Thread by @RayaIaseema

వెలుగోటివారి వంశావళి

వెలుగోడు ఎక్కడ ఉంది ? అసలు వెలుగోటివారు అంటే ఎవరు ?

అనుమనగంటి వారు రేచర్ల వారు ఎందుకయ్యారు ?

రేచర్ల వారు వెలుగోటి వారు ఎందుకయ్యారు ?

వారి రాజధాని దేవరకొండ ను వదిలేసి వెలుగోడుకి ఎవరు వచ్చారు? ఎందుకు వచ్చారు ?

వెలుగోడు అంటే అర్థం ఏమిటి ?

వెంకటగిరి రాజులకు బొబ్బిలి జమీందార్లకు వెలుగోడుతో ఉన్న సంబంధం ఏమిటి ?

బొబ్బిలి జమీందార్ల మూల పురుషుడి గా ఎవరిని భావిస్తారు ?

వెంకటగిరిఅసలు పేరు/ మొదటి పేరు ఏమిటి ?

రేచర్ల పద్మనాయకులలో/వెంకటగిరి రాజుల పేర్లలో యాచెంద్ర / యచమ నాయుడు/యాచ అన్న పదం ఎందుకు ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది?

వెలుగోటివారైన వెంకటగిరిరాజులకు, కాళహస్తి జమీందారులైన దామెర / దామెర్ల పద్మనాయకులకు సంబంధం ఏమిటి ?

కర్నూలు జిల్లాలోని ఒక చారిత్రక గ్రామం వెలుగోడు. వెలుగోడు జలాశయం ఇక్కడే ఉంది. రేచర్ల పద్మనాయకులు విజయనగర రాజ్యానికి సామంతులుగా ఈ వెలుగోడును రాజధానిగా చేసుకుని పాలించారు.

వెలుగోడు రాజధానిగా పాలించారు కాబట్టి వెలుగోటివారయ్యారు. వెంకటగిరిజమీందార్లు, బొబ్బిలి జమీందార్లు వెలుగోటివారే . వీరి వంశ చరిత్రను వందిమాగధులు పాడుకుంటూ ఉంటే, కల్నల్ మెకంజీ 19వ శతాబ్దం మొదట్లో సేకరించి పెట్టారు. దాన్నే వెంకటరమణయ్య గారు వెలుగోటివారి వంశావళి పేరుతో గ్రంథస్థం చేసారు

మధ్యయుగంలో తెలుగు ప్రాంతాన్ని ఏలిన ముఖ్యమైన రాజవంశాలలో రేచర్ల పద్మనాయక వంశానిది ప్రముఖ పాత్ర. కాకతీయుల పాలనలో కీలక భూమిక పోషించిన రేచర్ల పద్మనాయకులు కాకతీయుల పతనానంతరం ముస్లిం పాలకులకు వ్యతిరేకంగా ముసునూరి నాయకుల ఆధ్వర్యంలో కూటమిగా ఏర్పడి ఢిల్లీ సుల్తానులను తెలుగు గడ్డపై

ఓడించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. ఆ తరువాత కొంతకాలం స్వతంత్ర రాజ్యంగా ఉన్నప్పటికీ బహ్మనీలకు, విజయనగరరాజులకు సామంతులుగా కొనసాగారు.

రేచర్ల పద్మనాయకుల మూలపురుషుడు చెవిరెడ్డి. ఇతని తండ్రి పోలిరెడ్డి. వీరి గోత్రం అనుమనగంటి. చెవిరెడ్డి తెలంగాణలోని నల్గొండజిల్లా అనుమనగల్లు గ్రామస్థుడు

చెవిరెడ్డికి ‘రేచ’ అనే సేవకుడు ఉండేవాడు. ఒకనాడు చెవిరెడ్డి పొలంలో దున్నుతుండగా ఒక నిధి బయటపడింది. అయితే నరబలి ఇస్తేనే నిధిదొరుకుతుంది అని ఆశరరీరవాణి పలకడంతో చెవిరెడ్డి సేవకుడు ‘రేచ’, తన యజమానికోసం కోసం ప్రాణత్యాగం చేయగా చెవిరెడ్డకి అపార నిధి సొంతం అవుతుంది.

రేచడి కుఇచ్చిన మాట ప్రకారం, అతని గౌరవార్థం అనుమనగంటి వారు రేచర్ల వారు అయ్యారు.

ఈ రేచర్ల చెవిరెడ్డి మహా పరాక్రమవంతుడు.ఒకనాటి సాయంకాలం ఒకమర్రిచెట్టులో ఉన్న బేతాళుడు దాడిచేయబోతే చెవిరెడ్డి ధైర్యంగా ఎదురుకున్నాడు. అప్పటినుండి చెవిరెడ్డిని జనం బేతాళ నాయుడు అని పిలవడం ప్రారంభించారు.

