“Rezerv satıldıysa, swap yapıldıysa ne olmuş? Karşılığında aynı miktarda TL alındı. Karşılıksız değil ki” şeklinde özetleyebileceğimiz bir görüş dile getiriliyor.
Bir kısmı konuyu bilmediğinden, bir kısmı ise “cehl-i mürekkep” denilen tedavisi mümkün olmayan kişilik bozukluğundan
Bir kısmı konuyu bilmediğinden, bir kısmı ise “cehl-i mürekkep” denilen tedavisi mümkün olmayan kişilik bozukluğundan
Bugün kullanılan para sisteminde merkez bankaları parayı altın veya benzeri bir varlık karşılığında basmak zorunda değildir. Para artık çoğunlukla bir bilgisayar diskindeki dijital kayıttan ibarettir.
Eskiden hiç olmazsa bir top kağıt ve bir şişe mürekkep gerekiyordu 😄.
Eskiden hiç olmazsa bir top kağıt ve bir şişe mürekkep gerekiyordu 😄.
Merkez bankaları sıfırdan para yaratma gücüne sahip olan, kendine özgü (sui generis) kuruluşlardır.
Piyasalar Genel Müdürlüğü’nde TL masasında oturan uzman bilgisayarın tuşuna basarak karşı taraftaki bankanın TCMB nezdindeki hesabını borçlandırdığında para yaratılmış olur.
Piyasalar Genel Müdürlüğü’nde TL masasında oturan uzman bilgisayarın tuşuna basarak karşı taraftaki bankanın TCMB nezdindeki hesabını borçlandırdığında para yaratılmış olur.
Her merkez bankası için kendi yarattığı para borçtur. Kağıt paralara banknot (İng. bank note; banka senedi) denir. Her senet gibi, para için de üzerinde imzası bulunanlar borçlu, senedi elinde bulunduran (lehdârı) alacaklıdır.
Başkan ve başkan yardımcısı, TCMB ana sözleşmesine göre “iki imza ile bankayı borçlandırır.” Bu alacak hakkı, parayı elinde tutana Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenlik alanında satın alma gücü sağlar. Para, egemenliğin bir unsuru, bir göstergesidir.
Şimdi can alıcı noktaya gelelim. Lütfen dikkat!
Bir senet, sahibine (senedi çıkarıp imzalayana) geri döndüğünde ne olur?
Cevap; borç ödenmiş olur.
Peki ödenen bir borç ne olur?
Yok olur, bilançodan silinir.
...
Merkez bankasının çıkardığı para geri döndüğünde yok olmuştur.
Bir senet, sahibine (senedi çıkarıp imzalayana) geri döndüğünde ne olur?
Cevap; borç ödenmiş olur.
Peki ödenen bir borç ne olur?
Yok olur, bilançodan silinir.
...
Merkez bankasının çıkardığı para geri döndüğünde yok olmuştur.
Merkez bankasının borçları azaldığı oranda bilançosu küçülür.
Bir merkez bankası için kendi yarattığı paranın hurda kağıt olmak dışında değeri yoktur. Şimdi çoğunlukla kaydi para kullanıldığına göre o bile söz konusu değil.
Dolayısıyla “dövizi sattı ama TL aldı” argümanı boştur.
Bir merkez bankası için kendi yarattığı paranın hurda kağıt olmak dışında değeri yoktur. Şimdi çoğunlukla kaydi para kullanıldığına göre o bile söz konusu değil.
Dolayısıyla “dövizi sattı ama TL aldı” argümanı boştur.
Merkez bankası ekonomide üretilen mal ve hizmet miktarının gerçek değeri kadar yeni para basmalıdır. Benzer biçimde uluslararası ödeme aracı kabul edilen rezerv paralar cinsinden varlık satın alarak da para basabilir. Ölçülü olmak koşuluyla bu da sağlıklıdır.
Ekonomik üretime dönüşmeyen, örneğin hükümet harcamalarının finansmanı için Hazineye borç vermek ya da devlet borcunu birinci elden satın almak gibi yollarla yaratılan borcun/basılan paranın ekonomik katma değer karşılığı olmadığından bunlara “karşılıksız para basmak” denir.
Merkez bankası döviz sattığında karşı taraftan TL alır (bu TL ‘yok olmuş’ sayılır). Bu durumda piyasanın TL finansman ihtiyacı artar. Bankalar merkez bankasına gidip ne kadar açık varsa tamamını borçlanır. Dolayısıyla para yeniden bankaların eline dönmüş olur.
TL faizi yeterli değilse, kurun artması bekleniyorsa bankalar ellerindeki TL ile yeniden döviz talep eder. Ve böylece kısır bir döngüye girilmiş olur.
Dışa kapalı olmayan bir ekonomide aynı anda hem faizi hem kuru kontrol etmek imkansızdır.
“İmkansız Üçlü (impossible trinity)”
Dışa kapalı olmayan bir ekonomide aynı anda hem faizi hem kuru kontrol etmek imkansızdır.
“İmkansız Üçlü (impossible trinity)”
Sonuç:
Merkez Bankası dövizi -kendi açısından- değeri ‘sıfır’ olan bir şey karşılığında sattı. Mecaz anlamda
“çer çöp” bile diyebilirsiniz.
Karşılıksız basılan paranın satın alma gücü ve değeri hızla düşer.
Bilmeyenden değil bilmediğini bilmeyip kendini biliyor sanandan kork.
Merkez Bankası dövizi -kendi açısından- değeri ‘sıfır’ olan bir şey karşılığında sattı. Mecaz anlamda
“çer çöp” bile diyebilirsiniz.
Karşılıksız basılan paranın satın alma gücü ve değeri hızla düşer.
Bilmeyenden değil bilmediğini bilmeyip kendini biliyor sanandan kork.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
