بارها شده است که بطور ناگهانی از تشکیل سازمانی جدید یا نهادی موازی خبردار شدیم. بحران‌ها بزرگتر و تعداد سازمانهای اصطلاحا «متولی» آنها هم بیشتر می‌شود. بطور مثال حداقل ١٨ سازمان و نهاد درگیر بحران آلودگی هوا هستند. کمی بیشتر از این تعداد درگیر بحران اعتیاد هستند./1
دیگر بحران‌های محیط زیستی یا اقتصادی نیز کمابیش همین است. بارها خبر از چندقلویی شدن و زایش مجدد نهادها و سازمانها شده، در حالیکه تغییر چندانی نه در عملکرد و نه در خود مسئله دیده نمی‌شود. اینها نشانه چیست؟/2
با قیاس از ساختار مبارزه با اعتیاد که کمی بیشتر می‌شناسم، می‌توان گفت این چندقلویی شدن سازمانها در ج.ا. نشانگانی از درون‌پاشی خود رژیم و نتیجه‌ای ناگزیر از روابط حاکم بر هسته‌های سخت قدرت است. ماهیت رژیم انقلابی است. این رژیم بعد از گذشت چهار دهه هنوز «استقرار» نیافته است./3
حلقه‌های تصمیم‌گیری اصلی متشکل از نخبگان، مریدان و همراهان همگی از فیلتر ایدئولوژی رد شده‌اند و «وفاداری» را به رژیم به اثبات رسانده‌اند. بردار نمایش یا اعلام وفاداری [از سوی جدیدها /تازه ملحق شده‌ها] معمولا با سپردن اعتماد[از سوی قدیمی‌ها] تکمیل می‌شود./4
سازوکار در همان روابط محفلی و گاه دروازه‌ای مثل عقیدتی سیاسی‌ها، حراست‌ها و پلیس اعتقادی نظام فعال است. طبیعتا در طول زمان، مشکلات اجتماعی بدون راه‌حل و سیاست‌گذاری مناسب، مدام وخیم‌تر می‌شوند./5
بحران‌ها ابعاد جدید وخیمی به خود می‌گیرند و سیستم نیاز به پیدا کردن راه حل دارد.گروه،سازمان، نهاد یا تصمیم‌گیر قبلی روبروی هیچ فشاری برای پاسخگویی نیست. او قبلا کارایی خودش را با وفاداری اثبات کرده. سازمانها در تله‌ی همه چیز آرام است و همه مشغول اطاعت هستند، گیرافتاده‌اند./6
آنها سکون درون سازمان را با کارایی و اثربخشی برنامه‌ها در بیرون محافل تصمیم‌گیری «یکی» می‌گیرند. بنابراین سازمان را موثر، منسجم و همچنان «قدرتمند» ارزیابی می‌کنند. اما در زمین واقع، بحران‌ها سر به فلک زده، ارقام وحشتناکی بدست آمده و آمارها از چند برابرشدن بحران خبر می‌دهند./7
حالت فریبنده‌ای در محافل تصمیم‌گیری حاکم است. نظام نمی‌تواند افراد مورد اعتماد را کنار بگذارد و نیروی جدیدی را بپذیرد. نظام در باتلاق پاتروناژی (شبکه‌های متعدد مرید-مرادی) به لحاظ مالی فاسد و به لحاظ ایدئولوژیک، وفادار یا دارای منافعی برای تظاهر به وفاداری گرفتار شده است./8
نمی‌تواند قبلی‌ها را حذف کند. بنابراین به فوریت به گروه فرمانبردار جدیدی، فضای فراخ دیگری می‌دهد. نظام به هر کسی اعتماد ندارد و در عین حال قبلی‌ها را هم نمی‌تواند حذف کند. بطور موازی گروه وفادار جدید را، مسئول حل بحران می‌کند. باز دور باطل شروع می‌شود./9
افرادی مطیع، به لحاظ علمی و اخلاقی متوسط، مرتبه‌طلب و منافع محور سراسیمه صندلی‌های «نو» را تصاحب می‌کنند و بودجه‌ها را «قورت» می‌دهند. تازه واردها معمولا سعی می‌کنند، خود را فرهیخته و منتقد قبلی‌ها نشان بدهند. (سندروم را در مسیر حرفه‌ای دکتر-بسیجی مجید حسینی نگاه کنید)/10