ఈ చెవిరెడ్డి / బేతాళనాయుడు శౌర్య పరాక్రమాల గురించి విన్న కాకతీయ చక్రవర్తి గణపతి దేవుడు బేతాళనాయుణ్ణి ఓరుగల్లుకు పిలిచి తనని సత్కరించి కొంత రాజ్యభాగము నాయంకరంగా ఇచ్చినాడు. అది మొదలు రేచెర్ల వంశస్తులు మొదట కాకతీయుల రాజ్యంలో వివిధ హోదాల్లో చేసి

వారి పతనానంతరం కొంతకాలం స్వతంత్య్ర రాజ్య స్థాపన చేసి తరువాత విజయనగర, బహమనీ, గోల్కొండ, మొఘలులుకు సామంతులుగాను, బ్రిటీషు వారి హయాంలో జమీందార్లుగాను ఉన్నారు.

వెంకటగిరి, బొబ్బిలి, పిఠాపురం, మైలవరం, జట్రప్రోలు వంటి సంస్థానాల పాలక వంశాలన్నిటికీ అనుమనగంటి చెవిరెడ్డి మూలపురుషుడు.

ఈ రేచర్ల వంశంలో రేచర్ల ప్రసాదిత్యుడు, సింగమనాయకుడు, సర్వజ్ఞ సింగభూపాలుడు, అనపోతా నాయకుడు వంటి గొప్ప రాజులు ఉన్నారు. తెలంగాణలోని రాచకొండ, దేవరకొండలను రాజధానిగా చేసుకుని పాలించారు. పలనాటి బ్రహ్మనాయుడు కూడా రేచర్ల పద్మనాయకుడే.

దేవరకొండ, రాచకొండలు బహమనీల పరం అవ్వడంతో వారు కృష్ణానది దాటి దక్షిణానికి వచ్చారు. రేచర్ల వంశస్తులలో 15వ తరం రాజు రేచర్ల రాయప్ప / నిర్వాణ రాయప్ప / పెద్ద రాయడు. ఈ నిర్వాణ రాయప్ప సమయంలోనే రేచర్ల వెలుగోడులో స్థిరపడి రేచర్లవారు వెలుగోటివారైనారు

వెలుగోడు ప్రాంతం కపిలేశ్వర గజపతి పాలనలో ఉన్నప్పుడు వెలుగోటికోటపై దాడి జరిగినపుడు శత్రువులను ఓడించి కోటపై తెల్లధ్వజమును చేపట్టి నిలిచాడని, అతని శౌర్యపరాక్రమాలను మెచ్చిన గజపతి, నిర్వాణరాయప్పకు ‘వెలుగోడురాజా’ ( వెల్ల(=తెలుపు)గొడుగు→ వెలుగోడు)) అని బిరుదు ఇచ్చినాడని ఒక కథనం కాగా

శ్రీకృష్ణదేవరాయల కాలంలో వెలుగోటి కోటపై మహమ్మదీయుల దాడి జరిగినపుడు వారిని ఓడించి తన గెలుపుకు చిహ్నంగా శత్రువుకు చెందిన తెల్ల ధ్వజమును చేపట్టినాడని, అతని శౌర్యానికి మెచ్చి శ్రీకృష్ణదేవరాయలు నిర్వాణ రాయుడికి ‘వెలుగోడు’ రాజా అనే బిరుదు ఇచ్చినాడని మరో కథనం (వెలుగోటివారి వంశచరిత్ర)

నిర్వాణ రాయప్ప తరువాతి కూడా వెలుగోటివారు విజయనగరసామ్రాజ్య విజయాలలో కీలక భూమిక పోషించారు.

వెలుగోటివారైన వెంకటగిరిరాజులకు, కాళహస్తి జమీందారులైన దామెర్ల పద్మనాయకులకు సంబంధం ఏమిటి ?

మద్రాస్ మహానగరం / చెన్నపట్నం దామెర్ల చెన్నప్ప నాయకుడి పేరు మీద ఏర్పడింది అన్న విషయం తెలిసిందే.

దామెర్ల చెన్నప్ప నాయకుడు విజయనగర రాజ్యంలో (అరవీటి వంశ పాలనలో) గొప్ప ప్రాబల్యం కలిగిన సైనికనాయకులలో ఒకడు. దామెర్ల వారు కూడా రేచర్ల వారి లాగే పద్మనాయకులు. వీరు కూడా మొదట కాకతీయుల రాజ్యంలో పని చేసి తరువాత విజయనగర రాజుల వద్ద సామంతులుగా / సైన్యాధిపతులుగా చేశారు.

