Thread by @LOmecha

1. Kesin, doğru ve son bir bilgi var mıdır?

2. Kesin, doğru ve son bilgi var ise, kaotik yapıdaki evreni/evrenleri tek ve çok basit bir formül ile açıklayabilir.

3. Bu fikir çocukça görünse de halen tek bir formül olduğu inancındayız. İnsanoğlunun ilk günden beri en büyük amacı da bu kesin ve doğru bilgiye ulaşmak.

4. İnsanlık tarihinin başında bilgi, verilerin göçebe hayat sebebiyle sürekli değişim göstermesinden dolayı kolay ulaşılabilen bir şey değildi. Beyinde ve saatte 5 kilometre hızla taşınan soyut bir olguydu. Paylaşımı sözlü ve çok sınırlıydı.

5. Göçebe hayat verilerin devamlı değişmesi anlamına geliyordu. Toros’lardan Çukurova’ya inen insan nem ve sıcaklık değişimine bir açıklama yapamıyordu.

6. Yerleşik düzen verilerin sürekliliğini sağladı. Bilgiler daha rahat oluşturulmaya başladı. Atların evcilleştirilmesi sonucu paylaşım hızı arttı. Bu hız saatte 50 kilometreye kadar ulaştı.

7. Tarım toplumları, bilgi üretiminin görece artan hızı ile at patikaları aracılığıyla birbirlerine bağlanmaya başladı. ‘Zaman’ denilen olgu, tarım toplumları ile ‘mevsimler’ adı altında hayatımıza girdi.

8. Önceleri dumana veya davul sesine kodlanarak paylaşılan bilgi, yazının icadı ile alfabeye kodlanarak beynin dışarısına çıkıyor, bu da bilginin doğması anlamına geliyordu.

9. İlk başlarda kil tabletler, sonrasında papirüsler ve nihayetinde kâğıt, insanoğlunun ilk harddiskleri görevini üstlendiler.

10. Ticaret yolları ile görünür hale gelmeye başlayan ağ, bilginin uzun mesafeli yolculuğunu başlatıyordu. Diğer taraftan, ticaret yolları ile ‘Gün’ kavramı hayatlarımıza girererek ‘Zaman’da bir devrim daha yapmış oluyorduk.

11. Çünkü tüccarlar birbirlerine belli bir gün vererek buluşmak zorundaydılar.

12. Bilgilerin tüm dünyaya yayılıyor oluşu Sokrates, Platon ve Aristotales gibi felsefecileri kesin ve doğru bilginin olduğu ve bu bilgiye akılla ulaşılabileceği sonucuna götürdü.

13. Taşınan bilgiler ağın birleşim noktalarında bilime dönüştü. Önce Ortadoğu ticaret yolları ile, devamında Avrupa Amerika’nın keşfi ile ve en son Amerika internetin yardımı ile ağın merkezine yerleşti.

14. Ağın merkezine yerleşmek bilginin de merkezine yerleşmek anlamına geldiğinden bu bölgeler zenginlik, refah ve güç kazandı.

15. Buharlı makineler demiryollarına lokomotif oldu ve bilgi taşıma hızını teknolojinin ilerlemesiyle daha da artırdı. Yine buharlı makinelerin sırtladığı üretim, demir rayların üzerinde devasa bir lojistik ağına dönüştü.

16. Buharlı makinelerin verimsizliği elektrik motorunun icadına yol açtı. Büyüyen üretimin verimsizliği ise seri üretim kavramını insan ile tanıştırdı. Seri üretim önce saati ve devamında da dakikaları hayatımıza soktu.

17. Elektriğin bilgi taşıyabilme özelliğinde olduğu keşfedildi. Telgraf ağları çok kısa bir süre içerisinde tüm dünyaya yayıldı. Bilgi aktarım hızında çok radikal bir artış gerçekleşmiş oldu.

18. Görelilik kuramı, zamanın tamamen algı olduğunu ortaya koydu. Zamanın farklı durumlarda olan insanlar için farklı ilerlediği ispatlandı. Bu değişkenlik uzay/zaman’ın tanımlanmasına sebep oldu. ‘Zaman Belirsizliği’ Einstein tarafından keşfedildi.

19. Kuantum teorisi ile atomaltı parçacıkların kesin bilgilerine ulaşamayacağımızı anlamış olduk. ‘Bilgi Belirsizliği’ Heisenberg tarafından ortaya konuldu. İnsanoğlu, o zamana kadar öğrendiği her şeyin yanlış olabileceği ihtimaliyle büyük bir zihinsel değişim yaşadı.

20. Kesin ve doğru bilginin olduğunu ve bu bilgilere akıl yoluyla ulaşılabileceğini iddia eden Sokrates, Platon ve Aristotales gibi felsefecilerin yanıldığını ‘Bilgi Belirsizliği’ ile görmüş olduk. Karbon beyinlerimiz işlem kabiliyetlerinde yetersiz kaldılar.

21. Bilgi yapıtaşının (Bit) tanımı ve ölçümü Claude Shannon tarafından yapıldı. Geleceğin dünyası bu tanım üzerinden yeniden inşa edildi. Bilgisayar icat edilerek yazıdan daha kapasiteli ve kullanışlı bir harddisk ile tanışmış olduk.

22. Bit tanımı dijitalleşmeyi getirdi. İnsanoğlu karbon temelli beyni ile silikon temelli yeni ve daha yüksek işlem kapasiteli bir beyin icat edebileceğini gördü. Canlı cansız her nesne, durum, fikir 1 ve 0’larla ifade edilebilir hale geldi.

