Thread by @EasyRid04682094

#LetsTalkDesign odc. 17. To nie jest kajak!
#OutdoorDesign #LetsTalkCanoe
W elitarnym światku turystyki bagienno-szuwarowej istnieje odpowiednik twitterowych wojen majonezowych, a mianowicie spór o wyższość kanu nad kajakiem. Czas wyjaśnić, o co w tym chodzi. I zaraz to zrobie.

Kajak i kanu (canoe) różnią się konstrukcją, a przede wszystkim techniką wiosłowania: kajakarz używa wiosła dwupiórowego, zagarniając wodę na przemian raz z jednej, raz z drugiej strony, kanujkarz zaś wiosłuje pagajem - krótkim wiosłem jednopiórowym, ZAWSZE PO TEJ SAMEJ STRONIE

Brzmi to może abstrakcyjnie, ale jak tylko spróbujecie, od razu zauważycie różnice: Kanujkarz jest suchy, a kajakarz - mokry; debiutant w kajaku jakoś tam - nieudolnie, ale jednak - popłynie do przodu, podczas gdy na kanu nie znając podstaw, będzie się tylko kręcić w kółko.

Kajak jest wynalazkiem ludów Północy: Inuitów, Yupików i Aleutów. Wykonywano go, naciągając zszyte skóry na szkielet z drewna (lub z kości wieloryba). Integralną część kajaka stanowił tuilik, czyli wodoszczelna kurtka, przyszyta lub inaczej szczelnie połączona z kokpitem.

Ta konstrukcja gwarantowała w razie wywrotki całkowitą wodoszczelność oraz pewną śmierć ponieważ nie dało się z niej uwolnić samemu. Dlatego wymyślono "eskimoske": powrót kajaka do właściwej pozycji dzieki ruchowi bioder i sile nośnej wytworzonej odpowiednim ruchem wiosła

Kajakami o takiej konstrukcji Fridtjof Nansen i Hjalmar Johansen odbyli w 1895 przeraźliwą podróż: po porzuceniu zakleszczonego w lodach "Frama" najpierw ciągneli je na saniach w kierunku bieguna, a po zaniechaniu tego pomysłu przepłynęli na nich wzdłuż Ziemi Franza Josefa

Canoe natomiast powinno się Wam mgliście kojarzyć z Indianami. I słusznie! Ale nie z tymi z Wielkich Równin, lecz z tymi znad Wielkich Jezior. To tam od niepamiętnych czasów "szyto" te łódki z płatów kory brzozowej, naciągniętej na drewniane wręgi.

Biali szybko zrozumieli, że kraju gęstych lasów rzeki są jedynymi dostępnymi drogami i zaadoptowali tę konstrukcję. Kanu używał Samuel de Champlain (założyciel Quebecu), Alexander Mackenzie i wielu innych. A przede wszystkim - używali ich traperzy, polujący w lasach Kanady

Kanu w przeciwieństwie do kajaka może być bardzo pojemne. Już Indianie budowali kanu mieszczące do 18 osób, zaś na wielką skalę wykorzystywała je Hudson's Bay Company, m. in. używając ich do transportu na liczącej 6.500 km trasie wodnej z Montrealu do Pacyfiku (!)

Sportowe zastosowanie kanu brytyjscy koloniści odkryli już w XVIII wieku, co dało początek wyścigom na kanadyjkach. W l. 60 XIX w londyński adwokat, John ‘Rob Roy’ MacGregor, zbudował pierwszy "współczesny" kajak oraz założył Royal Canoe Club i American Canoe Association

Kajki typu "Rob Roy" były konstrukcją skin-on frame (z poszyciem z impregnowanego płótna) i przyjeły sie powszechnie w Europie, zaś już w 1905 Alfred Heurich opracował na ich podstawie konstrukcje "Faltboot", czyli kajaka składanego, produkowanego nastepnie przez Kleppera

Tak narodziła się turystyka kajakowa. Często wspierana przez państwo, jako forma promowania patriotyzmu. Tak było w II RP, czego pięknym zapisem pozostaje "Na tropach Smętka" Melchiora Wańkowicza. Co ciekawe, kajaków nienawidził Hitler i zlikwidował w Niemczech wszystkie kluby.

Kanu pozostało popularne w USA i Kanadzie (oraz w GB). Robiono je głównie z impregnowanych powłok, ale do dziś robi sie je również z kory. Uniwersalność tej konstrukcji dobrze ilustruje film z Regiem Blomfieldem z 1934. Obejrzyjcie koniecznie!

