My Authors
Read all threads
#LetsTalkDesign odc. 15. Viva La Rivoluzione!
#ItalianDesign #RadicalDesign #MissingItaly
Nie wiem z czym kojarzą się Wam lata 50te we Włoszech, ale mnie oczywiście z zaciętą i zrozpaczoną twarzą Lamberto Maggiorani, szukającego swojego roweru na targu Porta Portese. Image
Filmy neorealistów przedstawiały rzeczywistość powojennych Włoch w tak smutnych barwach, że pokazywano je nawet w stalinowskiej Polsce, żeby trochę pocieszyć jej obywateli (o czym wspomina Tyrmand w "Dzienniku 1954"). Faktycznie, przebudzenie z faszystowskiego snu było bolesne
...ale na szczęście, jak to z lewacką propagandą bywa, nie miała ona wiele wspólnego z rzeczywistością. Prawdziwy Antonio Ricci nie musiałby wcale kraść roweru, żeby pójść do pracy ponieważ mógł do niej pojechać na nowiutkiej, produkowanej już od 1946 Vespie. Z prędkościomierzem! ImageImage
Lata powojenne to cud gospodarczy la Ricostruzione, czas w którym Włochy są drugim (po Niemczech) najszybciej rozwijającym się krajem Europy. Nowa rzeczywistość, owszem obciążona biedą i migracjami, rodzi jednak głównie nadzieje i aspiracje. Design ma być odpowiedzią także na nie
Włosi odreagowują faszyzm, również estetycznie, co widać np. w zestawieniu dwóch karoserii Fiata 500 - starej dobrej "Myszki" (Topolino) produkowanej w l. 1936-1948 z wersją "500 Nuova" z roku 1957. W 2giej połowie l. 40 rodzi się nowy styl włoskiego designu, który podbije świat ImageImageImage
Co ciekawe, wzornictwem zajmują się głównie architekci. Ogromny popyt na nowe mieszkania po bombardowaniach rodzi też potrzebę ich urządzenia. Projektanci sięgają do repertuaru europejskiego modernizmu, nadając mu specyficznie włoską, organiczną linię (C. Mollino, Arabesque 1949) ImageImage
Obok Mollino, ważne nazwiska tego czasu to Marco Zanuso (fotel Lady, 1951), Augusto Bozzi (Kosmos, 1954), Gio Ponti (Superleggera, 1957) i Gino Sarfatti (lampa stołowa, 1951). Wszyscy projektują elegancko, lekko i nowocześnie, tworząc to, co nazwano później Linea Italiana ImageImageImageImage
Istotne są bliskie związki z USA. Plan Marshalla, odrodzenie mafii po obu stronach Atlantyku (poczytajcie o Lucky Luciano!) ale i... wzajemna fascynacja modernistycznym designem. Olivetti Lexicon 80 zostaje w 1952 zakupiona "na pniu" przez @MuseumModernArt jako dzieło sztuki Image
Włoski Bel Design szybko podbija Amerykę co daje mu silny impuls rozwojowy. Drugim stają się nowe materiały - wynaleziony po wojnie polipropylen (Giulio Nata, Nobel z chemii 1963) i wszelkie polimery. Jednym z pierwszych producentów, wykorzystujących je kreatywnie jest Kartell Image
Kartell, założony przez Giulio Castelli w 1949 zaczyna skromnie od tego oto przedmiotu - niepozornego, ale nieodzownego w każdym - zwłaszcza włoskim! - gospodarstwie domowym. Tak, dobrze widzicie, ten durszlak znajduje się obecnie w kilku muzeach. Zaprojektował go Gino Colombini. Image
To Colombiniemu Kartell zawdzięcza radykalnie nowe podejście do najzwyklejszych przedmiotów, które stało się znakiem rozpoznawczym tej firmy. Na zdjęciach: trzepaczka do dywanów (1957), zmiotka (1959) i wyciskacz do cytryn (1959), wszystkie jego projektu ImageImageImage
Powstają (lub rozwijają się) marki, które zdefiniują włoski design na dekady: Cassina, Arteluce i Portonova. Arflex, założona przez inżynierów Pirelli wprowadza na rynek rewolucyjną technologię pianki syntetycznej, umożliwiającą powstanie sofy Sleepomatic (M. Zanuso, 1954) Image
Cały ten miracolo economico zaczyna jednak wyhamowywać w l. 60. Ferment społeczny, którego kulminacją będą strajki studenckie i autunno caldo roku 1969 znajduje swoje odbicie w ruchu młodych projektantów, związanych głównie z Florencją i zakładających kolektywy artystyczne
To rewolucja po włosku: absurdalna i kiczowata. Grupy (kolektywy!) takie jak Archizoom i Superstudio, Gruppo Sturm, UFO i 9999 chcą zerwać z "nudnym" cyklem planowanej produkcji i konsumpcji. Tak naprawdę nie wiedzą czego chcą, są po prostu hippisami. Irytuje ich funkcjonalizm. ImageImageImage
