Thread by @sankett0fficial

होळीच्या सणाला "फाल्गुनोत्सव" असे म्हणतात. बोधिप्राप्तीनंतर तथागत बुद्ध पहिल्यांदा कपिलवास्तुला त्यांच्या घरी गेले. त्यांचे स्वागत करण्यासाठी लोकांनी घरे आणि रस्ते स्वच्छ केले आणि बुद्धत्व प्राप्त झाल्याच्या आनंदात उत्सव साजरा केला जो नंतर "फाल्गुनोत्सव" झाला. आनंदात,

कपिलवस्तुच्या शाक्यांनी एकत्र भात शिजवला आणि चावल बाटीला सर्व लोक 'होलका' म्हणत, म्हणून बुद्धाच्या या स्वागताला नंतर "होलोत्सव" असे म्हटले गेले. आजही थायलंडमधील लोक हा सण साजरा करतात. बुद्धमूर्तीची रॅली (रथयात्रा) काढल्यानंतर लोक एकमेकांवर पाणी, फुले आणि रंग फेकतात. पाटलीपुत्र

येथील अशाच रथयात्रेचे वर्णन चिनी प्रवासी फाह्यांन आणि ह्युएन्त्सांग यांनी केले आहे. दक्षिण भारतातील अशाच एका सणाचे वर्णन 'विरूपक्षवसंतोत्सव' या पुस्तकात आहे. पण, तिथल्या रथयात्रेत (रॅली) शिवाला बुद्धाच्या ठिकाणी बसवले जाते, कारण पाली साहित्यात बुद्धाला शिव(सिव) असेही म्हटले जाते.

जातकमाला (जे.एस.स्पेयर, पृ.१४) मध्ये या उत्सवाला 'कौमुदी उत्सव' म्हणतात. हा सण सुरुवातीला फक्त ईशान्य बौद्ध भारतात साजरा केला जात होता (न्यायमालाविस्त्र 35.10-18). हा होलिका सण ईशान्य भारतात साजरा केला जात असे. वेद, उपनिषद किंवा मनुस्मृतीत या उत्सवाचे वर्णन नाही. म्हणून, होळीला

शूद्रांचा सण म्हटले जाते (आर.आय. खरे, हिंदू हृदय आणि घर, पृ. 147) आणि बौद्धांना प्रतिक्रांतीनंतर शूद्र म्हटले जात असे. म्हणजेच होलिका सण (सध्याचा होळी सण) प्रत्यक्षात बौद्ध सण आहे. बौद्ध काळात तांदळाच्या खीरला खूप महत्त्व होते, कारण सुजाताने तथागत बुद्धांनाही खीर दिली होती.

फाल्गुनोत्सवात म्हणजेच वसंतोत्सवात प्रथम भात शिजवून सण साजरा केला जायचा. तांदळातून जी वाफे निघत असे त्याला 'होळका' असे म्हणतात. (चरकसंहिता सूत्र, १४.६१.३) ज्ञानप्राप्तीनंतर तथागत बुद्ध त्यांच्या नगरी कपिलवस्तुमध्ये होते आणि त्यानंतर कपिलवस्तुच्या शाक्यांनी बुद्धांचे मोठ्या

उत्साहात स्वागत केले. म्हणून, नंतर हा दिवस प्राचीन बौद्ध काळातील एक अतिशय महत्त्वाचा दिवस बनला. त्यामुळे या दिवसाच्या स्मरणार्थ बौद्ध धर्मीय सम्राट कनिष्क यांचा इसवी सन ७८ मध्ये राज्याभिषेक झाला आणि हा दिवस अविस्मरणीय बनवण्यासाठी त्यांनी शाक्य बुद्धांच्या स्मरणार्थ 'शक संवत'

म्हणजेच शाक्य संवत सुरू केला, जो आजही सुरू आहे. शक संवतात, वर्षाची सुरुवात फाल्गुन पौर्णिमेच्या दिवशी होते, कारण हा बुद्धाचा कपिलवस्तु भेटीचा दिवस होता आणि बुद्धांना "फाल्गुदेव" म्हणूनही ओळखले जात असे. कपिलवस्तु येथे आल्यावर शाक्यांनी बुद्धाचे स्वागत केले आणि संध्याकाळी खीर बनवून

होलिका साजरी केली आणि नंतर दुसऱ्या दिवशी राजा शुद्धोदन यांनी मिठाई बनवून आनंद व्यक्त केला. या आनंदात शाक्यांनीही रंगोत्सव साजरा केला. त्यामुळे आजही फाल्गुन पौर्णिमेच्या दिवशी होळी पेटवून होलिका (फाल्गुनोत्सव) साजरा केला जातो आणि दुसऱ्या दिवशी रंगांचा सण(रंगपंचमी) साजरा केला जातो.

हे सण सभ्यतेने साजरे केले जात होते. परंतु, कामसूत्रात होलिका आणि वसंतोत्सव एकत्रीत साजरा केला आहे असे दाखवले आहे आणि ते अश्लीलतेने भरलेले होते, त्यामुळे आजकाल होळी आणि रंगपंचमीमध्ये अश्लीलता आणि असभ्यता दिसून येते. ह्या सर्व गोष्टींचा विचार केल्यास एकाच उत्सवात काळाबरोबर किती बदल

घडून आली आहेत हे दिसून येते. पूर्वी हा सामान्य बौद्ध उत्सव फाल्गुनोत्सव किंवा वसंतोत्सव म्हणून साजरा केला जात असे.लोक भात शिजवून उत्सव साजरा करत असत आणि शिजवलेल्या भाताला 'होळका' असे म्हणतात. बुद्ध कपिलवस्तुला परतल्याच्या स्मरणार्थ हा होलिका सण साजरा केला जात होता. नंतर पुराणांनी

कामदेवाच्या रूपात त्यांच्यामध्ये अश्लीलता पसरवली. लोक कामुक गाणी म्हणू लागले. नंतर नंतर लोक कृष्ण-कंस द्वंद्व कथेच्या रूपात एकमेकांना वाईट शिव्या देऊ लागले. लाल कपडे घातलेले कृष्णाचे पुरुष आणि काळे कपडे घातलेले कंसाचे पुरुष एकमेकांवर हल्ला करू लागले. नंतर वैष्णवांनी

होलिका तांदूळ ला होलिका स्त्री बनवला आणि विष्णूने ते जाळले आणि अशी कथा केली. त्यामुळे भात शिजण्याऐवजी लोक होलिका जाळू लागले आणि ती स्त्री आहे असे समजून संपूर्ण उत्सवाचा विपर्यास झाला. सध्या होलिकाऐवजी आपण पुन्हा होलिका म्हणजेच भात शिजवून खीर शिजवून बौद्ध सण सुसंस्कृत पद्धतीने

साजरा केला पाहिजे आणि होळीचा सण पुन्हा त्याच्या मूळ स्वरूपात आणला पाहिजे, "फाल्गुनोत्सव किंवा वसंतोत्सव" आणि बुद्धांची डोला यात्रा (रथयात्रा) रंगांच्या सणाचा पुन्हा सुरवात केली पाहीजे.

#होलिका #तथागत_बुद्ध

@MyselfViraj @sawsammer3 @PrabuddhBharat2 @JaaglyaBharat