatlama şansımız oldu.
26. Devamında gelen kuantum teorisi birçok bilim adamının hikayeleriyle gelişti ve günümüz teknolojilerinin en büyük yardımcısı oldular. Turing bilgisayarı hayallerinde kurgularken bu kurguya Shannon diğer bir hikayeyle yardımda bulundu.
27. Evet Einstein veya Turing ortalama insan zekasının çok üzerindeydiler ve hayal güçleri bu hikayeleri üretmeye müsaitti. Fakat ürettikleri hikayeler diğer insanlar tarafından anlaşılabildi. Çünkü hikayelerini destekleyecek matematik ve fizik hikayeleriyle konuşuyorlardı.
28. Yani hikayelerini formüle edip bir kağıt üzerinde şekillendirebilmişlerdi. Zaten bu yeni hikaye dünyasını eski insanların hikaye dünyasından ayıran tek fark da buydu.
29. Bilginin ve bilgi çeşitliliğinin inanılmaz boyutlara ulaştığı 2000’li yıllarda artık bir insanoğlunun kendi başına hikaye üretmesi güçleşti. Kuantum dünyası henüz anlaşılamamıştı ve görelilik kuramı birçok soru işaretiyle önümüzde durmaktaydı.
30. Tek bir insan beyninin bunların altından kalkabilecek güzellikte hikaye üretmesi imkansızdı. O zaman biz de hikaye üretme işini bizden çok daha akıllı olan bilgisayarların yapabileceğini düşündük...
31. Bilgisayarların kuantum dünyası ile görelilik dünyasını birleştirmesini umut ettik. Bu birleşme sonucu yeni bir masal önümüzde olacak ve her ne kadar anlayamayacak olsak da teknolojide daha büyük sıçramalar gerçekleştirebilecektik.
32. Fakat ortada görünmeyen bir tehlike var. Yeni üretilecek hikaye insan aklının ürettiği bir hikaye olmadığı için bir anlamda göklerden gelen bir hikaye anlamına gelecek.
33. Newton ve Einstein gibi çok zeki adamların yazdıkları hikayelerden farklı olarak ortalama insan zekasının çok çok ötesinde bir zekanın ürettiği hikaye olacak.
34. Bu yüzden sadece bilimsel anlamdaki hikayeler değil, insanoğlunun günümüze kadar kurguladığı bütün hikayeler silinip atılabilir. Tek bir hikaye olabilir ve bu hikaye tek dünyanın tek hikayesi olur.
35. İnsanoğlu etrafında meydana gelen anlaşılmaz olayları hikayelerle aşmıştı evet. Fakat başka hikayeleri de düzeninin devamı ve kendi mutluluğu için kurgulamıştı. Örneğin millet, para, devlet, bayrak, global şirketler, komünizm, liberalizm...
36. ...aslında var olmayan fakat bizim inandığımız ve orada kendimizi güvende hissettiğimiz hikayeler.
37. Günümüzde bir olay yorumlanmaya çalışılırken yüzlerce sebep ve sonuç örgüsü kurulabilir. Hatta dünyada yaşayan insan adedince sebep ve sonuç sayısı vardır. Çünkü her insan binlerce farklı hikayenin farklı kesişim ve anlama düzeylerine sahiptir.
38. Birçok karmaşık hikaye yerine tek bir derli toplu hikayenin olması belki de iyi bir şey olarak nitelendirilebilir. Fakat tek bir hikaye demek tek bir sebep sonuç ilişkisine işaret eder ki bu da insanların mankurtlaşmasının en büyük sebebi olur.
