Thread by @iuefsosyoloji

📢📚Türkiye’de "Tüfek Mikrop ve Çelik" adlı kitabıyla bilinen ve insanlık tarihinde geçmişten bugüne farklı bakış açılarıyla insanın, toplumların mücadelesini inceleyip kaleme alan Jared Diamond (d. 10 Eylül 1937) kimdir?
Gelin bu ismi daha yakından tanıyalım... 🔎

Jared Diamond, 1937 yılında Boston’da doğmuştur. Bilime olan ilgisini çocuk hematolojisi bölümünde doktor olan babasından aldığını ifade etmektedir. Annesi ise dilbilimcidir. Okumaya, yazmaya ve dile olan ilgisini annesinden aldığını belirten Jared Diamond, 12 dil bilmektedir.

Ailesinin sahip olduğu meslekler yönüyle de kendisini o alanlarda geliştiren Diamond için tıp ve filoloji, araştırmalarında ona ışık tutacaktır. İleriki yıllarda ortaya koyacağı eserler geniş bir çerçevede araştırmanın ve disiplinler arası çalışmanın bir ürünüdür.

1958 yılında tarih ve antropoloji alanlarında Harvard Üniversitesi’nden mezun olan Diamond sonrasında fizyoloji alanında doktorasını Cambridge Üniversitesi’nde yapmıştır. 1962 yılında Amerika’ya dönüp Harvard’da Biyofizik laboratuvarında çalışmaya başlamıştır.

Yapmış olduğu bir seyahat hayatının dönüm noktalarından biri olacaktır. 1964 yılı yaz aylarında Yeni Gine’ye gitmiştir. Kuşların evrimi üzerine çalışmalar yapmakla birlikte, burada karşılaşmış olduğu insan ve çevre, onu ekolojiye ve evrimsel biyolojiye yönlendirmiştir.

Ayrıca burada bulunduğu sırada Yeni Gine’de bulunan insanlarla olan konuşmalarından yola çıkarak Jared Diamond’un zihninde aynı zamanda Pulitzer ödülü almış olan Tüfek, Mikrop ve Çelik kitabının konusunu oluşturan bir soru belirmiştir.

Neden bazı toplumlar gelişmekte iken bazıları geri kalmıştır? Amerika’ya İspanyollar gitmişti, peki neden bu durumun tam tersi gerçekleşmemişti de Amerika'daki yerli halklar Avrupa’nın çeşitli ülkelerine gitmemişti? İşte bu tartışmayı ele almaya başlamıştı, Diamond.

Bu tartışma sorusuyla beraber insanlık tarihinde toplumların sahip olduğu çeşitli etmenlerle birlikte nasıl geliştiğini "Tüfek, Mikrop ve Çelik", "Çöküş" ve "Yükseliş" kitapları ile incelemiştir.

Ulusal Bilimler Akademisi, Amerika Bilim ve Sanat Akademisi, Amerikan Felsefe Derneği üyesi olan Jared Diamond California Üniversitesi’nde Coğrafya profesörüdür.

Coğrafyadan tarihe, evrimden felsefeye, dilbilimden antropolojiye çeşitli alanlardaki okumalarıyla eserlerindeki bu çok yönlü yaklaşım ciddi bir birikim ortaya çıkarmıştır.

Türkçe’ye çevrilmiş 6 eseri olan Diamond, eserlerine yönelik oldukça yüksek bir ilgi görmektedir. Tüfek, Mikrop ve Çelik kitabının Türkçe’ye çevrilen son baskısında Türkiye’ye özel ön söz de yer almaktadır.

Jared Diamond’un eserleri şunlardır:
Üçüncü Şempanze & İnsan Türünün Evrimi ve Geleceği (1992),
İnsan Cinselliğinin Evrimi (1997),
Tüfek, Mikrop ve Çelik (1997),
Çöküş & Toplumlar Başarısızlığı ya da Başarıyı Nasıl Seçerler? (2005).

Natural Experiments of History (2010, henüz çevirisi yok),
Düne Kadar Dünya & Eski Toplumlardan Ne Öğrenebiliriz? (2012),
Yükseliş & Krizdeki Uluslar İçin Dönüm Noktaları (2019).

Jared Diamond'ın önemli metinleri dışında çeşitli platformlarda yapmış olduğu pek çok röportaj ve konuşması da vardır.

Coğrafyanın tarih ve toplumlar üzerinde yapmış olduğu etkiye dair National Geographic tarafından yapılan röportaj: nationalgeographic.com/science/2005/0…

National Geographic tarafından çekilen Tüfek, Mikrop ve Çelik belgesel serisi: imdb.com/title/tt047504…
(Belgesel YouTube’da yer almaktadır.)

Tüfek, Mikrop ve Çelik üzerine açılmış bir platform. Jared Diamond ile yapılmış bir röportajı da içeriyor: pbs.org/gunsgermssteel…

Kıtaların tarihteki konumlarının farklı olmasına dair bir röportaj: edge.org/conversation/j…

The Guardian, Bloomberg ve New York Magazine’de yeni kitabı Yükseliş & Krizdeki Uluslar İçin Dönüm Noktaları’na dair yaptığı görüşmeler:

theguardian.com/books/2019/apr…

nymag.com/intelligencer/…

bloomberg.com/opinion/articl…

2008’de Jared Diamond’un Papua Yeni Gine üzerine yazdığı Vengeance is Ours makalesi: newyorker.com/magazine/2008/…

Son olarak TED Talks’ta yaptığı iki konuşma için bkz.

ted.com/talks/jared_di…

ted.com/talks/jared_di…

Jared Diamond ile ilgili bu güzel paylaşımı, Bölümüzün sıkı dostu, arkadaşımız Hasan Basri YAPICI @hbasriyapici hazırladı.

Çok teşekkür ediyoruz.

@hbasriyapici Tıbbiyeli.
Sağlık disiplinindeki gelişmeler, literatür, veriler, tıp tarihi ile ilgiliyseniz takibe davet ediyoruz.