ఆరవీటి ప్రభువుల విజయాలలో వెలుగోటి వారు, దామెర్ల వారి పాత్ర శ్లాఘనీయం. రేచర్ల వారికి, దామెర్ల వారికి అనేక తరాలుగా బంధుత్వం ఉండేది. వెలుగోటి యాచమ నాయుడి కుమారుడు వెలుగోటి కస్తూరి రంగప్ప నాయుడు.కస్తూరి రంగప్ప నాయుడి కొడుకు వెలుగోటి పెద్ద యాచమ నాయుడు, కుమార్తె అక్కమ్మ.

వెలుగోటి యింటివారి ఆడబిడ్డ అయిన అక్కమ్మను దామెర్ల చెన్నప్ప నాయుడు వివాహమాడాడు. అనగా వెలుగోటివారిలో 20వ తరానికి చెందిన పెద యాచమ నాయుడు, దామెర్ల చెన్నప్ప నాయుడు బావా - బామ్మర్దులు. ఆ విధంగా వెంకటగిరిరాజాలు, కాళహస్తి జమీందార్ల మధ్య బంధుత్వం ఉండేది.

వెలుగోటి వారి పేర్లలో 'యాచ' అన్న పేరు ఎందుకు ఎక్కువగా వినిపిస్తుంది అన్నదాని వెనుక ఒక కథ ఉంది. రేచర్లవారు వెలుగోడుకు వచ్చాక ఒక కోట నిర్మించ తలపెట్టారు. అయితే ఈ కోట శాశ్వతంగా నిలిచిపోవాలని రాజా వారి కోడళ్లు 7 మంది వారి పిల్లలతో సహా ప్రాణత్యాగనికి ఉపక్రమించారు.

అయితే అందులో ఒకరికి సంతానం లేదు. ఆవిడ వీధిలో దొరికిన 'యాచన్న' ఒక అనాథ శిశివును పెంచుకునేది. ప్రాణత్యాగం చేసే సమయంలో 7 మంది కోడళ్లు, మిగతా పిల్లలతో పాటు యాచన్న కూడా ప్రాణత్యాగం చేశాడు. ఈ బాలుడి గౌరవార్థం వెలుగోటి వారు 'యాచ' అనే పేరు వాడటం మొదలుపెట్టారు.

ఈ కథ కర్నూలు మాన్యువల్ లో పొందుపరచబడింది. అయితే రేచర్ల వారు వెలుగోడు రాకముందు నుంచే 'యాచమ' అన్న పేర్లు వారిలో కనిపిస్తుంది. అందువలన ఈ కథ వెలుగోడుకు చెందినది కాకుండా దేవరకొండ / రాచకొండ కు చెందిన కథ అయ్యుండాలి

బొబ్బిలి రాజులు - వెలుగోటివారు

బొబ్బిలి రాజ్య స్థాపకుడు ఎవరు అన్నదానిపై ఏకాభిప్రాయం లేదు. బొబ్బిలి జమీందార్ల చరిత్ర, విశాఖపట్నం మాన్యువల్, వెలుగోటివారి వంశావళి వంటి వివిధ పుస్తకాలలో ఒక్కో విధంగా ఉంది.

బొబ్బిలి రాజ్య స్థాపన 1652లో జరిగింది అని, మొఘలుల ఫౌజ్ దార్ / శ్రీకాకుళం నవాబు అయిన షేర్ మహమ్మద్ ఖాన్, యుద్ధంలో తన కుమారుడిని కాపాడినందుకు పెద్దరాయడికి రంగారావు అన్న బిరుదు తో పాటు రాజాం ప్రాంతాన్ని జాగీర్గా ఇచ్చాడని, ఈ పెద్దరాయడు అక్కడ ఒక కోట కట్టి, ఒక పట్టణాన్ని నెలకొల్పి

దానికి తన యజమాని అయిన షేర్ మహమ్మద్ పేరును బెబ్బులి (షేర్ = బెబ్బులి) అని పేరు పెట్టాడని, అదే కాలక్రమంలో బొబ్బిలి అయిందని విశాఖపట్నం మాన్యువల్ చెప్తుంది. ఈ పెద్దరాయడు వెలుగోటి పద్మనాయకుడు.

బొబ్బిలి జమీందార్ల చరిత్ర ను గ్రంథస్థం చేసిన బొబ్బిలి జమీందారు సర్ వెంకట శ్వేతాచలపతి రంగారావు బహదూర్, ఆ పెద్దరాయడు వెలిగోటి వారిలో 15వ తరానికి చెందిన నిర్వాణ రాయప్ప గా తీర్మానించారు.

