اینجا بندر ترکمنباشی است; بزرگترین بندر زیر سطح دریا با مساحت ۱.۳۸۵ میلیون متر مربع با هدف بارگیری ۲۶ میلیون تن کالا. این بندر با سرمایهگذاری ۱.۵ میلیارد دلاری شرکت ترکیهای چالیک هلدینگ توسعه یافته و البته شرکتهای چینیها نیز در این پروژه سرمایهگذاری کردهاند. داستان چیست؟
#کریدور_ترنسکاسپین از گذرگاه مرز چین با قرقیزستان آغاز میشود و با گذر از بندر ترکمنباشی به بندر باکو میرسد. در اینجا، به تفلیس و قارص میرسد و در مسیری شرقی - غربی به استانبول و سپس اروپای جنوبی وصل میشود. اینجاست که سرمایهگذاری هنگفت آنکارا در بندر ترکمنباشی معنا مییابد
این همه داستان نیست. بنادر قزاقستانی آکتائو (راست) و بندر کوریک (چپ) ۲۵ درصد از مجموع عملکرد بنادر دریای کاسپین را در دست دارند. آکتائو (شوچنکو سابق) با سرمایهگذاری بیش از ۳۰ میلیارد دلار و ظرفیت ۲۶ میلیون تن قطب صادرات و واردات این کشور است. کوریک نیز ظرفیت ۴ میلیون تن دارد.
این بنادر پایانه #کریدور_میانی هستند. این کریدور از خورگوس آغاز میشود و آسیای مرکزی را به قفقاز و ترکیه و سپس اروپای جنوبی وصل میکند. قطار باری این مسیر را طی مدت دوازده روز میپیماید و زمان لازم برای انجام دادن تمامی تشریفات گمرکی در مسیر کریدور نهایتاً سه ساعت اعلام شده است.
#خورگوس در مرز چین و قزاقستان، جایی که آن را "روتردام آینده" و "نقطۀ اوراسیایی دسترسناپذیری" مینامند، مهمترین نماد #بندر_خشک است. کلانطرح تزانزیتی قزاقستان، #مسیر_روشن، درهمتنیده با #BRI است به گونهای که قزاقها بهشوخی میگویند که کشورشان قصد دارد "بند" کمربند چین باشد.
ترکیب دو #کریدور_ترنسکاسپین و #کریدور_میانی را باید در راه #کمربند_بایرام ترکیه دید. این مفهوم به محور آسیای میانه – قفقاز – ترکیه - بالکان اشاره دارد که بر پایۀ نفوذ زبانی - فرهنگی آنکارا در این مناطق خواهد بود. کمربند بایرام مهمترین نماد مفهوم استراتژیک "#سیب_سرخ" نیز است.
این مفهوم مهمترین نماد توسعهطلبی ترکیه از طریق اتحاد ترکتباران از بالکان تا آسیای میانه و سینکیانگ اشاره دارد. دخالتهای نظامی ترکیه در لیبی، قبرس، سوریه، عراق، آذربایجان و مدیترانۀ شرقی در کنار شورای ترک یا "شورای همکاری کشورهای ترکزبان" را باید بر پایۀ چنین مفهومی نگریست.
این کریدورها از دریای کاسپین به بندر باکو با سه پایانه و هفده پست اسکله و همچنین بندرگاه نوین الات و ایستگاه نفتی در دیوبند و سنگچال دسترسی دارند. خطوط لوله زیرسطح دریا امکان صادرات میدان نفتی تنگیز قزاقستان و میدان گازی سرخس ترکمنستان به اروپا و دریای مدیترانه را فراهم میکند.
مسیر قفقازی این دو کریدور شامل خطوط مواصلاتی سهگانه است: مسیر ترانزیتی باکو – تفلیس – قارص #BTK، خط لولۀ گاز طبیعی قفقاز جنوبی #SCP و خط لولۀ نفت باکو–تفلیس–جیحان #BTC که با سرمایهگذاری بریتیش پترولیوم راهاندازی شد. اینجاست که باید اهمیت خطر سهمگین #کریدور_زنگزور را دید.
