पृथ्वीवर ‘ब्राह्मण’ मुळीच नाहीत!
नागपूर येथे ‘अखिल भारतीय बहिष्कृत समाज परिषदे’च्या समारोपप्रसंगी राजर्षी शाहू महाराजांनी केलेले हे छोटेखानी भाषण
(दि ३० मे १९२०).
नागपूर येथे ‘अखिल भारतीय बहिष्कृत समाज परिषदे’च्या समारोपप्रसंगी राजर्षी शाहू महाराजांनी केलेले हे छोटेखानी भाषण
(दि ३० मे १९२०).
या पृथ्वीवर आता ब्राह्मण व शूद्र असे दोनच वर्ग अस्तित्वात आहेत‚ असे प्रतिपादणाऱ्या अहंकारी ब्राह्मण पंडितांवर महाराजांनी येथे कठोर हल्ला चढविला आहे. ब्राह्मण सोडून बाकीचे तिन्ही वर्ग जिवंत असल्याचा युक्तिवाद त्यांनी केला आहे.
मित्र हो‚
मी आज आपला अध्यक्ष झालो व नेहमी आपला कैवार घेतो म्हणून एक विवक्षित जात नेहमी माझी टवाळी‚ निर्भर्त्सना करिते. लोकमत माझ्याविरुद्ध करण्यास चिथावून देते. परंतु अशाने मला उत्साह व उत्तेजन येते. जी वर्तमानपत्रे माझी निर्भर्त्सना करतात‚ त्यांचे मी अभिनंदनच करतो.
मी आज आपला अध्यक्ष झालो व नेहमी आपला कैवार घेतो म्हणून एक विवक्षित जात नेहमी माझी टवाळी‚ निर्भर्त्सना करिते. लोकमत माझ्याविरुद्ध करण्यास चिथावून देते. परंतु अशाने मला उत्साह व उत्तेजन येते. जी वर्तमानपत्रे माझी निर्भर्त्सना करतात‚ त्यांचे मी अभिनंदनच करतो.
मला कितीही त्रास व उपहास सोसावा लागला‚ तरी मी निमूटपणे सोसतो व तुमच्या सेवेस मी हाकेबरोबर हजर असतो. माझी नोकरी घेण्यास आपण कोणतीही शंका बाळगू नका.
मी व माझे मित्र निंबाळकर‚ भोसले‚ बाबूराव यादव‚ कदम‚ दत्तोबा पेंटर‚ बेळगावचे पाटील यांनी आपल्या सेवेस सर्व झीज सोसून आपले देह झिजवण्याबद्दल शपथा घेतल्या आहेत. आपल्या सर्वांच्या कृपेने माझा मुलगा कर्ता आहे‚ तो माझ्यामागे सर्व पाहण्यासारखा आहे.
तरी माझ्यावर एखाद्या ‘ऑलीगार्कीने’ आपल्या ‘ब्युरॉक्रसी’चा अंमल जर स्थापित केला‚ तर मी माझे सर्व राज्य आपल्या मुलावर सोपवून तुमच्या सेवेत राहण्याची प्रतिज्ञा केली आहे. माझ्याकडून सेवा घ्याल अशी आशा आहे.
जो दुसऱ्यावरी विश्वासला ॥
त्याचा कार्यभाग बुडाला ॥
जो आपणाचि कष्टत गेला ॥
तोचि जाण भला ॥
या नियमाप्रमाणे आपल्या हितसाधक बंधूंनी मदत केल्यास त्यांच्या मदतीचा (आपण) मोठ्या जोराने निषेध करा.
त्याचा कार्यभाग बुडाला ॥
जो आपणाचि कष्टत गेला ॥
तोचि जाण भला ॥
या नियमाप्रमाणे आपल्या हितसाधक बंधूंनी मदत केल्यास त्यांच्या मदतीचा (आपण) मोठ्या जोराने निषेध करा.
आमचे मित्र डॉ. परांजपे असे म्हणाले की‚ ‘‘वर्णाश्रम धर्माप्रमाणे क्षत्रियेतर मुळीच नाहीत व बाकीचेही वर्ण नाहीत.’’ परंतु ही गोष्ट मात्र मला मान्य नाही. ब्राह्मणांना ब्रह्मकर्म रोज करावे लागते व त्याचे सामर्थ्य‚ शापाने एखाद्यास भस्म करण्याचेही असते.
याप्रमाणे कोणतेही ब्रह्मतेज त्यांच्या अंगी दिसत नाही. दस्यू व चांडाळाची वृत्ती हेही ते घेतात. नोकरीचा पेशा हे एक त्यांनी आपले चरण्याचे कुरण बनवून टाकले आहे. यावरून हे ब्राह्मण मुळीच नाहीत. निदान या दक्षिणेत तरी हे खात्रीपूर्वक सांगता येईल.
पृथ्वीवर ब्रह्मतेज कोणातच नाही. याअर्थी पृथ्वीवर ब्राह्मणही कोणी नाही. वैश्य वैश्याचा धंदा करितात (ते गीतेतल्या नियमाप्रमाणे वैश्य व शूद्र आहेत) व शूद्र शूद्रांचा करितात. क्षात्रकर्म रोज करण्याचे कारण नसते. क्षात्रकर्म रोज करू लागल्यास सर्वच मरून जातील;
परंतु क्षात्रकर्म दाखविण्याची वेळ दोनशे वर्षांतून दोन वेळच येते. त्याप्रमाणे महायुद्धात मराठ्यांनी क्षात्रकर्म दाखविले आहे. तेव्हा क्षत्रियांच्या अस्तित्वाबद्दल शंका उरत नाही.
मात्र डॉ. परांजपे यांच्या म्हणण्याप्रमाणे ब्रह्मकर्म करणारे ब्राह्मण (सध्या) नसल्यामुळे दस्यू‚ नोकरपेशा करणेवाली अशी ही नवीनच जात बनली आहे. ब्राह्मणाशिवाय तीन वर्ग जिवंत आहेत हे सहजच लक्षात येईल.
(कॉपी पेस्ट)
(कॉपी पेस्ट)
संदर्भ :-
१. राजर्षी शाहू छत्रपतींची भाषणे.
१. राजर्षी शाहू छत्रपतींची भाषणे.
