#शापित_राजहंस
सावरकरप्रेमींकडून अत्यंत आग्रही मागणी होत असते की सावरकरांना भारतरत्न पुरस्कार मिळाला पाहिजे. सावरकर हे देशाचं रत्न आहेत, त्यांचा या पुरस्कारावर अधिकार आहे वगैरे.
पण तांत्रिकदृष्ट्या, भारतरत्न हे सावरकरांना देता येत नाही..
#VeerSavarkar
सावरकरप्रेमींकडून अत्यंत आग्रही मागणी होत असते की सावरकरांना भारतरत्न पुरस्कार मिळाला पाहिजे. सावरकर हे देशाचं रत्न आहेत, त्यांचा या पुरस्कारावर अधिकार आहे वगैरे.
पण तांत्रिकदृष्ट्या, भारतरत्न हे सावरकरांना देता येत नाही..
#VeerSavarkar
फक्त लोकप्रियता या निकषावर देशाचा सर्वोच्च नागरी सन्मान दिला जात नाही. विशेषतः भारतरत्न हा पुरस्कार तर नाहीच नाही.
या पुरस्कारांचे निकष आपल्याला माहित नसतात आणि याचाच फायदा राजकारणी घेतात, त्याच त्याच मुद्यांचं अखंड रवंथ करत बसतात
या पुरस्कारांचे निकष आपल्याला माहित नसतात आणि याचाच फायदा राजकारणी घेतात, त्याच त्याच मुद्यांचं अखंड रवंथ करत बसतात
एका पक्षाने सावरकरांचा अर्वाच्य उद्धार करायचा, त्यांना लाखोल्या वाहायच्या,
दुसऱ्या पक्षाने सावरकरांची बाजू घेऊन शिव्या देणाऱ्यांची लाज काढायची,
तिसऱ्या पक्षाने 'मग द्या कि त्यांना भारतरत्न' अशी बिनडोक मागणी करायची.
चौथ्या पक्षाने एकांगी विचाराने दूषित असा इतिहास पसरवायचा.
दुसऱ्या पक्षाने सावरकरांची बाजू घेऊन शिव्या देणाऱ्यांची लाज काढायची,
तिसऱ्या पक्षाने 'मग द्या कि त्यांना भारतरत्न' अशी बिनडोक मागणी करायची.
चौथ्या पक्षाने एकांगी विचाराने दूषित असा इतिहास पसरवायचा.
यात, मधल्यामध्ये आपली फरफट आणि सावरकरांचं प्रतिमाहनन, तेही मरणोपरान्त .
याला तेव्हाच खोळ बसेल जेव्हा आपण पूर्ण माहितीनिशी उत्तरं द्यायला शिकू.
भारतरत्न पुरस्कार हा १९५४ साली तयार करण्यात आलेला एक पुरस्कार आहे.
याला तेव्हाच खोळ बसेल जेव्हा आपण पूर्ण माहितीनिशी उत्तरं द्यायला शिकू.
भारतरत्न पुरस्कार हा १९५४ साली तयार करण्यात आलेला एक पुरस्कार आहे.
भारत गणराज्याच्या जडणघडणीत मोलाचा वाटा असलेल्या व्यक्तींचा सन्मान व्हावा हा त्यामागचा उद्देश.
लक्षात घ्या, 'भारत गणराज्य' आणि 'जडणघडणीत' हे दोन अत्यंत महत्वाचे शब्द आहेत. याच दोन शब्दांचा उपयोग करून पुरस्कारार्थी शोधले जातात.
लक्षात घ्या, 'भारत गणराज्य' आणि 'जडणघडणीत' हे दोन अत्यंत महत्वाचे शब्द आहेत. याच दोन शब्दांचा उपयोग करून पुरस्कारार्थी शोधले जातात.
भारताच्या जडणघडणीत आणि भारत गणराज्याच्या जडणघडणीत यातला फरक लक्षात येतोय का?
इथेच खरी गोम आहे.
१५ ऑगस्ट १९४७ या तारखेआधीच्या एकाही कार्याचा समावेश भारतरत्नाच्या गुणवत्तेसाठी करता येत नाही.
इथेच खरी गोम आहे.
१५ ऑगस्ट १९४७ या तारखेआधीच्या एकाही कार्याचा समावेश भारतरत्नाच्या गुणवत्तेसाठी करता येत नाही.
या पुरस्काराची घटनाच तशी लिहिली गेली आहे. आणि अर्थात, तेच योग्य आहे.
विचार करा, जर आधीच्या सर्वांना रत्न म्हणून गौरवायचं ठरवलं तर सूची किती मोठी होईल?
विचार करा, जर आधीच्या सर्वांना रत्न म्हणून गौरवायचं ठरवलं तर सूची किती मोठी होईल?