برگردیم به جامعه. بحران‌ها همچنان بر زندگی عادی مردم سنگینی می‌کنند، به آنها آسیب می‌زنند ولی هیچ‌راه‌حلی امکان ظاهر شدن ندارد. یک اتفاق‌هایی هم همزمان می‌افتد: شبکه تصمیم‌گیری همچنان درگیر بحران وضعیت انقلابی است و به غیرخودی اعتماد ندارد(دچار تشتت نهادی که بود)/11
حالا گرفتار رقابت گفتمانی هم می‌شود. سازمان جدید هم مثل قبلی‌ها، کمربند اصلی(التزام به ولایت) را محکم می‌بندد. اما اضافه شدن نهاد یا سازمان جدید نه شایسته‌سالارانه بوده است، و نه بحران، بر مبنای شواهد محوری فرموله شده است./12
در درون سازمان بر سر تامین منافع درون گروهی، خنثی کردن دیگر گروه‌بندی‌ها و پیش بردن طرح‌های استراتژیک «قورت» دادن منابع بودجه‌ای و تحصیل منابع جدید کشمکش شروع می‌شود. بیرون سازمان، بحران‌ها با سیری وخیم می‌تازند. سازمانها یا نهادهای جدید توانا به حل مشکل که نیستند،/13
بلکه در زمین رقابتها، بیشتر درگیر شکافهای جدید با دیگر سازمانهای موازی‌اند و کوشش می‌کنند بقا خود را تضمین کنند. برای این امر دست به یارگیری های جدید می زنند و پیشنهاد تاسیس نهاد دیگری می دهند!/14
یا به نام گروههای کارشناسی یا ضرورت‌های دیگری که عمدتا مصنوعی هستند، گروهها و نهادهای جدیدی علم می‌کند. در واقع ظهور سازمانها از قواعد داخلی یا شکافهای شکل‌دهنده (formative rifts) پیروی می کنند و نه از ضرورت بیرونی. ارتباط سازمان یا نهاد جدید با جامعه قطع است./15
اما مانایی سازمان نه در گرو ارائه عملکردی کارآمد، بلکه در توسل به کمربند ایدئولوژیک نظام و خرج کردن از آن به عنوان معیاری برای ماندن در «صراط مستقیم» نظام است./ 16
رژیم‌های ایدئولوژیکی که فکر می‌کنند می‌توانند همسانی(homogeneity) ایدئولوژیک را به عنوان چسب، هدف و البته ابزاری برای انسجام بیشتر قدرت‌شان بکار ببرند، تدریجا به درون پاشی سیستمی نزدیک می‌شوند./17
نظام ج.ا.همچنان مشغول محکمتر کردن کمربند ایدئولوژیک است و هر بحرانی را به ضعف زرادخانه اعتقادی مرتبط می‌کند. رژیم چهل سال است دنبال مدیر باتقواست. اما یکی از یکی دیگر، تبه کارتر و دزدتر از آب در می‌آید./18
بحران‌ها مشغول بلعیدن جامعه هستند، رژیم سفره را گسترده‌تر و دوباره نهاد جدیدی تاسیس می‌کند. به جای حل بحران، نیروی عمده سازمانها صرف توازن داخلی قدرت می‌شود. آنها بیشتر از حل بحران، درگیر و معطوف به بقا خودشان شده‌اند و موظف به بی‌اعتبارکردن سازمانهای رقیب./19
خطرناک‌تر آنجاست که رقابت گروههای درونی قدرت به همه حوزه‌ها کشیده شده است. ما باید نگران این باشیم که چند برنامه نظامی پنهان دیگر در این بین ظهور کرده است و مشغول پیشروی است؟/20
تا زمانی‌که ماهیت رژیم را پاتروناژ چند-مرکزی بازنشناسیم، ممکن است هر اقدام در تاسیس نهاد جدید به اشتباه به بهبود وضع تعبیر شود. موضوعی که در مجامع فکری مشورتی جهانی به ماهیت «پلورالیستیک» رژیم تعبیر شده است، حال آنکه درون‌پاشی رژیم را فقط حسن تعبیر کرده‌اند./21
مانایی رژیم تا به امروز تابعی بوده از ظرفیت تامین منابع برای سوار شدن بروی فرمانبرداری‌ها. ساحت بوروکراسی و بویژه سیاست‌گذاری که با زیست روزمره شهروندان در تماس است، عملا در کماست. عقل معاش تعطیل و غایب است. به اقتضای عقب انداختن سقوط عمومی، «آقا» عاقل می‌شود و زمان می‌خرد./22
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
