Thread by @maratha96kspeak

#गुढीपाडवा_आणि_युवराज_संभाजी_महाराज
गुढी पाडवा दरवर्षी जसा जवळ येतो तस त्याबद्दल अपप्रचाराला सुरुवात होती. संभाजी महाराजांची हत्या औरंगजेबाने ब्राम्हण मंत्र्यांच्या सांगण्यावरून मनुस्मृती कायद्यानुसार केली, आणि त्याच प्रतिक म्हणून त्या दिवसापासून आजचा गुढीपाडवा सण सुरु झाला.

असा कसलाही संदर्भ नसलेला खोटा इतिहास पसरवला जातोय.
मुळात गुढीपाडव्याचा इतिहास हजारो वर्ष जुना आहे. शालिवाहनांच्या विजयाच प्रतिक म्हणून गुढीपाडवा महाराष्ट्रात इ.स.१ ल्या शतकापासून साजरा होत आलेला आहे. १२ व्या शतकामध्ये संत ज्ञानेश्वरांनी “ज्ञानेश्वरी” लिहली.

त्यामध्ये गुढीचा उल्लेख आलेला आहे, तो हा – “अधर्माची अवघी तोडी | दोषांची लिहिली फाडी | सज्जनाकरवी गुढी | सुखाची उभवी |
संत तुकाराम महाराजांच्या अभंगामध्ये गुढीचा उल्लेख आलेला आहे. तो अभंग पुढीलप्रमाणे- “ गोकुळींच्या सुखा | अनतपार नाही लेखा || बाळकृष्ण नंदाघरी | आनंदल्या

नरनारी || गुढिया तोरणे | करिता कथा गाती गाणे || तुका म्हणे छंदे | येणे वेधिली गोविंदे ||“ याशिवाय संत नामदेव महाराज, संत जनाबाई, संत चोखामेळा व लीळाचरित्रामध्ये सुद्धा गुढीचा उल्लेख आहे. वरील सर्व संत संभाजी महाराजांच्या पूर्वी होऊन गेले. काही ऐतिहासिक कागदपत्रामधून सुद्धा

आपल्याला गुढीपाडवा फार पूर्वीपासून सुरु आहे हे कळते. इ.स. १६३१-३२ मधील एक निवाडपत्र आहे. सदर गृहस्थाला निवाड्यासाठी काही पुरावे म्हणून दाखवायला सांगितले असता त्याने दिलेल्या कागदपत्रातील संबंधीत मजकूर असा-“ शके १५५२ मध्ये कार्तिक पौर्णिमा ग्रामस्थ कसबे वाई यांनी ग्रहण काळी कडत

जोसी का|| (कसबे) मजकूर यास प्रतिवर्षी पासोडी येक व गहू व ‘गुढीयाचे पाडव्यास’ कुडव येक देऊ म्हणोन पत्र लेहु दिल्हे यास वर्षे तगायत १४८ होतात”
तसेच, मार्गशीष शुद्ध १ विरोधीनाम संवत्सर शके १५७१ म्हणजेच दि. 24 नोहेंबर 1649 रोजीचा एक महजर आहे. महजर म्हणजे न्यायाधीशाचे अंतिम लिखित मत.

सदर महजरात “गुढियाचा पाडवा” असा स्पष्ट उल्लेख आहे. वरील पुराव्यावरून “गुढीपाडवा” हा सन १८८९ च्या पूर्वी पासून महाराष्ट्रात साजरा होत आलेला आहे आणि पाडव्याला गुढ्या उभारत असत हे सिद्ध होते.
परत असा आक्षेप घेतला जातो कि, संभाजी महाराजांची हत्या औरंगजेबाने मनुस्मृती प्रमाणे केली.

हे धादांत खोट आहे. याचा कसलाही पुरावा नाही. औरंगजेब हा कट्टर धार्मिक होता. इस्लामी राज्ये हि धर्माधिष्टीत होती म्हणजे त्या राज्यात धर्माने सांगितलेले नियम चालत. दुसऱ्या धर्मियांच ऐकण म्हणजे धर्मद्रोह व पर्यायाने राजद्रोह ठरत. औरंगजेब असा द्रोह करेल का? संभाजी महाराजांना

पकडल्यापासून ते त्यांची हत्या करण्यापर्यंतचा काळ आपल्याला फारसी साधनामधून जास्त कळतो. सुमारे चारशे वर्ष सातवाहन घराण्यातील राज्यांनी राज्य केल. सातवाहनांचे साम्राज्य महाराष्ट्राच्या बहुतांश भागावर होते म्हणून महाराष्ट्रात किवा त्याच्या आजूबाजूच्या प्रदेशात गुढीपाडवा साजरा होतो.

एवढंच नाही तर संभाजी महाराजांचे पुत्र म्हणजेच थोरले छत्रपती शाहू महाराज यांनी 1739 मध्ये मिरजेवर स्वारी केली. ते समारंभाला स्वारी बाहेर काढत. त्या वेळेस त्यांनी शहरात गुढ्या उभ्या केल्या होत्या (संदर्भ-मराठी रियासत. ५ पुण्यश्लोक शाहू,
२ पेशवा बाजीराव. लेखक- गो स सरदेसाई).

आता तर सारे प्रश्नच मिटले. गुढीपाडव्याचा संभाजी महाराजांच्या हत्येशी काहीही संबंध नाही हे यावरून स्पष्ट होते - रवि ठाकरे
संदर्भ-
१) शिवचरित्र साहित्य खंड १
२) मराठ्यांच्या इतिहासाची साधने खंड २०
३) शिवकालीन पत्रसारसंग्रह
४) मराठी रियासत
५) शककर्ते शिवराय,
६) प्राचीन भारत