Thread by @WLoon

Als je even íets denkt te weten over corona, zit het al weer anders. De afgelopen 1,5 jaar heb ik eigenlijk alleen maar over onzekerheid geschreven. Nu weer.

Een draadje over de situatie van nu, met goedwerkende vaccins, nieuwe varianten, versoepelingen en nieuwe clusters

Om de onzekerheid van nu te begrijpen, moeten we even terug naar het voorjaar van 2020. Toen probeerden modelleurs met de op dat moment beschikbare informatie prognoses te maken: hoeveel IC-bedden zijn nodig? Hoe lang gaat dit duren? Hoeveel maatregelen zijn er nodig?

Het was een nieuw virus, op dat moment was het nog gissen naar de exacte besmettelijkheid. Bovendien verschilt die per land - het is immers een wisselwerking tussen virus en mensen. Ook een heel besmettelijk virus springt niet vaak over als je weinig mensen ontmoet.

Kleine verschillen kunnen in modellen grote verschillen uitmaken. Is het virus iets besmettelijker, dan betekent dat een paar weken later véél meer bezette ziekenhuisbedden. Ik legde dat in april 2020 al uit met @erikvangameren nrc.nl/nieuws/2020/04…

6 maanden geleden dachten we heel wat te hebben geleerd: er was weliswaar een lockdown nodig om de 2e golf te temmen, maar er waren ook duizenden onderzoeken over besmettelijkheid van het virus, hoe het zich onder de bevolking verspreidt en hoe het te behandelen

Maar toen kwam de 'Britse' alfavariant, en moest alles weer opnieuw worden ontdekt: hoe besmettelijk is die variant? Is een lockdown genoeg om het te bestrijden, of is er een avondklok voor nodig? Worden mensen er zieker van en zijn er meer ziekenhuisbedden nodig?

Alle onzekerheid van het voorjaar van 2020 was weer terug, schreef ik in januari: nrc.nl/nieuws/2021/01…

De alfavariant veroorzaakte een 3e golf, maar ondertussen bleken vaccins al bijzonder goed te werken. 80+ers, als eerste gevaccineerd, belandden nauwelijks in het ziekenhuis. In mei smolt de derde golf, toen grotere aantallen mensen waren gevaccineerd en het gunstigere seizoen

Nu is er de deltavariant, die de boel langzaam overneemt en waarvan nog onduidelijk is hoeveel besmettelijker het precies is. En dat in bijv het VK het aantal besmettingen wel oploopt maar het aantal ziekenhuisopnames niet, hoe komt dat?

Vaccinatie heeft ongetwijfeld effect, maar komt het óók omdat er vooral jongeren besmet raken, zoals ook in Nederland in augustus/september van 2020? Ook toen duurde het lang voordat de ziekenhuisopnames echt stegen.

Die onzekerheden maken het voor modelleurs moeilijk te berekenen wat er in het najaar gaat gebeuren - we zagen in maart vorig jaar hoe kleine verschillen in de aannames grote verschillen in het resultaat kan betekenen.

Ik maakte een lijstje met argumenten waarom het komend najaar wél goed gaat, en een lijstje met argumenten waarom het toch weer mis kan gaan in het najaar. Hier komt ie:

Het gaat goed omdat...

1. De vaccins ongelooflijk goed werken. Ook tegen de deltavariant, zelfs een eerste prik maakt de kans al heel veel kleiner dat je in het ziekenhuis belandt

2. De vaccinatiebereidheid heel hoog is. Denk even terug aan een half jaar geleden, toen er zelfs twijfels waren of zorgpersoneel wel bereid waren een inenting te halen. Inmiddels zegt 87 procent van de volwassen Nederlanders zich te laten vaccineren.

3. De vaccins ook de kans dat je iemand anders besmet sterk verminderen. Dat was lange tijd de vraag: is het alleen symptoombestrijding, en kunnen besmette mensen het virus nog wel doorgeven? Ja, dat kan, suggereren de eerste onderzoeken, maar de kans is veel kleiner.

Dat lijkt een detail, maar is belangrijk: als je de maatregelen loslaat als iedereen het virus toch nog door kan geven, wordt het reproductiegetal enorm hoog. Dan raken mensen die niet zijn gevaccineerd razendsnel besmet

Maar... het kan ook niet goed gaan, omdat:

1. 85 procent laat zich wel vaccineren, 15 procent dus niet. Bij 5-10 procent van de mensen werkt het vaccin bovendien niet (genoeg). 20-25 procent blijft dus bevattelijk, waaronder flink wat kwetsbare mensen

2. Die mensen wonen vaak ook dicht bij elkaar: in achterstandswijken, op de bijbelbelt. Die steken elkaar dus gemakkelijk aan, en kunnen er in korte tijd toch veel mensen besmet raken.

3. De nieuwe varianten zijn besmettelijker, wat betekent dat de vaccinatiegraad hoger moet liggen om een uitbraak zonder (veel) maatregelen te stoppen. De benodigde vaccinatiegraad werd eerst op zo'n 65% geschat, en zou met de deltavariant wel eens op zo'n 80% kunnen liggen

4. Dit is bovendien niet de laatste variant: in Nederland ligt de vaccinatiegraad in september waarschijnlijk hoog, de rest van de wereld moet bij wijze van nog beginnen. Daar kunnen nieuwe varianten ontstaan, die misschien wél door de barrière van het vaccin breken

5. We weten niet hoe goed hoe lang de vaccins beschermen - ze bestaan immers niet zo lang. Afgelopen weken kwamen daar positieve berichten over binnen, maar is dat bijvoorbeeld ook zo bij mensen met een wat zwakker immuunsysteem - die we juist willen beschermen?

6. De ziekenhuizen hebben heel veel operaties uitgesteld vanwege de coronacrisis. Misschien wel twee jaar werk. Een kleinere golf kan ook flinke problemen opleveren in de ziekenhuizen. En dan kan de griep er dit jaar ook weer bijkomen
nrc.nl/nieuws/2021/06…

Flink wat plussen en minnen dus, maar wat de uitkomst van deze som wordt? Ik durf het niet te zeggen. We probeerden er wel een gooi naar te doen in deze podcast met @LamyaeA en @pimvandendool, waar we oa dit lijstje ook doornemen. nrc.nl/nieuws/2021/07…

Daarin ook: komt het kabinet met een nieuw doel om corona te bestrijden? Welke maatregelen zijn proportioneel? Op basis waarvan besluit het kabinet straks wel of niet in te grijpen?

Ik neem nu een een paar weken vrij, vanaf augustus ben ik weer terug om verslag te doen van deze wereld vol onzekerheid

Deze tweet had ik anders moeten formuleren: het aantal ziekenhuisopnames loopt wel op, afgelopen dagen best stevige stijging zelfs, maar het gaat veel minder hard dan het aantal besmettingen.

https://twitter.com/WLoon/status/1411253934774263817?s=19