Thread by @RayaIaseema

గండికోట ఏకైక పాలకురాలు - మదీనా బీబీ

సుమారు వెయ్యి సంవత్సరాల గండికోట చరిత్రలో అనేక మంది పాలకులు గండికోటను పాలించారు. ఒకప్పుడు స్వతంత్ర కాయస్థ రాజ్యానికి రాజధానిగా ఉండి విజయనగర సామ్రాజ్యంలోని శత్రుదుర్భేద్యమైన దుర్గాలలో ఒకటిగా నిలిచిన గండికోటను పాలించిన ఏకైక మహిళ మదీనా బీబీ.

మదీనా బీబీ కడప సుబాను పాలించిన అతిగొప్ప మాయాణా నవాబు అబ్దుల్ నబీ ఖాన్ కోడలు మరియు కడప నవాబు అయిన మోచ మియ్యా భార్య. మదీనా బీబీ గండికోట పాలనపై కడప కైఫియత్తు మరియు గండికోట కైఫియత్తుల కథనాలలో కొంచెం వైరుధ్యం ఉంది.

అయినప్పటికీ దాదాపు రెండు కైఫియత్తులు గండికోట జాగీర్దార్ గా మదీనా బీబీని, ఆమె చేసిన యుద్ధాలను స్పష్టం చేస్తున్నాయి

విజయనగర సామ్రాజ్యం పతనానంతరం కడప మొదట గోల్కొండ ఆ తరవాత మొఘలుల స్వాధీనంలోకి వెళ్లిపోయింది. కడప సుబాలో మాయణా నవాబులుగా పిలవబడ్డ కడప నవాబులు పాలన మొదలయ్యింది.

వీరు మొదట మొఘలుల సామంతులుగా ఆ తర్వాత హైదరాబాదు నిజాం వారి సామంతులుగా కడప సుబాను పాలిస్తూ వచ్చారు.

మాయనా నవాబులలో అతి గొప్పవాడు అబ్దుల్ నబి ఖాన్. కడప సుబాను క్రీ.శ 1706-1735 వరకు పాలించాడు. ఇతని హయాంలో కడప సుబా ఉత్తరాన కంభం, మార్కాపురం నుండి దక్షిణాన బారమహల్ వరకు విస్తరించింది.

ఇతని హయాంలో గండికోట ఇతని కుమారులలో ఒకడైన అబ్దుల్ ఖాదర్ ఖాన్ ఆధీనంలో ఉండేది.

అబ్దుల్ నబీ ఖాన్ తరువాత అతని పెద్ద కుమారుడు అబ్దుల్ మహమ్మద్ ఖాన్ /బడే నవాబ్ /గుడ్డి నవాబ్ కడప సుబాను క్రీ.శ 1736 నుండి 1747 వరకు పాలించాడు. ఇతని హయంలో గండికోట ప్రత్యక్షంగా నిజాముల ఆధీనంలోకి వెళ్ళిపోయింది

నిజాం తన ప్రతినిధి కవిదిల్ల ఖాను ను గండికోట ఖిల్లేదారుగా ఉంచి అప్పటి గండికోట ప్రభువైన అబ్దుల్ ఖాదర్ ఖాన్ కుమారులు గన్ని మియ్యా, గఫార్ మియ్యా లకు పెద్ద పసుపుల, చిన్నపసుపుల గ్రామాలను జాగీర్లుగా ఇచ్చాడు.

గుడ్డి నవాబు తరువాత అతని తమ్ముడు మోచా మియ్యా కడప నవాబు అయినాడు.

ఇతని కాలంలోనే కడప, కర్నూలు నవాబులు కలిసి నిజాం నాజర్ జంగ్ ని హత్య చేశారు. నిజాం రాజ్యంలో ఉన్న అల్లకల్లోల పరిస్థితులను అవకాశంగా తీసుకున్న మోచా మియ్య గండికోటను నిజాం ఖిల్లేదారు నుండి స్వాధీనం చెసుకోమని తన సోదరుడి(అబ్దుల్ ఖాదర్ ఖాన్) కుమారుడైన గన్ని మియ్యా ను పురామయించాడు.