همه این نکات را در کتاب خود٬ "ایران و راه ابریشم نوین" متذکر شده و پیامدهای ویرانگر آن را پیشبینی کردهبودم. همچنین اهمیت این نکات را به همراه دستیار خود @MostafaBushehri دانشجوی @Columbia در گزارشها و ارائههای مکرر در سه سال گذشته برای نهادهای مسئول توضیح دادیم. کو گوش شنوا!
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
سرچشمه #Periphery_Doctrine به این ایده بازمیگشت که اسرائیلِ محاصره شده در دریایی از اعراب به اتحادهای استراتژیک با کشورهای غیرعربی که سرزمینهای عربی را محاط کرده بودند، نیاز داشت. بحران ۱۹۵۶ سوئز #دیوید_بنگوریون را واداشت تا دکترین پیرامون را عملیکند
در کنار کشورهای غیرعربیِ ایران، ترکیه و اتیوپی، اسرائیل چشم همکاری به اقلیتهای غیرعرب و سنی در جهان عرب همچون کردها، مارونیهای لبنانی، جامعۀ قبطی مصر و حتی شیعیان لبنان (تا پیش از عزیمت #امامموسیصدر به جنوب لبنان در ۱۹۵۹) داشت. ایران اما سنگ بنای #دکترین_پیرامون اسرائیل بود.
در آغاز وجود اسرائیل از اهمیت چندانی برای ایران برخوردار نبود. شاه تنها به دنبال فناوری اسرائیل و لابی یهودیان در آمریکا برای فشار بر کاخ سفید جهت مهار خطر شوروی بود. با گذشت زمان اما رشد ایدئولوژی #پانعربیسم در میان اعراب منطقه نقش مهمی در گسترش روابط ایران و اسرائیل ایفا کرد.
نخستین موشک
با وجود پیروزی ایران در قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، شاه که شاهد فروش موشکهای اسکاد روسی به عراق بود به روزنامۀ نیوزویک گفت: «ما اختلافات خود را با عراق حل کردیم، اما افزایش توان نظامی آنان ادامه دارد، و برای من جای پرسش است که چند نفر متوجه هستند که عراق هواپیما، تانک
۱
و اسلحه و موشک زمین به زمین اسکاد بیشتری نسبت به ما دارد. به مرزهای ما نگاه کن، اگر ما امنیت خود را در منطقه فرض نکنیم، چه کسی این کار را انجام خواهد داد؟» اما درخواست ایران از آمریکا برای خرید موشکهای پرشینگ بیدرنگ از سوی کارتر رد شد چرا که توانایی حمل کلاهک هسته ای را داشتند۲
در واکنش، ایران به همکاری با اسرائیل روی آورد. این آغاز #پروژه_گُل#Project_Flower بود. در بهار ۱۳۵۶، تهران و تلآویو توافقنامه ای را امضا کردند که ایران یک میلیارد دلار نفت بدهد و با اسرائیل برای ساخت موشک زمین به زمین با توان حمل کلاهک هستهای با بُرد ۲۰۰ مایل همکاری کند.
۳
رقم خوردن #شام_آخر_کابل ریشه در شناخت ناقص از #مفهوم_ایران دارد; مفهومی که نمایانگرِ بنیانهای سرزمینیِ #جهان_ایران است. در هسته تمدن ایران خاطرات و ارزش های مشترکی هستند که کارکردِ وحدت در میان کثرت ایرانیان را دارند. این نمادها را ميتوان در دو نماد #نوروز و #عاشورا جست.
اگر نماد نخست شادي مشترك دارد، نماد دوم به غم مشترك اشاره ميکند. مرزهاي #جهان_ایران را ميبايد در گسترهاي پهناور ديد: آن جا كه مردمانش نوروز را پاس ميدارند و يا عاشورا را حرمت ميگذارند. هم از این رو٬ #هارتلند_ایران بر هلالهای دوگانه همنهشت است: #هلال_عاشورا و #هلال_نوروز.
#هلال_عاشورا از ایران تا دریای مدیترانه است و #هلال_نوروز از کردستانات تا افغانستان و تاجیکستان. در واقع٬ #هارتلند_ایران گسترهای ژئوکالچرال است که محور دگرگونیهای عمده ژئوپولیتیکی نیز بودهاست. برخلاف کشورهای تمدن-محور چین و هند، مرزهای سیاسی ایران با #جهان_ایران سازگار نیست.