म्हणून, ठाम नाही!!
फक्त आणि फक्त स्वातंत्र्यप्राप्तीनंतर ज्यांचं कार्य देशासाठी भरीव ठरलं आहे त्यांनाच हा पुरस्कार देण्यात येतो.
म्हणूनच सावरकर, फुलेदाम्पत्य, रानडे, ध्यानचंद, लोकमान्य, भगतसिंह यांना भारतरत्न देता येत नाही. फक्त स्वातंत्र्योत्तर कार्य विचाराधीन असतं.
फक्त आणि फक्त स्वातंत्र्यप्राप्तीनंतर ज्यांचं कार्य देशासाठी भरीव ठरलं आहे त्यांनाच हा पुरस्कार देण्यात येतो.
म्हणूनच सावरकर, फुलेदाम्पत्य, रानडे, ध्यानचंद, लोकमान्य, भगतसिंह यांना भारतरत्न देता येत नाही. फक्त स्वातंत्र्योत्तर कार्य विचाराधीन असतं.
आता सावरकरांकडे येऊयात.
भारतीय गणराज्य सोडा,
आधीच्या भारतातही सावरकर खरंतर किती खोल पोहोचू शकले?
स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर हे वादळ भारतीय राजकारणात खऱ्या अर्थाने कधी आलंच नाही.
कोवळ्या वयात हा अगदी २३ वर्षाचा पोर उच्य शिक्षणासाठी लंडनला आला..
भारतीय गणराज्य सोडा,
आधीच्या भारतातही सावरकर खरंतर किती खोल पोहोचू शकले?
स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर हे वादळ भारतीय राजकारणात खऱ्या अर्थाने कधी आलंच नाही.
कोवळ्या वयात हा अगदी २३ वर्षाचा पोर उच्य शिक्षणासाठी लंडनला आला..
आपण शिष्यवृत्तीवर इथे आलो आहोत याचं भान बाळगून विनायकाने फक्त अभ्यास केला, अधाशासारखी पुस्तकं वाचून काढली. देशोपयोगी कामे केली.
इतर वर्गमित्र अर्थात उच्चभ्रू, पण त्यांच्या संगतीचा परिणाम न होऊ देता उलट त्यांच्यातल्याच धिंग्राप्रभृतींना विनायकाने प्रभावित केलं.
इतर वर्गमित्र अर्थात उच्चभ्रू, पण त्यांच्या संगतीचा परिणाम न होऊ देता उलट त्यांच्यातल्याच धिंग्राप्रभृतींना विनायकाने प्रभावित केलं.
इथे सावरकर पहिल्यांदा गांधींना भेटले. २७ वर्षांचे सावरकर आणि ४१ वर्षांचे गांधी.
मदनलालचा निषेध करायला आलेले गांधी तिकडे.
आणि सावरकर तर मदनलालचे आधारस्तंभ.
मदनलालचा निषेध करायला आलेले गांधी तिकडे.
आणि सावरकर तर मदनलालचे आधारस्तंभ.
इथे सावरकर पहिल्यांदा गांधींना भेटले. २७ वर्षांचे सावरकर आणि ४१ वर्षांचे गांधी.
मदनलालचा निषेध करायला आलेले गांधी तिकडे.
आणि सावरकर तर मदनलालचे आधारस्तंभ.
मदनलालचा निषेध करायला आलेले गांधी तिकडे.
आणि सावरकर तर मदनलालचे आधारस्तंभ.
२७व्या वर्षी हा माझ्याएवढा तरुण ऑलरेडी १०-१२ केसेस मध्ये गुंतला होता.
कुठल्या केसेस?
देशद्रोहाच्या केसेस. ब्रिटिश अधिकाऱ्यांच्या वधाच्या केसेस.
देशद्रोही साहित्यनिर्मितीच्या केसेस.
कुठल्या केसेस?
देशद्रोहाच्या केसेस. ब्रिटिश अधिकाऱ्यांच्या वधाच्या केसेस.
देशद्रोही साहित्यनिर्मितीच्या केसेस.
२७व्या वर्षी!!!
अंगावर काटा येतो.
इतक्या लहान वयात कोर्टकचेऱ्या आणि थेट अटक.
हे चाफ्याचं फुल झाडावरून थेट निर्माल्यात पडलं.
सुगंधी घमघमाट होता.
खरा, पण मिरवता आलं का?
अंगावर काटा येतो.
इतक्या लहान वयात कोर्टकचेऱ्या आणि थेट अटक.
हे चाफ्याचं फुल झाडावरून थेट निर्माल्यात पडलं.
सुगंधी घमघमाट होता.
खरा, पण मिरवता आलं का?
२७व्या वर्षी सावरकर कैद झाले.
