,
13 tweets,
3 min read
Read on Twitter
در مورد قانون سربازی اجباری یک خطای رایج وجود دارد. رضاشاه خدمت نظام را اجباری نکرد. پیش از او هم سده‌ها همانند آن در ایران وجود داشت. کاری که رضاخان از زمان تصدی وزارت جنگ آغاز کرد این بود که تبعیض را برداشت و دایرۀ شمول آن را به طبقات شهری و خان‌زاده‌ها و ملازاده‌ها گسترش داد.
این بود که صدای اعتراض بسیاری بلند شد. البته همه اعتراض نکردند. برای نمونه مدرس که بزرگ‌ترین دشمن رضاخان بود با این موضوع همراهی کرد.
پیش از رضاخان تنها یک بار امیرکبیر در چهارچوب نظام موسوم به «بنیچه» اصلاحاتی در امر سربازگیری انجام داد. به این صورت که دفترهای مالیاتی هر...
پیش از رضاخان تنها یک بار امیرکبیر در چهارچوب نظام موسوم به «بنیچه» اصلاحاتی در امر سربازگیری انجام داد. به این صورت که دفترهای مالیاتی هر...
...دهی مبنای تعداد سربازانی قرار می‌گرفت که آن ده باید بفرستد و هزینۀ آن سرباز هم در طول خدمت بر عهدۀ دولت و خان آن ده بود. پس از امیرکبیر این نظام مانند دیگر امور کشور به مرور دچار فساد شد:
نخست اینکه خان‌ها و کدخداها به مأموران دولتی رشوه می‌پرداختند تا از میان فرزندان...
نخست اینکه خان‌ها و کدخداها به مأموران دولتی رشوه می‌پرداختند تا از میان فرزندان...
...آنها سربازگیری نشود. بنابراین تمام بار آن بر دوش ضعیف‌ترین اقشار روستا می‌افتاد. اینها اقشاری بودند که اتفاقاً بیشترین نیاز را از جنبۀ اقتصادی و کار بر روی زمین یا گله‌داری به حضور فرزندان جوان خود داشتند.
دومین جنبۀ فسادانگیز این بود که مأمورین دولتی پولی را که دولت به...
دومین جنبۀ فسادانگیز این بود که مأمورین دولتی پولی را که دولت به...
...عنوان مخارج سربازان می‌پرداخت خود به جیب می‌زدند. به جز تا اندازه‌ای در پایتخت در دیگر ولایات تقریباً هیچ نظارتی از سوی دولت بر این روند وجود نداشت. از سوی دیگر خان‌ها هم که موظف بودند بخشی از هزینۀ سرباز را پرداخت کنند مثلاً نیمی از پول را به مأمور دولت می‌دادند و نیم...
...دیگر را در جیب خود نگاه می‌داشتند! در این میان آنکه قربانی می‌شد جوان بیچارۀ روستایی بود که دور از دیار خود و در شهری پرت افتاده هم باید به اصطلاح مشق سربازی می‌دید (تقریباً هیچ آموزش مؤثر نظامی هم وجود نداشت چون دولت پول گلوله برای مشق تیر نداشت!) و هم نان خود را در زمان...
...فراغت با حمالی، گدایی و گاه رشوه‌گیری و زورگیری به دست می‌آورد.
سومین جنبۀ فسادانگیز هم مربوط می‌شد به به‌روز نشدن عمدی دفترهای مالیاتی از سوی مستوفیان. چون نظام بنیچه بر پایۀ همین دفترها بود به خودی خود فساد نظام مالیاتی کشور به سربازگیری هم گسترش پیدا می‌کرد. مثلاً فلان...
سومین جنبۀ فسادانگیز هم مربوط می‌شد به به‌روز نشدن عمدی دفترهای مالیاتی از سوی مستوفیان. چون نظام بنیچه بر پایۀ همین دفترها بود به خودی خود فساد نظام مالیاتی کشور به سربازگیری هم گسترش پیدا می‌کرد. مثلاً فلان...
...بلوک در زمان امیرکبیر پنج هزار نفر رعیت داشت و محصولاتش گندم و خرما بود. بعدها زمین‌لرزه‌ای، خشکسالی یا طاعونی می‌آمد و جمعیت آن می‌شد دو هزار نفر. چیزی که هست مستوفیان برای دست‌کم پنجاه سال مطلقا به دفترها دست نزدند و دولت در تهران هم بر مبنای همان دفترها از ولایات مالیات...
...مطالبه می‌کرد. بسیار پیش می‌آمد که دهی خالی از سکنه شده بود ولی برای دهه‌ها کماکان داشت مالیات و سرباز به دولت می‌داد! این بار مضاعف هم باز بر...
[این را در حاشیه بگویم که خانوادۀ مصدق از جمله پدرش (میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر) و خودش سمت‌های مهم لشکرنویسی و مستوفی‌گری داشتند]
[این را در حاشیه بگویم که خانوادۀ مصدق از جمله پدرش (میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر) و خودش سمت‌های مهم لشکرنویسی و مستوفی‌گری داشتند]
...دوش ضعیف‌ترین اقشار روستایی می‌افتاد. یکی از موارد اختلافات شدید در مجلس یکم که منجر به چند دستگی در آن شد و نهایت راه را برای کودتای محمدعلی‌شاه هموار کرد تلاش برای اصلاح این وضع بود. مجلس دوم هم که بر سر داستان اولتیماتوم روسیه بسته شد به نوعی قربانی همین موضوع شد. چون...
...دست‌آویز ظاهری روس‌ها برای اولتیماتوم اخراج مورگان شوستر بود که برای اصلاح وضع مالیاتی به کار گرفته شد.
با این مقدمات تاریخی قابل فهم است که چه مخالفت شدیدی با اقدامات سردارسپه در وزارت جنگ می‌شد و بسیار بدگویی‌ها آن زمان از کجا آب می‌خوردند. بدگویی‌هایی که بعدها تاریخ شدند.
با این مقدمات تاریخی قابل فهم است که چه مخالفت شدیدی با اقدامات سردارسپه در وزارت جنگ می‌شد و بسیار بدگویی‌ها آن زمان از کجا آب می‌خوردند. بدگویی‌هایی که بعدها تاریخ شدند.
این شرایط کشور بود. به صراحت باید گفت کسی که تنها مطالعۀ تاریخی خود را محدود به کتاب فلان استاد صاحب کرسی «ایران‌شناسی» یا «مطالعات خاورمیانه» در فلان دانشگاه اسم و رسم دار غربی می‌کند تنها توهم دانستن تاریخ دارد. آن کتاب‌ها بیشترشان چندان غنی‌تر از سریال‌های صداوسیما نیستند.
ولی همان‌ها در ایران منبع کنکور کارشناسی ارشد و متن واحد‌های درسی دانشگاه‌ها هستند. تاریخ را باید از لابه‌لای خطوط خواند.
[در ضمن اگر کسی در موردی از فلان شخصیت در تاریخ دفاع کرد لزوماً منظورش این نیست که نوه و نتیجه‌های آن شخصیت باید بیایند و شاه شوند #بدیهیات !]
[در ضمن اگر کسی در موردی از فلان شخصیت در تاریخ دفاع کرد لزوماً منظورش این نیست که نوه و نتیجه‌های آن شخصیت باید بیایند و شاه شوند #بدیهیات !]
