Süveyş Kanalı’nın hikayesi...
Fransız ve Mısır sermayesiyle yapılan kanal, uluslararası bir şirket tarafından işletilecekti. 10 yılda yapılan kanalın hisselerinin kabaca % 40'ı Fransızların, % 35’i Mısır’ın, geriye kalan hisseler de almak isteyen yabancı ülkelere bırakıldı.
Fransız ve Mısır sermayesiyle yapılan kanal, uluslararası bir şirket tarafından işletilecekti. 10 yılda yapılan kanalın hisselerinin kabaca % 40'ı Fransızların, % 35’i Mısır’ın, geriye kalan hisseler de almak isteyen yabancı ülkelere bırakıldı.
İngiltere oyun dışı kalmıştı ya da biz öyle zannediyorduk. İngilizler pusuya yatmış aslan gibiydi. Dünya ticaretinin akacağını öngördüğü ve sömürge topraklarına ulaşımı yarı yarıya düşüren kanalı nasıl elinin tersiyle itebilirdi ki?
Mısır yönetiminin lüks yaşamları ve halkın çektiği sefalet, hisselerin İngilizlere satılmasıyla son buldu. Ama İngilizler diyoruz, yeter mi onlara? Evet, yetmedi zaten. 1878’de ‘geçici’ olarak Kıbrıs’ı, 4 yıl sonra da oldubitti ile #Mısır’ı işgal etti.
‘Kanalın güvenliği' için yola çıkan İngiliz ordusu, Mısır’ı kontrol altına alırken, Sudan ve Somali’yi de aradan çıkararak Kızıldeniz’de tam egemen ülke haline geldi.
Kanalı işleten Fransız şirket, İngiltere ile ortak hareket etmeye başladı.
Kanalı işleten Fransız şirket, İngiltere ile ortak hareket etmeye başladı.
99 yıllığına yap-işlet-devret modeliyle Fransız şirketinde olan kanalın kontrolü için zaman yarılanmıştı. 1905 yılında şirket 50 yıl daha süreyi uzatmak istedi ancak o zamanki Mısırlı yetkililer bunu kabul etmedi.
Yıl 1952. İktidara milliyetçi Cemal Abdunnasır geldi.
Yıl 1952. İktidara milliyetçi Cemal Abdunnasır geldi.
Öncelikli amacı orduyu güçlendirerek İsrail’e karşı üstün pozisyona geçirmekti. Bunu da Doğu Bloku’ndan destek alarak gerçekleştirmeyi hedefledi. Sonra bir karar verdi. Bu devranı değiştirecek, maddi bir gelir kapısına ihtiyaç vardı.
Yaktı sigarasını ve uzaklara doğru bakarken iç geçirdi: “Ben bu oyunu bozarım”
… ve resmen kanalı millileştirdiğini duyurdu.
Hisse sahiplerine paralarını ödeyeceğini de belirtti ama böyle bir kanal milliyetçi ve İsrail karşıtı bir Arap’a verilemezdi.
… ve resmen kanalı millileştirdiğini duyurdu.
Hisse sahiplerine paralarını ödeyeceğini de belirtti ama böyle bir kanal milliyetçi ve İsrail karşıtı bir Arap’a verilemezdi.
İsrail-Fransa-İngiltere’nin anlaşmasıyla Mısır’a saldırı başladı. ABD ve Sovyetler'in araya girmesiyle anlaşma sağlandı ve kanal Mısır’ın kontrolüne geçti. Ancak 1967 yılındaki 6 Gün Savaşları’nda kanalın Doğu hattını İsrail işgal etti ve 8 yıl boyunca kanaldan gemi geçişi olmadı
#Uluslararasıilişkiler açısından çok önemli olan bu krizi de başka bir zaman yazarım. @baydno
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
