Thread by @AtillaOzmumcu

🛑Son zamanlarda SARS-CoV2 virüsünün evrime uğrayarak (mutasyon)daha bulaşıcı fakat daha az öldürücü hale geldiğine dair söylemler var.
Bu söylemleri çok ama çok yanlış buluyorum. Çünkü şu ana kadar bilimsel olarak daha bulaşıcı olduğuna dair üç adet makale yayınlanmış (1)

olmasına rağmen daha az öldürücü olduğuna dair net ve kesin bir karara varılmış değildir. Bu söylem içinde bir temenni barındıran tahminden öte kabul edilemez.
Dolayısıyla böylesi yaklaşım ve söylemlerin normalleşme, hayatı yeniden açma sırasında rehaveti artıracağını (2)

düşünerek çok tehlikeli hayati sonuçlar doğuracağını belirtmeliyim.
Şimdi gelin hep beraber bakalım bu tahmin doğru olabilir mi?
Önce grafikleme metodlarından bahsetmemiz gerekecek.
İki tür grafik var.
1) Lineer Grafik
2) Logaritmik Grafik
Lineer grafik; bir noktadan (3)

başlayıp son noktaya geçişte eksenin hangi yönünde gidildiği önemli olmaksızın iki değer arasındaki farkın doğrusal olarak değiştiği anlamına gelir.
Bu bilgiyi Covid19 salgınına uyarlarsak;
Lineer olan grafikte, y ekseni(dik olan eksen)değerleri eşit aralıklarla (4)

dağılmıştır. Dünya toplam vaka Sayıları için 2,5 milyon, toplam ölümler için ise 100 bin değeri alınmıştır.
Logaritmik grafik ise bir noktadan başlayıp son noktaya geçiş üssel olarak gerçekleşir dalayısıyla aynı mesafe gibi görünen birimler arasındaki farklar çok daha büyük (5)

büyük olur. Başka bir deyişle, lineer grafikte sabit bir şekilde kat edilen mesafe toplama işlemi gibiyken, logaritmik ölçekte bu mesafe çarpma işlemi gibi olur.
Bu bilgiyi Covid19 a uyarlarsak;
Logaritmik grafikte y ekseni belirlenmiş olan oranda katlanmayı ifade eder. (6)

Dünya toplam vaka ve toplam ölüm Sayıları için bu oran 10 olarak belirlenmiştir (Burada dikkatinizi çekmek istediğim nokta; vaka sayılarındaki ilk y değeri 100 den, ölüm sayılarındaki ilk y değeri ise 10'dan başlamıştır. Dolayısıyla tam olarak aynı gözle bakılamazlar) (7)

Aslında genelde logaritmik grafik tercih edilmesinin sebebi logaritmik grafikteki verilerin oluşturduğu eğime bakarak bulaşma miktarı ile ilgili fikir edinebilme imkanı vermesidir. Ben vade uzadıkça logaritmik grafiklerin yanıltıcı olduğunu düşünüyorum. Dolayısıyla lineer (8)

grafikleri baz alıyorum.
Şimdi de gelin birlikte ülkelere tek tek bakalım;
03.07.2020 tarihi itibariyle
-ABD
54.904 yeni vaka
2.891.000 toplam vaka
616 yeni ölüm
132.101 toplam ölüm var.
-Brezilya
41.988 yeni vaka
1.544. 000 toplam vaka
1.264 yeni ölüm
63.254 toplam ölüm var(9)

-Rusya
6.718 yeni vaka
668. 000 toplam vaka
176 yeni ölüm
9.859 toplam ölüm var.

-Hindistan
22.721 yeni vaka
650. 000 toplam vaka
243 yeni ölüm
18.669 toplam ölüm var.

-İran
2.566 yeni vaka
236.000 toplam vaka
154 yeni ölüm
11.260 toplam ölüm var.
(10)

Suudi Arabistan
4.193 yeni vaka
202.000 toplam vaka
50 yeni ölüm
2.952 toplam ölüm var.

Neden Amerika'yı listeliyorum?
Çünkü hala salgının merkez üssü olmaya devam ediyor. Önceleri New York salgının merkeziyken alınan önlemler sayesinde salgının hızı yavaşladı ancak şimdi (11)

Texas, Arizona'da salgın hız kazandı.Florida ve California gibi eyaletler ise  normalleşme süreciyle birlikte kısmen kontrol altına aldıkları salgının tekrar hız kazanmasına sebep oldular. Sadece Florida'da bir günlük vaka sayısı 11.458 ile rekor kırdı.

