Thread by @benwilbrink

Wim Kroon (Red.) (2014). Evacué in Apeldoorn. 1944-1945. Arnhemse evacués welkom in Apeldoorn en omgeving. Uitgave: Stichting Evacuatie 1944-1945. isbn 97890821263. 58 persoonlijke verhalen.
p.22: (Engelse) jagers bombarderen de stoet bij Beekbergen, doden en gewonden alom.

Mijn moeder vertelde me één keer, met tranen in haar ogen, hoe twee broers (Hartgers?) met een handkar naar de Arnhemse weg gingen om evacués af te halen, en hoe één broer terugkwam, met zijn dode broer op de handkar. Omgekomen bij deze beschieting.

p. 48, een verslag van D. Kolenbrander: "Een transport met evacués uit Arnhem is door jagers beschoten, doordat er een stel Duitse vrachtwagens tussen heeft gereden. Het resultaat is dat negen dode paarden op de weg liggen en dat er achttien evacués zijn omgekomen."

p. 117, door Freek Bomhof. "Op 26 september 1944 ging Frits van Essen met paard en wagen op weg naar Arnhem om mee te helpen evacués op te halen (..). Het paard voor de wagen was een oude Bels, zijn lievelingspaard [een werkpaard van koningin Wilhelmina bij Paleis het Loo, bw],

waar hij erg aan gehecht was. Nadat de wagen volgeladen was met vluvhtende mensen reed hij terug richting Apeldoorn. Bij hotel De Smittenberg in Beekbergen werden ze plotseling beschoten door Engelse bommenwerpers, die dachten dat dit gezelschap wel eens Duitsers konden zijn.

Van Essen zocht dekking achter zijn paard en kreeg een voltreffer in zijn been. Het paard werd geraakt door zeven kogels, maar gelukkig waren ze niet dodelijk. Frits werd naar et ziekenhuis in Apeldoorn gebracht en één van zijn zonen bracht het paard naar de Koninklijke Stallen.

Daar heeft de oude Bels nog rie maanden geleefd. Frits van Essen heeft het paard nooit meer teruggezien. Dankzij dit paard overleefde hij de aanslag. [Op deze blz ook een foto van de oude Bels, met een herinnering van de intendant van Wilhelmina]

In bijdrage 26 geeft Freek Bomhof een meer gedetailleerd verslag van die rampzalige gebeurtenissen bij de Smittenberg. O.a. dat een huis aan de Arnhemse weg grote schade opliep, en twee bewoners om het leven waren gekomen.

p. 149. Thea Verschragen: "Van de voettocht herinner ik me nog de lange rij van mensen en karren. Bijna iedereen liep met een witte vlag aan een stok. Onderweg moesten we geregeld schuilen in de bossen wanneer we vliegtuigen hoorden aankomen."

p. 151 A.M. Laterveer. In een pamflet aan de bevolking van Arnhem gaf het Roode Kruis aanwijzingen voor de evaluatie (die bevolen was door de Duitse Weermacht), zoals:
"In verband met luchtgevaar wordt men aangeraden kleine groepen te vormen, voorzien van witte vlaggen."

p. 198. Tanno Jan Pieterse. "De volgende dag lopen we de weg naar Apeldoorn. Bekaf, tien dagen niet geslapen, weinig gegeten en gedronken. We worden met paard en wagen opgehaald bij de Woeste Hoeve. Bij het Veluws Eiland nog even dekking zoek voor een duikende jager die gelukkig

niet schiet, omdat we fanatiek met een wit laken zwaaien. Omrijden over Loenen en langs het kanaal verder, want bij Hotel de Smittenberg, op de grote weg naar Beekbergen, liggen slachtoffers van een luchtaanval, daar kunnen we niet langs."