Thread by @rashmi_shrikant

#आंतर्राष्ट्रीय_योग_दिवस_2020
आज आंतरराष्ट्रीय योग दिनानिमित्त मी माझे योगगुरू प. प.श्री.जनार्दन स्वामी यांचा व त्यांच्या कार्याचा थोडक्यात परिचय करून देण्याचा प्रयत्न करणार आहे.
पू. स्वामीजी हे मूळचे कोकणातील सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील कवठी या गावचे!

ते दशग्रंथी वैदिक ब्राह्मण होते. तसेच त्यांना आयुर्वेद व ज्योतिष या शास्त्रांचेही असाधारण ज्ञान होते. प्रथम पासूनच ते विरक्त होते.त्यांनी नर्मदा परिक्रमा करीत असताना संन्यास दीक्षा घेतली. सिद्धपूर येथे एका अज्ञात योग्याकडून शास्त्रोक्त योगविद्या शिकले व पुढे योग प्रचार व प्रसार

याच कार्याला त्यांनी वाहून घेतलं. अनेक रोगी योगोपचाराने बरे केले.
"शारीरिक व मानसिक आरोग्य या माणसाच्या मूलभूत गरजा आहेत" असे ते म्हणत.त्यांनी योग प्रचार व प्रसारासाठी भारतभर भ्रमण केले.ते शाळांमधून योगासनांची प्रात्यक्षिके करून दाखवत, विद्यार्थ्यांना योगाभ्यासासाठी प्रेरित करत.

त्यांनी "सुलभ सांघिक आसने,प्राणायाम, सूर्य नमस्कार" ही पुस्तके लिहिली व त्यांचा अधिक प्रसार व्हावा म्हणून अतिशय कमी किंमतीत विक्री करत.( आजही योगाभ्यासी मंडळ, नागपूर येथे ₹१० किंमतीत ही पुस्तके मिळतात)

१९५१ मध्ये ते नागपुरात आले व पुढे येथे "योगाभ्यासी मंडळ" ही संस्था स्थापन

केली.
रा.स्व.संघाचे द्वितीय सरसंघचालक पू.श्री. गोळवलकर गुरुजींशी त्यांचा दीर्घकाळचा घनिष्ठ परिचय होता. स्वामीजींनी योग प्रसारार्थ लिहिलेल्या बऱ्याचशा पुस्तकांना श्रीगुरुजीचेच "पुरस्कार" लेख आहेत.
आज भारतभर रा.स्व. संघाच्या शाखा व संघशिक्षा वर्गांमध्ये जो आसनांचा अभ्यासक्रम

चालू आहे तो पू. स्वामीजींनी श्रीगुरुजींच्या विनंतीला मान देऊन आखून दिलेला आहे. इतकेच काय, "विवेकानंद केंद्राचे" श्री एकनाथजी रानडे यांनी स्वामीजींना कन्याकुमारीस पाचारण करून तेथील जीवनव्रतींना योगासने व योगक्रियांचे यथोचित प्रशिक्षण व मार्गदर्शन करविले. आजही केंद्राच्या सर्व

शाखांमधून हे योगशिक्षणाचे कार्य चालू आहे.
स्वामीजींच्या कार्याची दोन ठळक वैशिष्ट्ये -
१) निःशुल्क योगिक रोगोपचार
२) स्त्रियांसाठी योगासन वर्ग
स्वामीजींचे योगासनांतून रोग निवारणाचे कार्य आजही "जनार्दन स्वामी योगाभ्यासी मंडळ, नागपूर" येथे अव्याहतपणे चालू आहे. आजतागायत येथून हजारो

रोगी बरे होऊन परतले आहेत. ही सेवा मंडळ निःशुल्क देते. योगासनांचे वर्गही निःशुल्क असतात.
२) पू. स्वामीजी "योगप्रचारकांतील सुधारक" होते! नागपुरात स्त्रियांना योगक्रिया शिकवण्याचे व योगप्रचारक महिला तयार करण्याचे कार्य स्वामीजींनीच सर्वप्रथम व व्यापक प्रमाणात केले.

त्यांच्या आरंभीच्या काळातील महिला योगप्रचारक ह्या मा. केंद्रीय मंत्री श्री नितीनजी गडकरी यांच्या आई म्हणजेच श्रीमती भानुताई गडकरी या होत्या. आजही योगाभ्यासी मंडळातून प्रशिक्षण घेऊन बाहेर पडलेले प्रशिक्षक आपापल्या भागात निःशुल्क योगासनांचे वर्ग चालवतात. स्त्रियांसाठी खास दुपारी

४-५ याही वेळात काही ठिकाणी वर्ग चालतात.
"जीवनात सुख,समाधान व निरोगत्वाची प्राप्ती करून घ्यायची असेल तर बुद्धिमान लोकं यथाशक्ती व निरंतर योगाभ्यास करतात!"
अधिक माहितीसाठी jsyog.org या संकेतस्थळाला जरूर भेट द्या.
संदर्भ ग्रंथ - योगमूर्ती - प्रज्ञाभारती डॉ वर्णेकर

Thread कसा वाटला जरूर सांगा. येत्या काही दिवसांमध्ये मी स्वामींनी रोग निवृत्तीसाठी वेळोवेळी दिलेल्या छोट्या छोट्या सूचनाही लिहिणार आहे. व काही अतिशय उपकारक योगासने व योगक्रीयांबद्दलही जमेल तशी माहिती लिहिण्याचा मानस आहे.
|| हरिः ॐ||