Arizona eyaleti için grafikler. (13)

Florida için grafikler. (14)

Neden Hindistan'ı listeye aldım?
Çünkü Hindistan'da salgın aniden hızlandı.Günlük yeni vaka ve ölümlerde ani artışlar görülmeye başlandı.
Bu artışı virüsün takriben bir ay önce izole edilen A3i suş C13730T tipinin mikro evrim geçirerek giderek daha bulaşıcı olmasına (15)

bağlıyorum.
freepressjournal.in/india/why-more…

biorxiv.org/content/10.110…

deccanchronicle.com/science/scienc…
(16)

Hindistan'ın Çin'in sınır komşusu olmasını ve zaman zaman sıcak askeri çatışmalar yaşamasını da ayrıca önemli buluyorum.
Hindistan için grafikler.
(17)

Neden İran'ı listeye aldım?
Sınır komşumuz olması dolayısıyla ve Mart ayında salgının birinci dalgasını Türkiye'den daha önce yaşamış olmasını önemli buluyorum.
Bilindiği gibi aldıkları tedbirler sonrasında İran'da salgın hafifledi ve dünya sıralamasında bizim  gerimize (18)

düştü. Şimdi ise normalleşme sonrası vaka sayıları ve ölüm sayıları  giderek hızla artmaya başladı ve aniden dünya Coronavirüs sıralamasında epeyce önümüze geçti.
İran için grafikler ektedir. (19)

Neden Rusya?
Turizm beklentimiz olduğu ve salgının üçüncü merkez üssü olduğu için.

Neden Suudi Arabistan'ı listeye aldım?
Tek sebebi var; sürekli sıcak olması.
Bazı bilim insanları uzun bir zaman yaz mevsiminin gelmesi ile virüsün hafifleyeceği ve salgının durma noktasına (20)

geleceği, hatta kaybolacağı gibi açıklamalar yaptı. Hatırlanacağı üzere böyle bir söylemin yanlış olduğunu yazmıştım. Çünkü gene altını çizerek ifade etmeliyim ki biz henüz bu virüsü yeteri kadar tanımıyoruz, bilmiyoruz. Virüs bizi sürekli şaşırtmaya devam ediyor. (21)

Tanımadığımız, bilmediğimiz bir virüs hakkında bu kadar kesin ve net öngörülerde asla bulunamayız. Bilimsel olmadığı gibi etik de olmaz.
@Worldometers sayfasından kontrol edersek Suudi Arabistan'nın da Türkiye'nin bir sıra önüne geçmiş olduğunu görebiliriz. (22)

⛔Şimdi gelelim bu yazının konusu olan ölüm sayılarına.
⚕️ Maalesef Covid 19 salgınında sürekli olarak ilk bakılan veri ölüm sayıları oluyor.
Oysa salgının gerçek belirleyicisi; toplam enfekte kişi sayısı ve yeni enfekte kişi sayılarıdır.
Salgının (23)

yani enfeksiyonun toplumun geneline yayılarak zamanla yaşam kayıplarına sebep olması aslında salgının sadece ve sadece bir sonucudur ve sonuçlarından sadece bir tanesidir.

💥Ölüm sayılarına bakarak Covid19 için fikir yürütmek son derece yanlış ve tehlikelidir.
(24)

Ölüm sayıları;
-enfekte kişilerin yaş ortalaması
-toplumun demografik yapısı
-diabet-hipertansiyon-obezite gibi kronik rahatsızlıkların yaygınlığı
-sigara tiryakiliği
-tedavi protokol etkinliği
-hastane ve sağlık personeli sayısı ve yeterliliği
vs vs vs  gibi (25)

etkenlere göre ortaya çıkar.
Sonuçta ölüm sayılarında  her ülkenin kendi dinamiği esas alınmalıdır.

🔎 Yani aslında sadece bazı rakamlara bakınca gerçekte olan biteni göremeyebiliriz.

🌲Sürekli ağaca bakmak ormanı görmenize engel olur.
(26)

🔬Şimdi gelin beraber Japonya ile Rusya'yı inceleyerek bu durumu örneklendirelim;
Soru şu olsun;
Salgınla Japonya'mı yoksa Rusya'mı iyi mücadele etmiş olabilir?
Cevap; Japonya olmalı değil mi?
Beraberce inceleyelim;
Japonya toplam vaka sayısı: 19068 (27)

Japonya toplam ölüm sayısı: 976
Japonya ölüm oranı: %5,11

Rusya toplam vaka sayısı: 674.515
Rusya toplam ölüm sayısı: 10.027
Rusya ölüm oranı: %1,48

Japonya ölüm oranı %5,11
Rusya ölüm oranı %1,48 ✅O halde salgınla Rusya çok daha iyi mücadele etmiş ve daha başarılı gibi (28)

gibi gözüküyor.
👀Başka bir pencereden bakalım şimdi ve ölüm sayılarını nüfusa oranlayalım;
O zaman Japonya'da ölüm oranı milyonda 7,71
Rusya'da ise yüzbinde 6,9 oluyor.
Yani Rusya'da ölüm oranı Japonya'nın neredeyse 10 katı