గన్నీ మియ్యా గండికోటను స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత కడప నవాబు మోచా మియ్యా గండికోటను తన భార్య మదీనా బీబీకి జాగీరుగా ఇచ్చాడు.

ఆ విధంగా గండికోట మొట్టమొదటిసారి ఒక మహిళా పాలకురాలు ఆధీనంలోకి వెళ్ళింది. కొంతకాలానికి మోచా మియ్యా సోదరుడి(అబ్దుల్ హమీద్ ఖాన్) కుమారుడు అబ్దుల్ మజీద్ ఖాన్

మోచా మియ్యా మీద తిరుగుబాటు చేసి, షాహుకార్ల సహాయంతో కడప నవాబు అయినాడు. కడప నవాబు అయిన తరువాత గండికోటను మదీనా బీబీ నుండి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి దండెత్తి వెళ్ళాడు. అయినా మదీనా బీబీ లొంగిపోలేదు. ఇంతకు ముందు గండికోటను స్వాధీనం చేసుకున్న గన్నీ మియ్యా సహాయం అర్థించింది.

గన్నీ మియ్యా పెద్ద సైన్యంతో గండికోట వద్ద ఠాణా వేసి కడప సుబాపై తనకు కూడా హక్కు ఉందని, తన తదనంతరం మోచా మియ్యా తననే కడప నవాబును చేస్తానని మాట ఇచ్చాడని, ఇప్పుడు బలవంతంగా నీవు నవాబు అయినావని, కడప సుబాలో తన హక్కును గుర్తించకపోతే తాను యుద్ధానికి సిద్ధం అని మాజీద్ ఖాన్ కి ఉత్తరం పంపాడు.

గన్ని మియ్యా కూడా అసలైన వారసుడు కావడం చేత, ఒకేసారి ఇద్దరితో యుద్ధం చేయడం ఎందుకని మజీద్ ఖాన్ తాడిపత్రి, యాడికి, కరూరు, పామిడి, పెద్ద కల్లూరు తాలూకాలను గన్నిమియ్యాకు జాగీరుగా ఇవ్వగా అతడు తరలిపోయాడు.

అప్పుడు మజీద్ ఖాన్ గండికోటను స్వాధీనం చేసుకుని మదీనా బీబీని ఖైదు చేయించాడు.

తర్వాత మరాఠుల దండయాత్రలో మజీద్ ఖాన్ ఒడిపోగా, మరాఠులు ఖైదులో ఉన్న మొచా మియ్యాను మళ్లీ కడప సుబా నవాబును చేశారు. అతడు మరాఠులకు కట్టవలసిన పేష్కాస్ నిమిత్తం కడప సుబాలో కొంత భూభాగం వారికి ధారాదత్తం చేసి మళ్లీ మదీనా బీబీని గండికోట జాగీర్దారుగా నియమించాడు.

అయితే అప్పటికే జమ్మలమడుగు తాలూకా మోచా మియ్యా మారాఠులకు ధారాదత్తం చేయడంతో ఆమెకు వారితో కూడా పోరు తప్పలేదు. మదీనా బీబీ తర్వాత గండికోట అనేక మంది చేతులు మారి మైసూరు రాజ్యం పరమై చివరగా బ్రిటీషు వారి పరమైంది.

ఈ విధంగా గండికోట పాలకురాలుగా మదీనా బీబీ చరిత్రలో నిలిచిపోయింద
#సీమస్త్రీలు

Source:

కడప శిలాశాసనములు వగైరా - శ్రీ N వెంకట రమణయ్య, శ్రీ RN సంవత్ (గండికోట దుర్గం కైఫీయత్తు)

మెకంజీ కైఫీయత్తులు - కడప జిల్లా - నాలుగో భాగం (కడప శహరు యొక్క పూర్వోత్తరము)

#సీమచరిత్రలోస్త్రీలు