بررسی آثار اقتصادی موج سهامدار شدن ایرانیان
با دوستان «تجارت فردا» مصاحبه‌ای در مورد گسترش سهام‌داری بین شهروندان و رشد بازار ثانویه داشتیم. سوالاتی که دوستان مطرح کردند خیلی دقیق و نکته‌سنجانه بود. خلاصه‌ای از پاسخ‌هایی که در مصاحبه به ذهنم رسید //
با دوستان «تجارت فردا» مصاحبه‌ای در مورد گسترش سهام‌داری بین شهروندان و رشد بازار ثانویه داشتیم. سوالاتی که دوستان مطرح کردند خیلی دقیق و نکته‌سنجانه بود. خلاصه‌ای از پاسخ‌هایی که در مصاحبه به ذهنم رسید //
۱) حضور سهام در سبد دارایی خانوارها امر مثبتی است چون هم آن‌ها را به طور مستقیم به نتایج سیاست‌های دولت حساس می‌کند، هم فرصت اشتراک ریسک را در جامعه بیش‌تر می‌کند و هم کمک می‌کند در بازده بالاتر بازار سهام شریک شوند. البته باید به مردم در مورد ماهیت ریسکی بازار سهام هشدار داد //
و گفت که فقط بخشی از دارایی خود را در چنین بازاری سرمایه‌گذاری کنند.
۲) باید بین گسترش سهام‌داری در بورس و «بورس‌بازی» تفاوت گذاشت. تجربه دنیا نشان می‌دهد که مردم به جای مدیریت مستقیم سهام‌شان به‌تر است آن‌را از طریق نهادهای واسطه مثل صندوق‌‌های مشترک و امثال آن مدیریت کنند.//
۲) باید بین گسترش سهام‌داری در بورس و «بورس‌بازی» تفاوت گذاشت. تجربه دنیا نشان می‌دهد که مردم به جای مدیریت مستقیم سهام‌شان به‌تر است آن‌را از طریق نهادهای واسطه مثل صندوق‌‌های مشترک و امثال آن مدیریت کنند.//
۳) به ماهیت «جمع صفر» بازار ثانویه باید دقت کرد. در این بازار جمع کل «بازده‌های مازاد» صفر است. یعنی پس از کسر بازده متوسط و منفعل بازار در نتیجه بازار ثانویه نمی‌تواند آحاد جامعه را بیش از آن چیزی که بخش حقیقی بنگاه‌ها به این بازار می‌دهد ثروت‌مند کند.//
۴) رفتار مردم کاملا قابل درک است. مردم نگران از دست رفتن ارزش پول‌شان به خاطر شوک‌های تورم و ارز و تحریم و امثال آن هستند و چون به خاطر مساله کم‌بود دارایی فرصت‌های زیادی نیست که بتواند به آن‌ها پوشش ضد تورمی بدهد، سعی می‌کنند با حضور در بازار سهام از پس‌انداز خود محافظت کنند. //
۵) بازار ثانویه محلی برای تامین سرمایه بنگاه‌ها نیست! این یکی از بدفهمی‌های رایج در جامعه ما است. نقش بازار سهام در تامین مالی بنگاه‌ها فقط در حد فعالیت بازار اولیه (عرضه اولیه و افزایش سرمایه) است. رونق بازار ثانویه تاثیر مستقیم چندانی روی تامین مالی شرکت‌ها ندارد. //
۶) اگر می‌خواهیم نقش بازار مالی در تامین سرمایه را تقویت کنیم، باید مقررات معطوف به عرضه اولیه و عرضه سهام جدید توسط شرکت‌ها را اصلاح کنیم تا شرکت‌ها از رشد قیمت در بازار ثانویه نفع ببرند و بتوانند مستقیما سهام جدید خود را در بازار بفروشند.//
۷) فراموش نکنیم که سهم بازار سهام در تامین مالی بنگاه‌ها در همه کشورهای دنیا اندک است و برای تامین مالی باید بازار بدهی شرکتی را هم تقویت کرد.
۸) حمایت دولت از رشد شاخص و دادن حس تضمین آن مداخله بسیار خطرناک و نادرستی است. این کار شبیه تجربه تلخ موسسات غیرمجاز است.//
۸) حمایت دولت از رشد شاخص و دادن حس تضمین آن مداخله بسیار خطرناک و نادرستی است. این کار شبیه تجربه تلخ موسسات غیرمجاز است.//
شباهت قضیه هم در هر دو این است که سرمایه‌گذاران متوجه این واقعیت نمی‌شوند که بازده مالی پاداشی برای پذیرفتن ریسک‌های بالا است و تصور می‌کنند که به اتکای تضمین و حمایت دولت می‌توانند سود زیاد بدون شریک شدن در زیان به دست بیاورند.
