فکر کنم این توییت کامیار جان، یک دفعه قضیه را برای خیلی‌ها روشن کرد که آهان! «جمع صفر» ترید در بازار ثانویه که می‌گیم دقیقا یعنی چه! منتها خطر این مثال اینه که ممکنه قضیه یک دفعه از اون طرف زیادی «بدیهی» و کم‌اهمیت به نظر برسه! توضیح می‌دم که چرا ماجرا این قدرها هم بدیهی نیست.//
اول یک سری مزرعه را تصور کنید. ما اگر بیاییم متوسط بازده محصول این مزرعه‌ها را بگیریم، بدیهی است که - طبق تعریف - جمع فاصله بازده تک‌تک مزرعه‌ها از متوسط بازده صفره. پس این «جمع صفر» هیچ نکته جالبی نداره. منتها قضیه اینه که در مثال مزرعه‌ها، «متوسط بازده» یک عدد ثابت نیست و با //
سطح تلاش تک‌تک مزرعه‌ها بالا و پایین می‌ره. اگر همه سخت کار کنند، خود «متوسط بازده» هم عدد بزرگ‌تری می‌شه. در این مثال ما اول «مازاد خلق شده توسط هر مزرعه» را می‌گیریم و ازش میانگین می‌گیریم و طبعا جمع همه انحرافات از میانگین هم صفره. پس یعنی «اندازه کیک» بازده کل ثابت نیست! //
حالا در همون قضیه مزرعه‌ها، فکر کنید که یک مقدار مشخصی آب وارد کانال آبیاری منطقه می‌شه. این‌جا هم باز جمع آبی که همه مزرعه‌ها مصرف کردند، جمع صفره: یک مزرعه بیش‌تر آب برداره، یکی دیگه باید کم‌تر آب مصرف کنه. ولی این‌جا تاکید بر ماهیت جمع صفر مصرف آب خیلی هم معنی داره و مهمه//
خب فرق دو مثال بالا چی بود؟ توی بازده محصول، میانگین بازده یک عدد «درون‌زا» بود و صحبت از جمع صفر خیلی براش معنی نداره! اگر یک مزرعه بیش‌تر تولید کنه، لزوما به معنی کاهش تولید مزرعه دیگه نیست. ولی در قضیه آب، کل آب «برون‌زا» است و اگر یکی بیش‌تر برداره، به اون یکی کم‌تر می‌رسه //
حالا برگردیم به مثال بازار ثانویه: صحبت از جمع صفر در این بازار معنی‌دار و مهمه چون «بازده کل بازار» مستقل از تلاش مبادله‌گران و سوداگران و تریدرها و الگوریتم‌های خرید و فروشه! درست مثل مثال آب، بازده کل بازار سهام از بیرون و توسط شرایط اقتصاد و عمل‌کرد بنگاه‌ها تعیین می‌شه //
و جنگ بین سوداگران مختلف، فقط موقعیت اون‌ها را نسبت به بازده کل بالا و پایین می‌بره، به قیمت تغییر موقعیت بقیه. شما صد هزار تا تریدر بسیار حرفهای هم در بازار داشته باشی، باز بازده متوسط بازار همونی هست که بود! این تریدرها در یک مسابقه طناب‌کشی هستند که چه طور سهم بزرگ‌تری از //
یک کیک با اندازه مشخص را به خودشان اختصاص بدهند و همان طور که کامیار گفت، وقتی برش یکی بزرگ‌تر بشه، لاجرم مال دیگری کوچک شده. البته بعید نیست هنوز دوستانی باشند که استدلال کنند که این طور نیست و صد هزار تا تریدر خوب همه‌شون می‌تونند آلفای مثبت بسازند یا بازده کل را زیاد کنند :)
امیدوارم با این توضیح روشن شده باشه که در قضیه بازار ثانویه، صحبت از «جمع صفر» صرفا یک همان‌گویی یا رابطه ریاضی بدیهی حول میانگین نیست و منعکس‌کننده یک واقعیت اقتصادی مهم در مورد ماهیت بازده کل بازار است که پیامد سیاستی هم داره. //
نقد جدی و قابل اعتنا به ادعای جمع صفر چیه؟ اینه ما از بازخورد بازار ثانویه روی فعال‌تر شدن بازار اولیه و اثر سوداگری روی کشف قیمت و انتشار اطلاعات و کمک به تصمیمات شرکت‌‌ها و نقدشوندگی به‌تر بازار را صرف نظر کردیم. حرفهای درستی هستند که در موردشان صحبت می‌کنیم.