आधी ब्रिटन,
मग फ्रांस,
मग येरवडा,
मग थेट अंदमान..
आधी ब्रिटन,
मग फ्रांस,
मग येरवडा,
मग थेट अंदमान..
ज्या वयात समाजात स्थान मिळवायला बेस तयार करावा,
ज्या वयात भाषणं द्यावीत, पेपरात छापून यावं,
ज्या वयात उत्सवमूर्ती व्हावं,
नेमक्या त्याच वयात सावरकर अंदमानात होते.
कैदेत.
आणि हो, ही कैद नेहरू-गांधींसारखी छानछोकी नव्हती बरं..
ज्या वयात भाषणं द्यावीत, पेपरात छापून यावं,
ज्या वयात उत्सवमूर्ती व्हावं,
नेमक्या त्याच वयात सावरकर अंदमानात होते.
कैदेत.
आणि हो, ही कैद नेहरू-गांधींसारखी छानछोकी नव्हती बरं..
एखाद्याला सडवून मारणे, नामोहरम करणे हे या गोऱ्यांकडून शिकावं.
अर्थात, सावरकर टिकले हेच नशीब.
ती तीन माफीपत्रे आणि नंतरची अठरा स्मरणपत्रे (फॉलोअप्स) हा एक सोपस्काराचा भाग असे अशा कैदेत.
जेलर मसुदा लिही आणि त्या प्रिंट्सवर सर्व कैदी सह्या करत..
अर्थात, सावरकर टिकले हेच नशीब.
ती तीन माफीपत्रे आणि नंतरची अठरा स्मरणपत्रे (फॉलोअप्स) हा एक सोपस्काराचा भाग असे अशा कैदेत.
जेलर मसुदा लिही आणि त्या प्रिंट्सवर सर्व कैदी सह्या करत..
अक्कलशून्य काँग्रेसजनांनी या फालतू माफीनाम्यावरून चिखल उडवणे यात आश्चर्य नाही.
नेहरूगांधींनी तर स्वतः लिहिलेत माफीनामे, ते यांना दिसत नाहीत. असो.
तर, सावरकर बाहेर आले का या जन्मठेपेतून?
होही आणि नाहीही.
नेहरूगांधींनी तर स्वतः लिहिलेत माफीनामे, ते यांना दिसत नाहीत. असो.
तर, सावरकर बाहेर आले का या जन्मठेपेतून?
होही आणि नाहीही.
१९२१ साली अंदमानातून सावरकर आले रत्नागिरीत, पण तीही कैदच होती. स्थानबद्धता.
आंबेडकर, नेताजी बोस, गांधी यांच्या भेटी इथे असताना झाल्या खऱ्या, पण उघडपणे राजकारण काही करता आलं नाही.
पुढची तब्बल सोळा वर्षे सावरकर रत्नागिरीतून बाहेर जाऊ शकत नव्हते.
आंबेडकर, नेताजी बोस, गांधी यांच्या भेटी इथे असताना झाल्या खऱ्या, पण उघडपणे राजकारण काही करता आलं नाही.
पुढची तब्बल सोळा वर्षे सावरकर रत्नागिरीतून बाहेर जाऊ शकत नव्हते.
या १९३७ पर्यंत काय काय घडलं होतं भारतात?
शक्तिकेंद्र, प्रमुख मुद्दे सारं सारं बदललं होतं.
दुनिया घडली होती. लाल-बाळ-पाल यांचं निस्वार्थी राजकारण बनियाच्या स्वार्थी मुठीत गेलं होतं..
वयाच्या साठीत सावरकर जरासे मोकळे झाले.. दहा वर्षांसाठी.
शक्तिकेंद्र, प्रमुख मुद्दे सारं सारं बदललं होतं.
दुनिया घडली होती. लाल-बाळ-पाल यांचं निस्वार्थी राजकारण बनियाच्या स्वार्थी मुठीत गेलं होतं..
वयाच्या साठीत सावरकर जरासे मोकळे झाले.. दहा वर्षांसाठी.
१९३७ ते १९४७ या दहा वर्षांत सावरकर राजकारणात होते.
संपूर्ण भारत पादाक्रांत केला, विविधांशी युती केल्या, द्युती केल्या, राजकीय भूमिका घेतल्या, विरोध केले..
स्वातंत्र्यानंतर कदाचित ते आकर्षक विरोधी होऊ शकलेही असते, पण इतक्यात गांधीहत्येचा वेडेपणा झाला आणि सावरकर पुन्हा अडकले
संपूर्ण भारत पादाक्रांत केला, विविधांशी युती केल्या, द्युती केल्या, राजकीय भूमिका घेतल्या, विरोध केले..
