#LetsTalkDesign odc. 25. Namiot Prawdziwego Preppersa #OutdoorDesign
Jak narysowalibyście namiot? Obstawiam, że spora część z Was odczuwałaby wciąż pokusę aby nabazgrać coś opartego na trójkącie. A przecież takich namiotów już nie ma - dziś wszystkie są mniej lub bardziej okrągłe
Jak narysowalibyście namiot? Obstawiam, że spora część z Was odczuwałaby wciąż pokusę aby nabazgrać coś opartego na trójkącie. A przecież takich namiotów już nie ma - dziś wszystkie są mniej lub bardziej okrągłe
Pierwsze namioty sferyczne pojawiają się na wyprawach arktycznych z początku XX wieku. Znawcy tematu toczą do dziś nierozstrzygnięty spór, czy pierwszej "kopułki" użył Shackleton podczas nieszczęsnej wyprawy Endurance, czy jednak Amundsen kilka lat wcześniej. Ale tak naprawdę..
... na nowo wynalazł ją Richard Buckminster „Bucky” Fuller po II WŚ w USA. Fuller był chorym na depresję architektem, dziwakiem i wynalazcą. Pośród wielu jego oryginalnych projektów (np mikrobusu Dymaxion), jeden okazał się genialny. Była nim kopuła geodezyjna.
Półsferyczny szkielet wypełniony wielokątami okazał się rewelacyjną konstrukcją samonośną. Fuller zastosował ją w La Biosphère de Montréal, a także projektował kopulaste domy. I ukradł sławę Waltherowi Bauersfeldowi, który wymyślił kopułę już w 1923, ale się nie przebił.
Jednak Fuller rzeczywiście był pierwszy gdy chodzi o wykorzystanie kopuły geodezyjnej do konstrukcji namiotów. Już w l. 50 XX w. stworzył takowe dla US Army. A w 1975 Bob Gillis, projektant North Face, stworzył na ich bazie Oval Invention - pierwszą komercyjną "kopułkę".
Nie byłoby to możliwe bez postępów technologicznych w produkcji masztów, które zawdzięczamy z kolei Easton Company (przede wszystkim włókno szklane, dopiero potem nauczono się wykorzystywać giętkie maszty z aluminium). Taki jest rodowód współczesnego namiotu.
Tenże współczesny namiot jakby mimochodem zlikwidował starodawną i oczywistą funkcję przenośnego schronienia, którą "od zawsze" była możliwość ogrzania się przy ogniu. Nowoczesny turysta czy wspinacz ma wszak do dyspozycji ciepły śpiwór i kuchenkę, a namiot ma być mały i lekki.
Namiot taki jaki dziś znamy musimy trzymać od ognia z daleka. Robiony jest przecież z materiałów bardzo łatwopalnych, zresztą celowo - dobry namiot spala się błyskawicznie, tak aby w razie wypadku podczas gotowania nie poparzył osób w środku.
W ten sposób namiot stał się czymś zupełnie innym, niż był kiedyś. Bo kiedyś był po prostu domem, dającym się przenosić - ale z trudem, zwykle z wykorzystaniem siły zwierząt. Był duży, przestronny i... ogrzewany, najczęściej otwartym ogniem. Taki namiot zniknął z naszego życia.
Na szczęście - nie całkiem. Szwedzi i Norwegowie, ze względu na specyfikę sportów outdoorowych w tych krajach (takich jak powszechne indywidualne myślistwo i wędrówki z psim zaprzęgiem) zaadoptowali do współczesności używaną od stuleci przez Samów (Lapończyków) konstrukcję lavvu
Ludy Saami wędrując ze stadami reniferów, stosowały jako schronienie konstrukcję podobną do indiańskiego tipi rozpiętą na przeciwstawnych tyczkach, przez co bardzo stabilną i dającą możliwość palenia w środku ognia (bo pierwotnie robione było ze skór, potem z grubego płótna).
Namiot taki występuje na całej subarktycznej Północy. Na północnej Syberii jest to czum, a w Finlandii i Szwecji kota. Wynalazek praktyczny dla wędrownych hodowców reniferów, którzy mogą go na nie załadować ale jak go zaadoptować do potrzeb outdoorowych?
Dopiero w l. 90 ub. stworzono w Szwecji "nowoczesne lavvu", rozpinane w całości na jednym maszcie i stabilizowane odciągami, co dawało akceptowalną wagę. Co ciekawe - od początku z założeniem, że powinno być wykorzystywane w tradycyjny sposób, tj. z możliwością palenia ognia.
Problem zapewnienia "nowemu lavvu" ogniotrwałości udało się skutecznie rozwiązać tylko dwóm firmom, które pozostają w zasadzie jedynymi liczącymi się producentami tego przedziwnego wynalazku. Są to norweski Hellsport i szwedzkie Tentipi
Produkty Tentipi wyróżnia niezwykły materiał z którego są zrobione - włókno bawełniane przeplatane z syntetycznym zapewnia jednocześnie ogniotrwałość i oddychalność, dzięki czemu namioty są jednowarstwowe. Użytkownicy wynoszą je pod niebiosa, ale cena jest zaporowa
Standardowo, Tentipi sprzedawane są bez podłogi, dzięki czemu świetnie nadają się do palenia w nich otwartego ognia. Inne rozwiązanie stosuje Hellsport, którego lavvu składają się - jak normalny namiot - z tropiku i namiotu wewnętrznego, przez co raczej stosujemy je z piecykiem
Lavvu są zwykle dość obszerne - minimum na 4-6 osób. Sprawia to, że stosunkowo duży ciężar (~naście kg) można rozłożyć pomiędzy członków wyprawy. Ciekawostką jest, że wśród zachodnich bushcraftowców popularność zdobył wynalazek znany jako "Polish Lavvu"
Są to po prostu... zszyte razem dwie klasyczne pałatki Ludowego Wojska Polskiego. W preppersowskich zakątkach internetu ludzie wymieniają się poradami, jak najlepiej je połączyć i jak uszczelnić dziurę na komin, aby można było wstawić to takiego amatorskiego lavvu piecyk.
Lavvu, będące ważnym elementem kultury Saami znalazło też swoje odzwierciedlenie w sztuce, zwłaszcza w grafikach zafascynowanego Laponią Odda Harronga
Istnieje jeszcze alternatywna wersja namiotu z piecem o dość ciekawym rodowodzie. Jest nią amerykański Sibley Tent, opatentowany przez Henry Hopkinsa Sibley'a w 1858 i intensywnie stosowany przez armię Unii podczas wojny secesyjnej. Co ciekawe, sam Sibley został Konfederatą...
... a jego rodzina długo (i bezskutecznie) procesowała się z War Department o tantiemy od uszytych podczas wojny namiotów. Współcześnie produkowane wersje mają jednak charakter raczej campingowy niż prepperski, tzn nie wydają się nadawać do naprawdę trudnych warunków.
Hello @threadreaderapp pls unroll
