#رشتو
#ازدواج_سفید
#معاطات
#فقه
#احکام
اخیرا یکی ازمعممین حکم به حرمت ازدواج سفید داده و فرمان به کوبیدن بر دهان خانم محترمی داده است که صرفا نظرش را در این مورد بیان کرده بود.این موضوع رااز لحاظ فقهی بررسی کنیم تا عیان گردد،هر که چند مترپارچه بر دور سر بست الزامااسلامشناس نیست!
#ازدواج_سفید
#معاطات
#فقه
#احکام
اخیرا یکی ازمعممین حکم به حرمت ازدواج سفید داده و فرمان به کوبیدن بر دهان خانم محترمی داده است که صرفا نظرش را در این مورد بیان کرده بود.این موضوع رااز لحاظ فقهی بررسی کنیم تا عیان گردد،هر که چند مترپارچه بر دور سر بست الزامااسلامشناس نیست!
در فقه سنتی هر نوع قرارداد بینافردی چون بیع(خرید و فروش)،نکاح(ازدواج)، اجاره، طلاق، وکالت، ودیعه و ...را معامله(به معنی اعم) گویند. فقه سنتی میگوید که هر نوع معامله‌ای باید با بیان الفاظ خاصی به زبان عربی با فعل ماضی باشد که آن عبارات راصیغه‌ی آن معامله گویند.
در فقه سنتی معاملات دو نوعند : عقود و ایقاعات.
در عقود صیغه دو جزء ایجاب و قبول دارد که هر یک توسط یکی از طرفین معامله خوانده می شود، مانند صیغه در بیع که فروشنده باید بگوید "بعت"(یعنی فروختم) و خریدار هم باید بگوید "اشتریت "(یعنی خریدم). نکاح نیز از نوع عقود می باشد.
در عقود صیغه دو جزء ایجاب و قبول دارد که هر یک توسط یکی از طرفین معامله خوانده می شود، مانند صیغه در بیع که فروشنده باید بگوید "بعت"(یعنی فروختم) و خریدار هم باید بگوید "اشتریت "(یعنی خریدم). نکاح نیز از نوع عقود می باشد.
نوع دیگر معاملات، "ایقاعات" هستند که در آنها صیغه فقط یک جزء ایجاب دارد و تنها یکی از دو طرف حق اجرای آن را دارد. مانند صیغه طلاق در فقه سنتی که تنها با بیان "انت طالق"(تو رها شده هستی) توسط مرد صورت می گیرد و زن نقشی در طلاق ندارد.
درفقه سنتی هر معامله ای اعم از عقودو ایقاعات،اگر بدون بیان صیغه‌ی مربوطه باشد،به آن معامله ی "معاطاتی" گویند. ازدواج سفید همان نکاح معاطاتی است و اجماع فقها برآن است كه معاطات در نكاح جارى نیست؛ يعنى به مجرد نزديكى كردن زن و مرد ياانجام مقدمات آن به قصد نكاح، زوجيت محقق نمیشود.
ولى آيةالله كمپانى، آيةالله خمينى و آيةالله خوئى برخلاف نظر ديگران تحقق زوجيت و نكاح را به صرف عمل نزدیکی، ممكن و مطابق با قواعد مى دانند، هرچند آن را مخالف اجماع فقها و چه بسا حرام می‌شمارند.
آيةالله خمينى:مقتضاى قاعده اين است كه معاطات در هر عقد ياايقاعى كه ممكن است آن را با فعل انشانمود جارى باشد... بلى اگر زن ومرداجنبى بخواهند با نزديكى زوجيت رامحقق كنند اين عمل هرچند حرام است،ولى حرام بودن آن مانع از ترتب زوجيت نيست ....»(كتاب البيع، ج ۱، ص ۲۶۷)
آيةالله خوئى: زوجيت با قطع نظر از اين كه شارع براى ابراز و اظهار آن،چيز خاصى را معتبر نموده است با فعل زن و مرد قابل انشاء مى باشد بنابراين صرف فعل - يعنى وطى و نزديكى - اگر به قصد زوجيت باشد حقيقتا مصداق نكاح می‌باشد.
بلى آنچه می‌توان گفت اين است كه زوجيت به نظر شارع با وطى محقق نمیشود، نه اينكه عرفاً و نزد عقلا مصداق تزويج نباشد....»(مصباح الفقاهة، ج ۲، ص ۱۹۲)
آیت الله كمپانى : ...از جميع آنچه ذكر شد روشن گشت كه براى جارى شدن معاطات در نكاح هيچ مانع عقلى و غير عقلى وجود ندارد، جز اجماع.... (حاشية المكاسب، ج ۱، ص ۱۸۷)
صاحب جواهر هم صحت نکاح معاطاتی و به الفاظ غیرمخصوص را به فیض کاشانی و گروهی از ظاهریه نسبت داده است.(جواهر الکلام، ج ۳۰، ص ۱۵۳)
پس در فقه سنتی حداکثر، فعل عاملان گناه دانسته شده است. در این فقه هم صحت ازدواج سفید قائلانی از بزرگان فقها دارد و هم این که حد و تعزیری چون در دهان کوبیدن برای قائلان آن در نظر گرفته نشده است. این درافشانی ها تنها از کسانی برمی آید که سخن پراکنی هایشان بیش از مطالعاتشان است.
این فقرات در چارچوب فقه سنتی بود. در نزد محققین از فقها اصولا تمامی معاملات از جمله نکاح چون از تاسیسات دین مبین اسلام نیستند و از ابتدای بشریت بوده اند و تا قیامت هم خواهند بود، اصولا ربطی به شرع ندارند و به عرف واگذار شده اند.
حد اکثر شریعت در این امور چارچوب های اخلاقی چون وفای به عهد و پاکدامنی و صداقت و عدالت و امانتداری و ... را توصیه کرده است که جملگی منطبق بر فطرت بشری و روش عقلای دنیا است.
دیر زمانی فقها بیع معاطاتی را هم باطل می دانستند. ولی فتواى مزبور هرگز با اقبال روبرو نشده و عرف کار خودش را کرده است و برای خرید یک کیلو گوشت، پول را داده و گوشت را گرفته و خود را معطل بیان ایجاب و قبول نکرده است.
آری فشار هنجاری عرف کار خود را کرده است و اینک کمتر فقیهی دیگر توان صدور چنین فتوایی را دارد. همين سرنوشت نيز دير يا زود براى ساير معاملات رقم خواهد خورد و سرانجام جامعه اسلامى خواهد ديد و شنيد كه آنها همه تاييد و تصويب و امضا شده اند.
سخن اين است كه چرا بايد فقه ما به جاى فعاليت و رهبرى داشتن براى جامعه، متاثر از جامعه باشد. خداوند متعال در کلام الله مجید (رعد/۱۷) می فرمایند آنچه برای مردم منفعت دارد، همان حق است و باقی می ماند، و آنچه زائد است باطل است و همچون کف محو خواهد شد.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