❌O halde salgınla mücadelede Rusya gayet
(29)

başarısız ve sınıfta kalmış gözüküyor.
Bu noktada hemen şunu da belirtmem gerekir;
Japonya salgının en başından beri
-hiç karantina uygulamadı,
-hiç hayatı kapatmadı. Sadece maske, sosyal mesafe ve çok planlı temaslı tanı takibi yaptı.
O zaman bu çarpanlara göre Japonya için (30)

herhangi bir başarısızlıktan bahsetmek mümkün gözükmüyor.
🎖️Şimdi son zamanlarda virüsün mutasyona uğrayarak bulaşıcılığının arttığı fakat öldürücülüğünün azaldığı söylemine gelelim💉

Henüz salgının bu mutasyonla etkilendiğine dair hiç bir veri veya bilgi yok.
Bu çok net.(31)

Hiç kimsenin elinde böyle bir veri seti yok.
Sadece sahada çalışan bazı doktorların gözlemlerini dayalı bir söylem.
Yoksa daha  bulaşıcı hale gelen  D614G mutasyonun daha az öldürücü hale geldiğine dair hiç bir bilimsel bilgi elimizde bulunmuyor.
Öyle bir veriyi toplamak (32)

için belli bir zaman geçmesi  gerekir. Dolayısıyla bu söylem hiç bir bilimsel dayanağı olmayan, hiç bir veriyle desteklenmeyen bir söylemdir.

🌍Bu noktada kendimi yanlış ifade etmek istemem. Ben virüs mutasyona mı uğrayıp kaybolur?
İnsafa mı gelip çekip gider? Salgının (33)

hemen şimdi bitmesini en çok isteyenlerden biriyim ama hastalanmamam ve yaşamıma sağlıklı devam etmek için de objektif ve gerçekçi olmam gerekiyor

📢Genel olarak vaka sayısı artarken ölüm sayılarının azalıyor olarak görülmesinin sebeplerini sıralayacak olursam:
(34)

1) Vakaların bir çok farklı merkezde, farklı odak noktalarında, farklı zamanlarda artmaya başlaması
2) Daha az öldürücü olduğu kararının çok  erken veriliyor olması.
-virüsün yayılarak topluma bulaşması
-hastalığın kuluçka süresine bağlı olarak bir kaç hafta içinde (35)

başlaması -sonrasında bir kaç hafta içinde hastalığın ciddileşerek ağırlaşması
-sonrasında ölümlerin gerçekleşmesi için zaman geçmesi gerekiyor. Mesela Arizona'da bundan 4-5 hafta önce vakalar artmaya başlamıştı ama ölüm sayıları bu hafta ortasından itibaren hızlanmaya (36)

başladı.
3) Yaşlı ve kronik hastalığı olan ve yalnız yaşayanların bir kısmı zaten birinci dalgada kaybedildi. Geriye kalanlar hem daha iyi korunuyor hem daha bilinçli.
4) Test sayıları giderek artıyor. Test için kullanılan primerler daha doğru. Dolayısıyla daha çok (37)

asemptomatik vaka ve hafif vaka tanımlanabiliyor.
5) Hastanelerdeki tedavi protokolleri geçmişe oranla daha etkin hale geldi, sağlık personeli çok daha tecrübeli. Dolayısıyla tıbbi bakım çok daha iyi veriliyor.
6) Salgın konusunda daha göz önünde olan Kuzey Yarımküre yaz (38)

mevsimini geçiriyor olması. Ne olursa olsun sıcağın ve yerküreye daha dik gelen UV ışınlarının etkisi virüsün virulansını yavaşlattığını düşünüyorum .
7) Salgının giderek 25-45 yaş grubu arasında daha yaygınlaşması.(Bu yaş grubunun hem bağışıklık sistemi daha kuvvetli hem (39)

de kronik rahatsızlıkları daha az.)
💥Hemen burada Yeni Zelanda'dan bahsetmek istiyorum. Hatırlarsanız Başbakan Jacinda Ardern Covid19 salgınını 22 mayıs 2020 itibariyle yendiklerini söylemişti.

📢Yeni Zelanda'da 22 Mayıs 2020'den 16 Haziran 2020'ye kadar neredeyse tam 1 ay (40)

hiç yeni vaka görülmedi.
📢Ancak bir anda 16 haziranda 2 yeni vaka görüldü.
☢️16 hazirandan bu yana tüm çabalara rağmen 26 tane yeni vaka ortaya çıktı. Vakaların nasıl ortaya çıktığı bilinmiyor.
Bunun üzerine 3 temmuz 2020'de Ulusal Avustralya Üniversitesinin Enfeksiyon (41)

Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Profesörü Peter Collignon salgının henüz dünyada yeteri kadar yayılmadığını ve salgının ancak dünya nüfusunun neredeyse tümüne bulaştıktan sonra sonlanabileceğini söyledi.

nzherald.co.nz/world/news/art…

Bütün bunlardan anlaşıldığı üzere ne salgının hafiflediği konusunda ne de virüsün mutasyona uğrayarak öldürücülüğünün azaldığı konusunda hiç bir bilimsel veri ve dayanak yoktur.

⛔En iyi tedavi hiç hastalanmamaktır.

🙏Lütfen okuduktan sonra retweet ediniz..
(Son)