Ich wizje obejmują całe miasta, ale projektują też meble, które mają być wyrazem buntu wobec tych wszystkich finezyjnych i funkcjonalnych modernizmów. Były szalone jak czas który nastał. Były "designem radykalnym", antydesignem - jak Superonda (1966) i Safari (1968) Archizooma ImageImageImageImage
Ettore Sottsass, już nie najmłodszy, odnajduje w sobie "to coś". Zaczyna projektować meble jako "rzeźby domowe", w jakimś sensie... bez sensu, ale kreujące dziki, absurdalny świat. Przyozdobiony emaliowanymi talerzami. Dobrze współgrają z Dream Beds Archizoom'ów ImageImageImageImage
Ja osobiście z tego okresu najbardziej lubię "rywalizację o autorstwo najwymyślniejszego fotela". Najważniejsi faworyci to:
Dondolo (Cesare Leonardi, Franca Stagi, 1967)
Tube (Joe Colombo, 1969)
Sacco (Piero Gatti, Cesare Paolini, Franco Teodoro, 1968) ImageImageImage
... choć wysokie miejsca zajmują też:
Joe ( Paolo Lomazzi, Donato D'Urbino, Jonathan De Pas, 1968)
Blow (ci sami, 1967, sprzedawano go razem z pompką, łatkami i klejem)
oraz Pratone (Gruppo Sturm: Giorgio Ceretti, Pietro Derossi and Riccardo Rosso, 1971) ImageImageImageImage
O fotelach będzie więcej, ale muszę wspomnieć o Joe Colombo. Ten owładnięty bliską mi obsesją poukładania wszystkiego w odpowiednich miejscach szaleniec projektuje całe "habitaty" - jednostki mieszkalne w duchu Le Corbusiera. Skromne (TFU) i nieskromne (niezrealizowana Visiona 1) ImageImageImageImage
Jest jeszcze 1 fotel. Ważny. To "Mies" Archizoom'ów z 1969. Pomogę Wam - to parodia dzieł wielkiego Niemca. Zamiast skóry mamy gumę Pirelli, która dopasowuje się samoczynnie do naszej..., oh well. To narodziny postmodernizmu, fotel z przesłaniem ("fuck funktionalism"). Image
Postmodernistyczne cytowania szybko się przyjmują: Sofa Bocca (Franco Audrito, Studio 65) to przeróbka mebla stworzonego przez S. Dali na wzór ust Mae West - ironicznie naśladująca usta Marilyn. W podobnym duchu utrzymane są fotele Capitello (Piero Gilardi) i Libro (Gruppo DAM) ImageImageImageImage
Co z rewolucją może począć biznes? No cóż, najlepiej ucywilizować ją i przekupić. Cesare Cassina już w 1969 zaczyna profilaktycznie wypłacać pensje rewolucjonistom z Archizoom, nie wdrażając ich projektów. System do siedzenia Malitte Roberto Matta będzie produkowany przez Knolla ImageImageImageImage
Antydesign stopniowo przestaje być anty, a jego estetyka zaczyna gościć w mainstreamie. Za odpowiednie wynagrodzenie można trochę zredukować ambicje, a plastikowe krzesełka są przecież w sumie fajne. Na zdjęciach: R. Matta, Selene; J. Colombo, Universale, G. Piretti, Plia ImageImageImageImage
I tak, efektem rewolucji stają się kolejne masowo produkowane ikony - od teraz już z plastiku: Olivetti Valentine (E. Sottsass), lampa Chimera (V. Magistretti) i produkowane do dziś Componibili (Anna Castelli Ferrieri dla Kartell). Witajcie w teraźniejszości! ImageImageImage
Plastik z czasem "opatrzył się", stracił urok nowości. Dziś postrzegamy go raczej jako tworzywo podrzędne. Ale popartowskie szaleństwa lat 60 zostały zintegrowane z tradycją modernistycznej Linea Italiana, wnosząc do designu włoskiego kolor i tę niezwykłość, z którą się kojarzy ImageImageImageImage
Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh.

Enjoying this thread?

Keep Current with Easy Rider

Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

Twitter may remove this content at anytime, convert it as a PDF, save and print for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video

1) Follow Thread Reader App on Twitter so you can easily mention us!

2) Go to a Twitter thread (series of Tweets by the same owner) and mention us with a keyword "unroll" @threadreaderapp unroll

You can practice here first or read more on our help page!

Follow Us on Twitter!

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just three indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3.00/month or $30.00/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!