Thread by @Dietis_Lab_UCY

Το θέμα της 3ης δόσης εμβολιασμών είναι μια πραγματικότητα. Χρειάζεται; Γιατί; Σε ποιους; Ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο;
Βασισμένος σε δεδομένα βιβλιογραφίας, βάζω σε μια σειρά τις σκέψεις μου κ παρουσιάζω 3 βασικά συμπεράσματα.
Ώρα για mega-θρεντ 👇
(κάντε καφέ..🙄)
1/🧵

Κατ'αρχήν να πω ότι το θέμα το έχω αναπτύξει στο σημερινό δημοσιευμένο άρθρο μου στην @HuffPostGreece. Στο θρέντ αυτό θα αναφέρω τα βασικά σημεία του, αλλά αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες κ πλήρεις πηγές, μπορείτε να το βρείτε στο λινκ 👇
Ξεκινάμε!
huffingtonpost.gr/entry/yia-poio…
2/

Κατ'αρχήν, 2 είναι οι γενικές συνθήκες που, εάν αληθείς, καταστούν αναγκαία μια 3η δόση:
1⃣ Να υπάρξει σημαντική μείωση της ανοσίας/προστασίας των εμβολιασμένων ή κάποιας ομάδας αυτών, που να αντικατοπτρίζεται σε μολύνσεις ή νοσήσεις (άρα 3η δόση ως ενισχυτική - "booster")
3/

2⃣ Να υπάρχει τόσο σημαντική αλλαγή στη βιολογία/γενετική του ιού ώστε να καταστούν εντελώς αναποτελεσματικά τα εμβόλια στην κύρια δουλειά τους, δλδ την προστασία από βαριά νόσο & θάνατο (άρα η επόμενη δόση να είναι με νέα ή μικτή εκδοχή εμβολίου = πολυδύναμο).
4/

Είναι σαφές ότι, παρά την πολύ μεταδοτική Δ παραλλαγή του ιού, δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο 2️⃣. Δεν βλέπουμε δηλαδή αύξηση βαριάς νόσου ή θανάτων σε εμβολιασμένους μετά απο μόλυνση (το γιατί το αναφέρω παρακάτω), κ επομένως το μόνο ερώτημα είναι αν ισχύει το 1️⃣.
5/

Παρέθνεση: χθες μόλις, το ECDC δημοσίευσε ένα κείμενο με σκέψεις για την 3η δόση, και προσπαθεί να κάνει διαχωρισμό ορολογίας μεταξύ δύο όρων: "ενισχυτικής δόσης - booster" κ "επιπλέον δόσης - 3rd dose". 😒
6/
ecdc.europa.eu/en/publication…

Ουσιαστικά λέει:
🔹️"Ενισχυτική δόση - booster" είναι όταν δίνεις σε κάποιον που ΕΧΕΙ κάνει ικανά αντισώματα, αλλά έχουν μειωθεί.
🔹️"Επιπλέον δόση - 3rd dose" τη δίνεις σε κάποιον που ΔΕΝ έκανε αντισώματα στις πρώτες δόσεις, κ είναι μέρος του βασικού σχήματος εμβολιασμού..
7/

Αφήνω ασχολίαστο ότι ένας Ευρωπαϊκός οργανισμός για ακόμη μια φορά ακολουθάει τις εξελίξεις αντί να τις οδηγεί, ερχόμενος 1 μήνα μετά την έναρξη της δημόσιας συζήτησης για την 3η δόση για να "ξεκαθαρίσει την ορολογία"..
Οκ. Προχωράμε.
8/

Γνωρίζουμε ότι τα εμβόλια έχουν *πλέον* μειωμένη αποτ/τητα έναντι *μόλυνσης* με τη Δ παραλλαγή. Αρκετές μελέτες το επιβεβαιώνουν, με διαφορές στα νούμερα, αλλά με κοινό συμπέρασμα: έχουμε περισσότερες μολύνσεις εμβολιασμένων ("breakthrough") από πριν.
cdc.gov/vaccines/covid…
9/

Μια πρόσφατη πολύ καλή μελέτη στην 🇬🇧 με δείγματα PCR από επισκέψεις σε 358.983 ανθρώπους έδειξε ότι το Pfizer έναντι της Δ έχει 𝟴𝟬% αποτ/τητα έναντι οποιασδήποτε μόλυνσης (της AΖ 67%). Άλλες μελέτες (πχ Ισραήλ) βρήκαν μικρότερα νούμερα, αλλά βασίστηκαν σε αυτόβουλα tests.
10/

Παρ’ όλα αυτά, τα εμβόλια συνεχίζουν να έχουν αρκετά ΜΕΓΑΛΗ αποτ/τητα έναντι σοβαρής νόσου ή θανάτου από μόλυνση με τη Δ παραλλαγή (80-95% ανάλογα το εμβόλιο), κάτι που έχουν δείξει όλες ανεξαρτήτως οι μελέτες, ακόμα κ της πιο απαισιόδοξης του Ισραήλ✌️
11/

Eπομένως 𝟭𝗼 συμπέρασμα:
Αν κ υπάρχει μειωμένη αποτ/τητα των εμβολίων στη μόλυνση, προστατεύουν την υγεία μας από μια αρνητική εξέλιξη κ άρα είναι *ΠΟΛΥ* σημαντικό να συνεχιστεί η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού το ταχύτερο δυνατό.
Και το προφανές θέλει τεκμηρίωση.
12/

Όσον αφορά τα αντισώματα των εμβολιασμένων, ξέρουμε ότι μειώνονται σε βάθος χρόνου (6-9 μήνες).
H μείωση αυτή είναι κάτι αναμενόμενο κ φυσιολογικό. Όσο τα αντισώματα δεν χρησιμοποιούνται, τότε πολλά καταναλώνονται από τον οργανισμό για να φτιάξει άλλα χρήσιμα μόρια.
13/

Αυτό το βλέπουμε σε όλα τα εμβόλια, δεν είναι κάτι παράξενο. Δείχνω 2 παραδείγματα που βρήκα έτσι πρόχειρα - εμβόλιο HPV κ διφθερίτιδας.
Οι σημαντικές παράμετροι είναι ο ρυθμός της μείωσης κ το επίπεδο σταθεροποίησης. Αυτά τώρα αρχίζουμε να τα απαντάμε για τα εμβόλια COVID19.
14/

Αυτό που βλέπουμε είναι ότι ο ρυθμός της μείωσης των αντισωμάτων εξαρτάται από το εμβόλιο, με τα εμβόλια mRNA έχουν ταχύτερη μείωση αντισωμάτων σε σχέση με AZ / JJ, κ άρα αυξάνεται σταδιακά κ το ρίσκο μόλυνσης.
Με αυτό το ρυθμό μείωσης δλδ ίσως σε κάποιο χρόνο συμπίπτουν.
15/

Τα αντισώματα τα χρειαζόμαστε για να αποτρέψουμε μια μόλυνση και την αναπαραγωγή του ιού (ιικο φορτίο) μετά από τη μόλυνση. Μείωση των αντισωμάτων σημαίνει είσαι ευάλωτος σε ενδεχόμενη μόλυνση, κ αν δημιουργήσεις και ικανό ιικό φορτίο (viral load) τότε κ μετάδοσης.
16/

Βεβαίως, η παρουσία αντισωμάτων στους εμβολιασμένους ΠΡΙΝ την μόλυνση (έστω και μειωμένη), σε σύγκριση με τους ανεμβολίαστους που μολύνονται, μειώνει το ιικό φορτίο των εμβολιασθέντων με γοργότερο ρυθμό από ότι των ανεμβολίαστων (κ άρα έχουν μικρότερο ρίσκο μετάδοσης).
17/

Οκ - η μείωση των αντισωμάτων εξηγεί την σταδιακή μείωση της αποτ/τας των εμβολίων έναντι μόλυνσης.
Όμως για ανθρώπους με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (πχ καρκινοπαθείς, μεταμοσχευμένοι, σε ανοσοκαταστολή, ηλικιωμένοι) αυτό είναι μια πολύ κρίσιμη πληροφορία.. Γιατί;
18/

Το εξηγεί πολύ απλά το CDC:
🔸️Πιο πιθανό να μολυνθούν και να νοσηλευτούν.
🔸️Λιγότερα αντισώματα από τον εμβόλιασμό.
🔸️Μικρότερη προστασία από 2 δόσεις εμβολίου mRNA.
Είναι αυτό ένα σοβαρό & επείγον θέμα Δημόσιας Υγείας; Ναι, είναι.
19/ cdc.gov/vaccines/acip/…

Επομένως το 𝟮𝗼 συμπέρασμα:
Ναι μεν τα αντισώματα μειώνονται για όλους τους εμβολιασμένους αυξάνοντας το ρίσκο μόλυνσης, αλλά χωρίς να αυξάνεται ο κίνδυνος της υγείας τους.
Με εξαίρεση τους ευπαθείς, όπου το ρίσκο μόλυνσης μεταφράζεται σε ρίσκο νοσηλείας & κίνδυνο υγείας.
20/