అయితే వెలుగోటి వారి వంశావలి మరియు ఇతర చారిత్రక ఆధారాల ప్రకారం వెలుగోటి నిర్వాణ రాయప్పకు బొబ్బిలి వ్యవస్థాపకుడు పెద్దరాయడి కాలానికి దాదాపు 100 -130 సంవత్సరాల వ్యత్యాసం ఉంది.

వెంకటగిరి రాజుల చరిత్ర ప్రకారం వెలుగోటివారిలో 19వ తరం రాజు అయిన వెలుగోటి కస్తూరి రంగప్ప నాయుడు పెద్దకుమారుడు వెలుగోటి కుమార రంగప్ప నాయుడు బొబ్బిలి వంశ మూల పురుషుడు కాగా, మరో కుమారుడు పెద్ద యాచమ నాయుడు వెంకటగిరిసంస్థానం పాలకులలో 20వ తరంగా పరిగణింపబడుతున్నాడు.

బొబ్బిలి రాజ్య స్థాపన చేసింది వెలుగోటి రాజు అన్నది నిర్వివాదాంశం. నిర్దుష్టంగా బొబ్బిలి వంశ మూలపురుషుడు ఎవరుఅన్నది చెప్పలేకపోయినప్పటికీ, వెలుగోటివారిలో 20-22 వ తరం రాజులు బొబ్బిలి సంస్థానానన్ని స్థాపించారని అనేక ఆధారాలను బట్టి స్పష్టం అవుతుంది.

వెలుగోటి వారు - వెంకటగిరి

వెంకటగిరి అసలుపేరు ‘కలిమిలి’.ఈ కలిమిని గొబ్బూరి పాలెగాళ్ళు పాలించేవారు. ఆరవీటి (రెండవ) వెంకటపతి రాయలు భార్యలలో ఒకరు గొబ్బూరివారి ఆడపడుచు. 17వ తరానికి చెందిన వెలుగోటి యాచమ నాయుడి సోదరుడి కుమారుడు వెంకటాద్రినాయుడు.

ఈ వెంకటాద్రి నాయుడు గొబ్బూరి పాలెగాళ్లను ఓడించి కలిమిని స్వాధీనం చేసుకుని ఆ ఊరిని తనపేరున వెంకటగిరిగా మార్చాడు. విజయనగర చివరి రోజులలో వెలుగోటివారు చిత్తూరు జిల్లాలోని ఉత్తర మల్లూరులను రాజధానిగా చేసుకుని పాలించేవారు.

మొఘలుల సర్దారు జుల్ఫీకర్ ఉత్తర మల్లూరు లో బంగారు యాచమ నాయుడిని (22వ తరం) కుట్రపన్ని వధించాడు . తదనంతరం బంగారు యాచమనాయుడి కుమారుడు సర్వజ్ఞ కుమార యాచమ నాయుడికి ఔరంగజేబు వేంకటగిరిని జాగీరుగా ఇచ్చాడు. ఆనాటి నుండి వెలుగోటి వారు వెంకటగిరి పాలకులుగా ఉన్నారు.

వెలుగోటి వారు వైష్ణవులు. ఇటీవల SVBC చైర్మన్ గా నియమింపబడ్డ సాయికృష్ణ యాచేంద్ర గారు వేంకటగిరి రాజవంశానికి చెందినవారే. నెల్లూరు జిల్లాలోని వెంకటగిరి నాణ్యమైన చీరలకు ప్రసిద్ధి

#సీమచరిత్ర #వెలుగోడు #Velugodu #Kurnool

మూలం :

వెలుగోటివారి వంశావళి - నేలటూరి వెంకటరమణయ్య

A FAMILY HISTORY OF VENKATAGIRI RAJAS WRITTEN BY ALLADI JAGANNATHAySAstRI

A REVISED AND ENLARGED ACCOUNT OF THE BOBBILI ZEMINDARI COMPILED BY
MAHA-RAJAH SAHEB MEHARBAN-I-DOSTAN, MAHA-RAJAH SRI RAO SIR VENKATA SWETACHALAPATl RANGA-RAO BAHADUR, G.C.I.E., MAHARAJAH OF BOBBILI

MANUAL Of THE KURNOOL DISTRICT IN THE PRESIDENCY OE MADRAS, COMPILED BY
NARAHARI GOPALAKBISTNAMAH Chetty

MANUAL Of THE District of Vizagapatnam IN THE PRESIDENCY OE MADRAS, COMPILED and edited BY D F Carmichael

Sources of Vijayanagara History

చిత్రాలు : వికీపీడియా