Thread by @virusfantom

Virolog hatırlatması:
mRNA aşıları yeni değil, 30 senelik bir tarihi var.
Bugün Nature dergisinde mRNA tarihçesi hakkında harika bir yayın çıktı. Sizin için görselleri Türkçe’ye çevirdim ve kaynaklarla açtım: nature.com/articles/d4158…
FLOOD:

👉1960 senelerinde mRNA Sydney Brenner, Francis Crick, Francois Jacob ve Jacques Monod tarafından keşfedildi ve Nature dergisinde yayınlandı: “An unstable intermediate carrying information from genes to ribosomes for protein synthesis.” Nature 190.4776 (1961): 576-581.

👉1978 senesinde lipozom kullanarak mRNA’nın insan ve fare hücresine ilk nakli gerçekleşti.
doi.org/10.1038%2F2749…
doi.org/10.1038%2F2749…

👉1984 senesinde Krieg, Melton, Maniatis ve Green isimli bilim insanları ve takımları ilk defa labda hücre dışında mRNA üretmeyi başardılar. Kaynak: doi.org/10.1093%2Fnar%…

👉Yine 1984 senesinde Krieg ve takımı ilk defa labda sentezlenmiş mRNA’yı kurbağa yumurtalarına transfer ettiler ve başarılı bir şekilde normal hücre içi mRNA gibi çalıştığını gösterdiler. Kaynak: doi.org/10.1093%2Fnar%…

👉1987 senesinde Melton isimli bilim insanı mRNA buluşlarıyla OligoGen (sonra Gilead) isimli biyoteknoloji şirketini kurdu. Amaçları: mRNA kullanarak belli genleri susturup hastalıkları tedavi etmek. Görselde Krieg (sol) ve Melton (sağ).

👉Bu arada yukarıdaki zincirde gördüğünüz gibi 61 senesinde mRNA’nın keşfi, 78 senesinde hücre içine nakli, 84 senesinde sentezlenmiş mRNA ve naklinde Robert Malone’un ismi yok. Onun önemli katkıları oldu ama o mRNA mucidi falan değil. Bilginize. Hem de kaynaklarla. ‼️

👉Diğer grupların çalışmalarına ilave olarak 87 senesinde Malone mRNA ile lipid damlacıklarını karıştırdı ve insan hücrelerine transfer ederek protein oluşturabileceğini gösterdi. Bu “lipozom” denen lipid damlacıkları Philip Felgner tarafından geliştirildi. Felgner ve Malone:

👉Bu arada Malone doktoradan terk olarak 89 senesinde ayrılıp Felgner’in kurduğu Vical isimli şirkette çalışmaya gitti. Sonra Vical’den ayrılıp tıp fakültesini bitirdi. RNA üzerine tekrar çalışmadı.

👉90 senesinde farelerde mRNA transferinin protein oluşturduğunu gösterdiler. doi.org/10.1126%2Fscie…

👉93 senesinde Transgène isimli biyotek şirketinde Pierre Meulien ilk defa bir virüse karşı mRNA ile bağışıklık oluşabileceğini gösterdi. Kaynak doi.org/10.1002%2Feji.…
Görselde Meulien:

👉1995 senesinde David Curiel ilk defa mRNA aşısının kansere karşı geliştirilebileceğini fare deneyleriyle gösterdi. Kaynak ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.f…

👉96 senesinde Eli Gilboa mRNA teknolojisi ile ex vivo olarak kansere karşı dendritik hücre aşısı geliştirilenileceğini farelerde gösterdi ve Merix Bioscience isimli ilk mRNA şirketini kurdu. Kaynak doi.org/10.1084%2Fjem.…

👉Gilboa’nın çalışmaları Ingmar Hoerr ve Uğur Şahin’e ilham oldu. Hoerr CureVac şirketini, Şahin ise BioNTech’i kurdu. Görselde Hoerr ve Gilboa:

👉2000 senesinde Hoerr ve takımı direk mRNA aşısının ilk defa bağışıklık oluşturabildiğini farelerde gösterdi. Kaynak doi.org/10.1002%2F1521…

👉2007 senesinde CureVac şirketinin baş bilim insanı Steve Pascolo mRNA aşısını ilk defa kendi üzerinde denedi ve sonuçlarını yayınladı: doi.org/10.1038%2Fsj.g…

👉2008 senesinde Uğur Şahin ve Özlem Türeci BioNTech şirketini ilk 150milyon Euro yatırımla kurdu. Görselde ikisi:

👉Bu gelişmeler olurken bugünkü mRNA aşılarındaki asıl teknolojiler oluşturan ve mRNA teknolojisinin kraliçesi olarak bilinen Katalin Karikó’nun mRNA çalışmaları 1990’larda başladı: doi.org/10.1016%2FS000…

👉97 senesinde Karikó’nun bütçesi kesildiği için Drew Weissman’ın labına katıldı (mRNA çalışmalarına pek ümit verilmiyordu, ayrıca 90’larda erkeklerin hakim olduğu dünyada kadın bilim insanı olmak kolay değildi).
Beraber HIV’e karşı mRNA aşısı geliştirmeye başladılar.

👉2004 senesinde Karikó ve Weissman çok önemli bir buluş yaptılar: mRNA’ya karşı hücre içi TLR3 direncini keşfettiler. Bu direncin önüne geçebilmek mRNA aşılarının başarısı için şarttı. Kaynak doi.org/10.1074%2Fjbc.…

👉Ve 2005 senesinde bu direncin önüne pseudouridine ile geçilebileceğini keşfettiler. Bu teknoloji bugünkü mRNA aşılarında kullanılıyor. Kaynak doi.org/10.1016%2Fj.im…

👉2010 senesinde de Moderna kuruldu. Kurucuları: Derrick Rossi ve Stéphane Bancel.

👉Ekim ayında nobel ödülleri verilecek. Eğer mRNA ödülü verilirse isimlerin başında: Karikó ve Weissman var. İkisi zaten pek çok ödül kazandı. Ayrıca Felgner, Şahin, Türeci, Rossi, Gilbert de ödül kazandılar.
Nobel komitesi en fazla 3 kişi ile ödülü paylaştırabilir.
Göreceğiz.

Özetle: Dizinin en başındaki görsellere bakın. Önemli olayları görselde Türkçe olarak özetledim. Umarım bu zincir sizlere mRNA’nın yeni bir teknoloji olmadığını, Malone’un mRNA mucidi falan olmadığını, bu teknoloji arkasındaki onlarca harika bilim insanının ismini göstermiştir.