W PRL dominowały kajaki składane (słynny Neptun 08, z żaglem (!). Turystykę umasowiono, ale kluby kajakowe pozostawały jedną z oaz względnej wolności w komunizmie, gdyż system nie interesował się nimi przesadnie. Na zdjęciu oczywiście najsłynniejszy kajakarz tej epoki ;)

Zasadnicze zmiany w kajakarstwie przyniosła rewolucja technologiczna w l. 60. Wtedy to pojawiły się polietylen i hypalon. Pierwszemu zawdzięczamy gwałtowny rozwój kajakarstwa górskiego, drugiemu - absurdalny, ale w sumie nader praktyczny pomysł kajaków (i kanu!)... dmuchanych.

Współczesnie produkowane kajaki podzielić można z grubsza na sportowe, górskie, morskie i zwałkowe. Dominującym materiałem (oprócz sportowych) jest polietylen, materiał bardzo odporny. Kształt kajaka determinuje to, po czym będziemy pływać, przy czym specjalizacja jest duża.

Wspomniane kajaki dmuchane produkowała Semperit i Metzeler oraz ich dzisiejszy następca - Grabner. Hypalon i późniejsze materiały oparte na kauczuku mają znakomitą trwałość, są to więc łódki bez przesady na całe życie. Doskonałe są również czeskie Gumotexy z Nitrilonu.

Cywilizacja samochodowa doprowadziła do zaniku składaków, każdy woli wozić sobie kajaczek na dachu auta niż tłuc się pociągiem. Przeżyło kilka wyjątków, kontynuujących tradycję: Advanced Elements, angielski Wayland, niemiecki Pouch i Klepper oraz efekciarska nowość, Oru Kayak.

Nowe materiały pomogły upowszechnić kanu w Europie. Jest bardzo popularne w Niemczech, Czechach i w Skandynawii. Czym jednak tak naprawdę różni się od kajaka? Najprościej mówiąc, jest bardziej uniwersalne, bardziej pakowne i bardziej... romantyczne. Kanu to, po cześci, stylówa

Kanu wymyślono na potrzeby długich wedrówek. Jeśli chcemy płynąć 2 tygodnie po dużej rzece, wioząc ze sobą namiot i jedzenie, to najwygodniej będzie nam w kanu. Można na nim zmieniać pozycję i jest dużo miejsca na bety. W kajaku zawsze będziemy ściśnięci.

Oczywiście, wbrew temu co twierdzą kajakarze, na kanu doskonale można pływać po jeziorze na wietrze. Tylko że ma sie wtedy przejebane ;) Robi sie też kanu na płaską wode, o obniżonej burcie, podobnie jak króciutkie kanu stricte górskie (da sie nawet wykonać na nich eskimoske)

Kanu posiada jeszcze jedną, dość szczególną cechę: pływając we dwójkę, sternik i szlakowy muszą wykonywać różne, zsynchronizowane pociągnięcia w celu wykonania manewru. Na kajaku całość manewrowania przejmuje sternik a szlakowy (czyli ten z przodu) ogranicza się do dawania napędu

Praktyka pozwala parze kanujkarzy osiągnąć mityczną "komunię dusz" załogantów, którzy znając siebie, dobrze czytając wodę i przewidując jak czyta ją ten drugi, wykonują właściwy ruch ZANIM padnie komenda. Z jakichś powodów, nigdy nie udaje się to małżeństwom.

Współczesne kanu produkowane są najczęściej z wielowarstwowych kompozytów takich Royalex albo Triple Tough. Są to konstrukcje stosunkowo lekkie, ale dość wytrzymałe. Polietylen jest za ciężki, a z kolei włókna szklane są zbyt delikatne i nadają się głównie do kanadyjek sportowych

O właściwościach konkretnego kanu przesądzają detale, praktycznie niewidoczne dla laika: wysokość burt, kształt dziobu/rufy, szerokość "wrzeciona", gładkość dna i rocker, czyli wygiecie linii dna. To jest łódka bardzo czuła i małe zmiany ogromnie wpływają na nautyke

Istnieją też dwie firmy produkujące kanu składane - norweski Ally i amerykański PakBoat. Obie legendarne, ze względu na właściwości swoich łódek: zastosowana powłoka jest bardzo cienka, dzięki czemu kanu jest leciutkie, przy odporności na uderzenia większej niż mają kompozyty.

Specyficznie polską tradycją są kanu drewniane. Przepiekne łódeczki klei Radek Wasilewski, ale bardzo solidną konstrukcją jest też sklejkowy Żabi Kruk, wzorowany na łódce wiszącej w klubie w Gdańsku. Bardzo uniwersalna konstrukcja, wg mnie pływa lepiej niż Prospector!

Odpowiadając na pytanie: "A co kupić?", musze wyjaśnić, że jeśli je zadajesz, to najlepiej żebyś na razie... nie kupował. Na początek najlepiej popływać na pożyczonych, przekonać sie co lubisz i jaka łódka ci odpowiada. Poza tym, uczyć sie najlepiej na cudzym ;) Poszukaj klubu :)

A dla tych, którzy chcieliby sie wkrecic (albo zrozumiec wkreconych) polecam jeszcze ten film: