1-Öncelikle ülke dışına çıkmanın herkes için kolay olmadığını söylemeliyim. Çıkmaz zor değil ama yaşam tarzını değiştirmek zor.
2-Nereye gidersen git, cebinde en az 10,000 EUR olmalı. Evliysen bu rakamı 2 ile, çocuğun varsa, 2.5 ile çarp. İngiltere veya ABD’ye gidiyorsan, ilk rakamı 2 ile çarp.
3-Neden bunu söylüyorum? Türkiye’deki hayat standardını yükseltmek için yurtdışına çıkıyorsun. Sabah akşam evde oturacaksan, Türkiye’de kal zaten.
4-Birikimin yoksa üzülme. Eğer yurtdışına çıkınca ikinci ve üçüncü işlerde çalışmaya razıysan, en geç 1 yıl içinde hayatını yoluna koyabilirsin.
5-Sıra geldi asıl konuya: yurtdışına nasıl çıkabilirsin? Bunun en kolay yolu yurtdışında eğitim almak. Dil kurslarını inceleyebilirsin. Özellikle yüksek lisans programlarına bakabilirsin. Yüksek lisans programları ile Estonya’ya gelirsen, okurken çalışma şansın da oluyor.
6-Benzer şekilde, Polonya’daki üniversiteler de okurken çalışma hakkı veriyor. Neden Estonya ve Polonya diyorum? Çünkü burada okuyup mezun olunca, oturum ve çalışma izni alman çok kolay.
7-Diğer birçok AB ülkesinde, mezun olduktan sonra kısa sürede iş bulamazsan, ülkeyi terk etmek zorundasın.
8-Diğer bir yöntem ise Estonya’da kurduğun şirket ile “Nomad Visa” almak. Eğer Eston şirketinin müşterilerinin yarısından fazlası Estonya’da değilse, bu vizeye başvurabilirsin. Bu vize sana ve ailene Estonya’da 1 yıllık oturum izni veriyor. Çalışma izni yok.
9-1 yıl sonra tekrar başvuruyorsun, şartları karşılıyorsan uzatıyorlar.
10-Burada edindiğim izlenim şu: Nomad Visa ile gelenlerin kalıcı oturum ve çalışma izni alma şansları düşük.
11-Ama işin diğer yanı şu: eğer burada oturum iznini varsa, burada iş arayabilirsin. İşveren sana çalışma izni aldığı anda, kalıcı oturum ve çalışma izninin yolu açılıyor.
12-Estonya Nomad Visa aldığında, AB içinde oturum izni almış oluyorsun. Ama yılın yarısını Estonya’da geçirmen gerekiyor ki, vizen yenilensin.
13-Diğer bir yöntem ise meşhur “Startup Visa”. Startup Visa, girişimin kendisine verilen bir vize. Yani sen iş modelin ve girişmin ile başvuruyorsun.
14-Başvuru epey ciddi. Sanki yatırımcıya gidiyormuşsun gibi hazırlık yapman gerekiyor. Zaten başvuruları da yatırımcıların kullandığı bir platform üzerinden yapıyorsun.
15-Estonya Hükümeti, başvuruda kabul edeceği girişimler ile ilgili belli kriterler belirlemiş. Mesela şu anda siber güvenlik ve eğitim teknolojileri şrketlerine öncelik veriyorlar.
16-Ama şunu da söyleyeyim: eğer bir teknoloji girişimin ve belli miktarda ciro ve karın varsa, bu vizeyi alman kolaylaşıyor.
17-Peki bu vize ne işe yarıyor? Bu vizeyi aldığında şirket kurucuları 5 yıla kadar oturma ve çalışma iznine sahip oluyor. Aileleri de bundan faydalanıyor.
18-Bu şirketin çalışanlarına çok hızlı vize, çalışma ve oturma izni çıkıyor. Çalışan sayısında sınır yok!
19-Şirket çalışmaya, vergi vermeye, istihdam yaratmaya devam ettiği sürece vize yenileniyor.
20-Gelelim Startup Visa’nın kritik konularına. Kabul oranları çok düşük. Her 3 girişimden sadece 1 tanesei kabul alıyor.
21-Öncesinde kabul oranları çok yüksekmiş. Ama şu anda düşmüş durumda. Önümüzdeki yıllarda daha da düşecek. Estonya, gittikçe daha seçici oluyor.
22-Eğer belli miktarda sermayen varsa, İngiltere veya Finlandiya’daki Startup Visa programlarına bakabilirsin. Onlar çok daha kolay ve rahat.
23-Parayı yatırınca, vizeleri alıyorsun.
24-Yurtdışına çıkmanın bir diğer yolu ise Portekiz’in Nomad Visa’sı. Başvuru ve kabul şartları çok kolay: dijital bir iş yapacaksın ve para kazanan bir şirketin olacak. Aile durumuna göre ne kadar kazanman gerektiği değişiyor.
25-Bu vizeye başvurunca, sana ve ailene oturum izni geliyor. Çalışma izni yok. İşlerin devam ettiği sürece oturumu yenileyebiliyorsun. Kalıcı oturum ve ardından çalışma izni yolu açık.
26-Benzer model Dubai’de de var. Ama çok sıcak orası :-D
27-Bu konuda “nasıl yaparım, nereye başvurayım” diye bana sormayın lütfen. Bu konularda uzman değilim, danışmanlık da vermiyorum. Bilgilerimi paylaşıyorum sadece :-)
28-Bütün cevaplar Google'da.
29-Uzun lafın kısası, eğer dijital bir işin varsa ve para kazanıyorsan her ülke kapılarını sana açıyor. Önemli olan dijital bir iş kurup onu büyütebilmek.
30-Peki hangi dijital işleri yapayım diye soruyorsan, seni sürekli güncellenen şu zincire bekliyorum.
Bu yazdıklarımla ilgili eklemem gerek önemli bir nokta var. Girişimciliği, info productları veya yurtdışında şitket açmayı şişirmekten para kazanmıyorum. Bunları önemli fırsatlar olarak gördüğüm için paylaşıyorum.
İlla herkes yazılımcı olsun diye bir önermem yok. Hindistan’da, Latin Amerika’da o kadar yetenekli ve tecrübeli çok insan var. Maliyetleri de epey düşük. Peki neden yazılım önemli diyorum? Çünkü fırsat ve iş alanı çok. Özellikle de 1 yıllık tecrübeniz varsa.
Hemen örnek vereyim. Şu anda çalıştığım işyerinde bize komşu başka bir girişim var. 1 yıl tecrübesi olan #python yazılımcılarını en az 3000€ ile işe başlatıyorlar. Estonya şartları için çok iyi rakam. Batı veya Kuzey Avrupa’ya giderseniz, bu rakamın katladığını görürsünüz.
Estonya’da şirket kurulumu ve bu şirketle hangi işleri yapabileceğini elimden geldiğince yazmaya çalıştım. Oradaki bilgileri sürekli güncelleyeceğim. Ama öncesinde neden birçok insanın hiç bir şey yapmayacağını konuşalım. Buyrun 😅
1. Benim paylaştığım “yapılabilecek dijital işler” kısmında bedav öğrenip, para kazanılacak işler var (Google Ada gibi). Oysa bunları uygulamıyorsun bir türlü. Bunun ilk sebebi, yazılanları okuyunca aldığın haz ve tatmin.
2. Beynimiz yaptıklarımız ve düşündüklerimizin ayrımına tam olarak varamıyor. Bir şeyi çok konuşup okuyunca, beynimiz o işi “yapmışız” sanıyor. “Birine kırk kez deli dersen, deli olur.” atasözünü düşün. Günde 1000 kez girişimcilik hakkında okuyunca, kendini öyle sanıyorsun!
Estonya'da şirket kurmak isteyenlerden şu soruyu çok alıyorum: "Estonya'daki şirketimle, hangi işi yapayım?" Bu konudaki kaynakları bu tweetin altına ekleyeceğim. Hadi başlayalım!
1-Önceliğimiz dijital işler. Bu konunun temellerini @ErmanKuplu çok güzel anlatıyor
1- Estonya'da şirket kurulumu maliyeti nedir? E-residency maliyetleri dahil.
Tek seferlik başlangıç ödemesi 390EUR. Bu ücret 1 kişi için. Her ekstra şirket ortağı için 50EUR daha ekleniyor.
Her haftanın önemli girişimcilik, inovasyon ve patent konularının konuşulduğu Matruşka Talks 22. bölüm notları burada. @gencerozkazman@mrozansonmez@mustackr
Bu hafta Getir yatırım almadı, hüzünlüyüz. Ama Getir bir startup satın aldı! Yoksa bu haftanın konusu Dreamgames mi? @mustackr
Dreamgames’in MRR’ı 20 milyon USD (MRR: aylık düzenli gelir). Şu anda 2024 yılında Esport’u olimpiyatlara alıp almamak konuşuluyor. @mrozansonmez