Ένα από τα προβλήματα της ερμηνείας των μελετών που ελέγχουν αντισώματα, είναι η σύνδεση τους με τη συνολική ανοσία. Τα αντισώματα όχι μόνο δεν αποτελούν το μόνο στοιχείο της ανοσίας μας αλλά, για πολλούς, ούτε καν το σημαντικότερο.
21/

Το σημαντικότερο ρόλο μιας μακροπρόθεσμης ανοσίας τον παίζουν συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας, τα Τ- και Β-κύτταρα.
Τα μεν επιτίθενται στον ιό άμεσα, τα δε κρατούν ανοσοποιητική μνήμη παράγοντας αντισώματα ενάντια στον ιό (εκτός των άλλων).
Ανοσολογία 101.
22/

Αν ακολουθείτε εξαιρετικούς συναδέλφους στο #medtwitter τότε σίγουρα έχετε δει κάποιες σχετικές αναρτήσεις τους στο θέμα.
▶️

https://twitter.com/v_margar/status/1413961872269791234?s=20

▶️

https://twitter.com/TsioutisC/status/1292937956253216768?s=20

▶️

https://twitter.com/ProfPCDoherty/status/1431769235366182916?s=20

23/

Αυτά τα κύτταρα γνωρίζουμε ότι συνεχίζουν να είναι ενεργοποιημένα σε βάθος χρόνου μετά το εμβόλιο και παραμένουν σε σημαντικά αυξημένα επίπεδα ακόμα και όταν μειώνονται τα αντισώματα!
Εξού γιατί θεωρείται πολύ πιο σημαντικός ο ρόλος τους..
24/

https://twitter.com/rishirajgoel/status/1430148915064676352?s=20

Και αυτή η διαφορά μεταξύ αντισωμάτων & ανοσοκυττάρων, φαίνεται να εξηγεί το γιατί οι εμβολιασθέντες που ΔΕΝ έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό αλλά μολύνονται (πχ μειωμένα αντισώματα) δεν νοσούν βαριά μετά από τη μόλυνση.

https://twitter.com/CDCgov/status/1433174776181399552?s=20

25/

Το τι συμβαίνει όμως με την ανοσοκυτταρική ανταπόκριση όσων έχουν εκτεθειμένο ανοσοποιητικό, δεν το γνωρίζουμε ακόμη καλά. Οι μελέτες είναι λίγες. Κάποιες δείχνουν μειωμένη ανταπόκριση, κάποιες άλλες (όπως στο JASN) δείχνουν σχετικά καλή ανταπόκριση.
26/
cell.com/action/showPdf…

Κάτι που κάνει δύσκολη και αργή την ανάλυση δεδομένων σε αυτό τον πληθυσμό, είναι ίσως επειδή είναι πολύ ετερογενής. Και όπως δείχνουν κάποιες μελέτες, είναι πιθανό πχ οι καρκινοπαθείς να έχουν διαφορετική ανοσοκυτταρική ανταπόκριση στα εμβόλια από τους μεταμοσχευμένους.
27/

Όπως και να έχει, φτάνουμε στο 𝟯𝗼 συμπέρασμα:
ότι ο γενικός εμβολιασμένος πληθυσμός, που δεν έχει εκτεθειμένο ανοσοποιητικό, έχει ανοσοκυτταρική ανταπόκριση κ άρα είναι προστατευμένος από βαριά νόσο κ θάνατο έναντι της Δ, κάτι που ίσως δεν ισχύει για τους ανοσο-ευπαθείς.
28/

Επομένως, ΝΑΙ, υπάρχει τεκμηρίωση ανάγκης ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος ευπαθών ομάδων με μια 3η δόση, ιδανικά πριν το φθινόπωρο κ αφού έχει περάσει ένα διάστημα μετά τον πλήρη εμβολιασμό τους, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει ανάγκη για τον γενικό πληθυσμό.
29/

Και αυτό δεν το βασίζουμε μόνο σε δεδομένα μείωσης αντισωμάτων ή ανοσοκυττάρων, αλλά είδαμε και την ασφάλεια & αποτελεσματικότητα μιας 3ης δόσης σε αυτό τον πληθυσμό, σε αρκετές μελέτες (επισυνάπτω ένα summary από τη μελέτη της βιβλιογραφίας).
30/

Το CDC παρουσίασε κάποιες από αυτές στην πρόσφατη επικύρωση της έγκρισης της 3ης δόσης, όπως σε μεταμοσχευμένους και σε ανθρώπους σε αιμοδιαλυση, χωρίς να παρουσιασθούν ανεπιθύμητες ενέργειες που να ανησυχούν (δες reactogenicity).
31/