स्वातंत्र्यानंतर कदाचित ते आकर्षक विरोधी होऊ शकलेही असते, पण इतक्यात गांधीहत्येचा वेडेपणा झाला आणि सावरकर पुन्हा अडकले
पुढची पंधरा वर्षे सावरकर काळ्या सावलीत राहिले. पुन्हा निर्माल्याची पिशवी.
मुद्दा इथे आहे,
साहित्याचं, जात्युच्छेदनाचं काम सावरकरांनी प्रामुख्याने रत्नागिरीत केलं आणि
समाजबांधणी प्रामुख्याने ४७च्या आधीपर्यंत. बाकी बराचसा काळ ते कोर्टाच्या सावटातच होते, अखंड!
मुद्दा इथे आहे,
साहित्याचं, जात्युच्छेदनाचं काम सावरकरांनी प्रामुख्याने रत्नागिरीत केलं आणि
समाजबांधणी प्रामुख्याने ४७च्या आधीपर्यंत. बाकी बराचसा काळ ते कोर्टाच्या सावटातच होते, अखंड!
स्वातंत्र्यानंतर त्यांचे पंख इतक्या शिताफीने कापले गेले की हा राजहंस 'भारत गणराज्याच्या जडणघडणीसाठी' काहीच भरीव करू शकला नाही.
गोडसे, आपटे, बडगे यांच्या उद्योगात गांधींपेक्षा सावरकरांचंच भारी नुकसान झालं. ६४ पर्यंत तर गांधीवध खटलाच ऍक्टिव्हली सुरु होता.
गोडसे, आपटे, बडगे यांच्या उद्योगात गांधींपेक्षा सावरकरांचंच भारी नुकसान झालं. ६४ पर्यंत तर गांधीवध खटलाच ऍक्टिव्हली सुरु होता.
मुंबईत दादरमध्ये सावरकरांच्या घरावर अहिंसेचे पुजारी दगडफेक करत. बाकी कुणीही त्यांना सहजी भेटायला जाऊ शकत नसे.
नेहरूकाळात सावरकर पूर्ण एकाकी पडतील याची परिपूर्ण दक्षता घेतली गेली.
आणि गेले सावरकर मग ६६साली!!
उपेक्षा उपेक्षा आणि फक्त उपेक्षा.
नेहरूकाळात सावरकर पूर्ण एकाकी पडतील याची परिपूर्ण दक्षता घेतली गेली.
आणि गेले सावरकर मग ६६साली!!
उपेक्षा उपेक्षा आणि फक्त उपेक्षा.
सावरकरांचं तेजस्वी आत्मार्पण आणि तुमचं स्वार्थी अस्मितेनं बरबटलेलं भारतरत्न.
८२वर्षं आयुष्यात ६० वर्षं आपण त्या माणसाला तुरुंग-कोर्टवाऱ्याच घडवल्या.
आणि आता कौतुकं करताय?
निदान, तेवढं तरी थांबवा??
८२वर्षं आयुष्यात ६० वर्षं आपण त्या माणसाला तुरुंग-कोर्टवाऱ्याच घडवल्या.
आणि आता कौतुकं करताय?
निदान, तेवढं तरी थांबवा??
तांत्रिकदृष्ट्या आणि भावनिकदृष्ट्याही सावरकरांना भारतरत्न देववत नाही.
स्वतंत्र भारत आणि जडणघडण यांच्या शाब्दिक आणि लाक्षणिक अर्थात सावरकर मावत नाहीत.
जितके मागे लागाल तितका नकार प्रखर होईल, त्या शापित गंधर्वाची तितकीच जास्त अवहेलना होत राहील.
स्वतंत्र भारत आणि जडणघडण यांच्या शाब्दिक आणि लाक्षणिक अर्थात सावरकर मावत नाहीत.
जितके मागे लागाल तितका नकार प्रखर होईल, त्या शापित गंधर्वाची तितकीच जास्त अवहेलना होत राहील.
त्या पापाचे भागीदार बनू नका. अवास्तव मागण्या करू नका.
त्यांच्या भाषाग्रहावर लक्ष द्या.
त्यांचं जात्युच्छेदन अंगिकारा.
त्यांचं साहित्य आजमवा.
त्यांच्या राजकीय भूमिका धुंडाळा.
त्यांची धर्मचिकित्सा अभ्यासा
सावरकर जितके कळतील तितकं आपल्यातलं पाखंड उघडं पडेल.
#पुष्कराजदेशमुख
त्यांच्या भाषाग्रहावर लक्ष द्या.
त्यांचं जात्युच्छेदन अंगिकारा.
त्यांचं साहित्य आजमवा.
त्यांच्या राजकीय भूमिका धुंडाळा.
त्यांची धर्मचिकित्सा अभ्यासा
सावरकर जितके कळतील तितकं आपल्यातलं पाखंड उघडं पडेल.
#पुष्कराजदेशमुख
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