23. Maliyet azaltma ve verimliliği arttırarak daha büyük karlar elde etme çabaları bizleri robotik otomasyonla tanıştırdı. Robotlar hayatımıza girdi. Ve saniyeler insan hayatında önem kazanmaya başladı.

24. İnternet, bilgisayarlar arası iletişimin mümkün olduğunun keşfinden sonra dünya üzerine gerilen son nesil ağ oldu. Günümüzde fiber optik kablolar aracılığıyla bilgiyi ışık hızının yüzde 70’i hızlarda taşıyabiliyoruz.

25. İnternet ağı ile dünyanın bilgisine ulaşabileceğimizi düşündük. Her şeyin dijital temsilinin olduğu bir ağ yapılanmasının silikon beyinlerle bizleri kesin ve doğru bilgiye yaklaştıracağına inandık.

26. Claude Shannon ‘Bilgi belirsizliğin çözümüdür’ derken aslında dijitalleşme ile kesin ve doğru bilgiye ulaşabileceğimizi de ifade etmeye çalışıyordu.

27. Kaos teorisi bizlere dünyanın ve elbette evrenin bir kaos düzeni olduğu sonucuna götürdü. Kaos teorisi Edward Lorenz’in hava tahminleri yapmaya çalışan bilgisayarında ortaya çıktı.

28. Her şey 1 ve 0’la ifade edilebiliyordu fakat bu durum büyük bir bilgi kirliliğine sebep oldu. Bilgi sayısının kaotik artışı bizleri bu bilgileri saflaştırmaya, sınıflandırmaya ve birleştirmeye zorladı. BigData algoritmaları geliştirilmeye başladı.

29. Dijital dünyanın ve dolayısıyla bilgi sayısının çok hızlı büyümesi BigData algoritmalarının yetersizliğini ortaya çıkardı. BigData büyük bir çöp yığınıydı ve bu yığından doğru çıkarımlar yapabilmek daha akıllı algoritmalarla mümkündü.

30. Yapay Zeka, Big Data havuzlarında yüzmeye başladı.

31. Kesin ve doğru bilgiye dijitalleşme ile ulaşamayacağımızı gördük. Karbon beyinlerimizin ürettiği silikon beyinler de sayısız veriye ulaşmalarına rağmen kesin bilgiye ulaşabilme idealinin çok ötesinde kaldılar.

32. En büyüğün izahı Görelilik Teoremi ile en küçüğün izahı Kuantum teorisini birleştirerek bize son kuramı hediye edemediler.

33. 10 sene içerisinde Moore yasası gereğince silikon beyinler (transistör temelli işlemciler) kesin ve doğru bilgiye ulaşamadan görevlerini tamamlamış olacaklar.

34. Kesin ve doğru bilgiye ulaşma iştiyakımız devam ediyor. Bu sefer bilginin atom, verilerin ise atomaltı parçacık olarak tasarlandığı yeni bir deneme sürecindeyiz. Kuantum bilgisayarlar silikon beyinlerden kesin ve doğru bilgiye ulaşma görevini devralmak üzereler.

35. Hayal edebileceğimizden de çok fazla bilgiyi işleyebilme özelliğine sahip Kuantum bilgisayarlar gelişimlerine devam ediyor. Kuantum bilgisayarların görelilik kuramını ve kuantum teoremini birleştireceğini umut ediyoruz.

36. Baştaki soruya dönelim. Kesin, doğru ve son bir bilgi mevcut mudur? Buna insanoğlunun yüzde 99’u evet cevabını vermekte. Çünkü beyinlerimiz belirsizliği tehlike olarak algılar. Kesin bir bilginin olduğuna inanç beyinlerimizin kendini koruma yoludur, kaçış noktasıdır.

37. Kesin ve son bir bilginin olmadığını kabul edip de mutlu yaşayabilen insan sayısı bir elin parmaklarını geçmez.

38. Kesin ve son bir bilgiye inanan insanlar muhakeme yetenekleriyle bu kesin bilgiye ulaşamayacaklarını da bilirler. O yüzden sürekli bir otoriteye ihtiyaç duyarlar. Otorite onların kulaklarına kesin ve son bilgiyi fısıldayacaktır.

39. Nitekim Sokrates’in kesin bilginin var olduğu tezi sokaktaki insanda karşılık bulmuş ve sokaktaki insan otorite olarak Hristiyanlık öğretilerini benimsemiştir.

40. Kesin bilgiye sahip olduğu düşünülen otoriteye biat bir süre sonra radikalizme kayma riski taşır. Hitler yakın tarihin en güzel örneğidir. İnsanı insanlıktan çıkarabilir.

41. Bunun sonucu otoritenin çobanlığını yaptığı muhakeme yeteneği sıfırlanmış ve kolayca manipüle edilebilen kalabalıklardır.

42. Kesin ve son bir bilgi olabilir. Bu bilgi ile evrenin kaotik yapısı gayet basit bir şekilde açıklanabilir. Lakin bilinmesi gereken şey, insanoğlunun ne karbon beyniyle, ne de o karbon beynin ürettiği silikon ve kuantum beyinle bu bilgiye ulaşma olasılığının olmadığıdır.

43. Bu yüzden herkesin ‘gerçek’ kabul ettiği şeyler yanlış, papağan gibi tekrarlanan ezberler ise felakettir.

44. NOT; Bu flood ‘Bilgi, Ağ, Zaman’ kitabının dördüncü bölümündeki özetin geliştirilmiş halidir.