Όπως γίνεται σε όλες τις εγκρίσεις φαρμάκων και εμβολίων, γίνεται ένας συμψηφισμός του οφέλους από το οποιοδήποτε ρίσκο, και η έγκριση δίνεται μόνο εαν υπάρχει ξεκάθαρο όφελος. Αυτό έγινε και στην περίπτωση των ΗΠΑ που κάνοντας αυτή την ανάλυση κατέληξε στο πράσινο φως.
32/

Καταλήγουμε στο ότι χρειάζεται να προχωρήσει η Πολιτεία στην χορήγηση 3ης δόσης με εμβόλια τεχνολογίας mRNA για ειδικές ομάδες πολιτών που είναι ευπαθείς και πρέπει να προστατευτούν περισσότερο.
Προσωπικά εκτιμώ όμως ότι αυτό θα ήταν ορθό, μόνο υπό δύο βασικές προϋποθέσεις:
33/

🅰️Να εγκριθεί η 3η δόση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Αν και υπάρχουν χώρες-μέλη της ΕΕ που έχουν προχωρήσει ήδη σε εθνική έγκριση κ χορήγηση 3ης δόσης, η έγκριση του ΕΜΑ πριν την εθνική χορήγηση θα έχει μεγάλη σημασία..
34/

α) στην επιβεβαίωση της ασφάλειας
β) στην ισχυροποίηση της εμπιστοσύνης
γ) στη στήριξη από τον ΕΜΑ στην ανάλυση & ενημέρωση για οποιεσδήποτε σπανιες επιπτώσεις.
δ) όπως ανέφερε η ΕΕ, μια εθνική έγκριση 3ης χωρίς την έγκριση του ΕΜΑ εμπεριέχει μεγαλύτερο νομικό ρίσκο.
35/

🅱️Να υπάρχει διαθεσιμότητα των απαιτούμενων δόσεων εμβολίων mRNA, ΧΩΡΙΣ να επηρεαστεί ο ρυθμός κ η διαθεσιμότητα στον γενικό πληθυσμό σε 1ες ή 2ες δόσεις. Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσει απρόσκοπτα η κάλυψη των ανεμβολίαστων, ειδικά στις νεότερες ηλικίες.
36/

Επειδή όμως οι διαθέσιμες δόσεις εμβολίων ΔΕΝ είναι ανεξάντλητες σε κάθε χώρα, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρχει σωστός στρατηγικός σχεδιασμός από την Πολιτεία, όπου θα προβλέπει τη διαθεσιμότητα σε βάθος χρόνου και στα δύο προγράμματα (1η -2η δόση και 3η δόση).
37/

Και εφόσον μια τέτοια κίνηση δεν περιλαμβάνει μαζική αγορά επιπλέον εμβολίων, τότε ΔΕΝ θα συνεισφέρουμε στην αύξηση της ανισότητας/ανισοροπίας που υπάρχει αυτή τη στιγμή παγκοσμίως σε σχέση με τη διαθεσιμότητα δόσεων, όπως υπενθυμίζει συνεχώς ο ΠΟΥ.
38/

Για την ακρίβεια, ο ΠΟΥ σε πρόσφατη τοποθέτησή του φαίνεται να αντιλαμβάνεται την ανάγκη πιθανής 3ης δόσης σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού που να την χρειάζονται για προστασία της υγείας τους και των γύρω τους.
39/
who.int/news/item/10-0…

Υπενθυμίζω ότι μέχρι σήμερα υπάρχουν αρκετές χώρες που προχώρησαν ή ενέκριναν και θα προχωρήσουν συντομα στην χορήγηση 3ης δόσης, ανάμεσά τους οι εξής: 🇺🇸🇬🇧🇫🇷🇮🇱🇩🇪🇦🇹🇧🇪🇭🇺🇮🇪🇱🇹🇱🇺🇲🇹🇸🇮🇸🇪🇷🇸🇨🇾
Τις αναφέρω στο άρθρο, με πληροφορίες ανά εθνική έγκριση.
40/
huffingtonpost.gr/entry/yia-poio…

Οι 15 🇪🇺 χώρες που λένε ότι δεν έχουν αρκετά στοιχεία προς το παρόν για να αποφασίσουν για την 3η δόση ή περιμένουν τον ΕΜΑ είναι οι: Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φιλανδία, Ελλάδα, Ιταλία, Λευκορωσία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ολλανδία, Ρουμανία, Σλοβακία, Ισπανία.
END.