گویا اسم #دیااُکو هم رواجی پیدا کرده (درسته؟). این اسم یه جورایی مثل کامبیز و آتوسا می‌مونه. اینها از صورتِ یونانیِ نام‌های ایرانی گرفته شده‌ن. توی منابع یونانی نام یکی از شاهان سلسلۀ ایرانیِ ماد Dēïókēs ثبت شده. صورت اصلی و ایرانیِ این نام دَهیُکَ بوده. دهیُ یعنی «منطقه؛ کشور»./
ولی دَهیُکَ در نام این شاه صورتِ کوتاه‌شدۀ یک نام بلندتر بوده که گویا در این مورد مطمئن نیستیم چی بوده. یعنی مثلاً اگه صورتِ بلندترش دَهیُ‌فَرنا می‌بود (که توی سندها دیده شده)، معنیش می‌شد «فرِّ کشور، شوکت‌المُلک» یا اگه دَهیُ‌چِثرَ می‌بود، معنیش می‌شد «دارندۀ سرزمینِ پرشکوه»./
مثل این می‌مونه که الان برای نمونه به جای الهام می‌گن اِلی، ولی خب به الهه و الناز و المیرا هم می‌گن اِلی. واضحه که تا نشنویم و توی سندی نبینیم که صورتِ اصلی و کامل نامِ اِلی در مورد یه فرد خاص چی بوده، دربارۀ صورت اصلی نامش نمی‌تونیم اطمینانی داشته باشیم./
توی ایران قدیم، چه قبل و چه بعد از اسلام، کاربرد صورتِ کوتاه و #تحبیبیِ نام‌ها خیلی رایج‌تر از الان بوده. آقای دکتر #علی‌اشرف_صادقی در چند مقالۀ خودشون به این پدیده در نام‌های بعد از اسلام پرداخته‌ن؛ از جمله در این یکی:
academia.edu/39846398/%D9%B…
دربارۀ این شاه #سلسلۀ_ماد، یعنی #دَهیُکه یا دیااُکو/#دیاکو که بنیان‌گذار اولین پادشاهی بزرگ ایرانی هم بوده، می‌تونید در این صفحه مطالب بیشتری پیدا کنید:
iranicaonline.org/articles/deioc…

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Yusef Saadat یوسف سعادت

Yusef Saadat یوسف سعادت Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @SaadatYusef

Mar 19, 2022
به واژه‌هایی مثل "پروردن"، "برداشتن"، "گردآوردن" و "تلفن‌کردن" می‌گن #مصدر و همین اسمِ شاید نادرست باعثِ سوءتفاهم‌هایی شده، یعنی خیلی‌ها فکر می‌کنن اینها تو فارسی محلِ صدور و ریشۀ فعل هستن. این برداشت حتی باعث می‌شه بعضی‌ها گاهی این واژه‌ها رو تو جمله‌هاشون کمتر به کار ببرن!/۱
یعنی فکر می‌کنن اینها یه جور فعل هستن و اگه بخوان معادلی برای یه اسم انگلیسی که با tion- یا ty- ساخته شده پیدا کنن، بعیده از چیزی که بهش می‌گن مصدر استفاده کنن یا اگه بخوان تو جمله اسم به کار ببرن، احتمالاً از اسم‌های پرورش، برداشت، گردآوری و تماس (تلفنی) استفاده می‌کنن./۲
ولی پروردن، آوردن، کردن و... درواقع خودشون اسم‌های مشتقی هستن که از بُنِ گذشتۀ پرورد-، آورد-، کرد، و... ساخته شده‌ن.
البته مصدر در اصل از بنِ گذشته + پسوند -َن (مثل کرد + -َن) ساخته نمی‌شده و این صورت‌بندی محصول #بازتحلیل بوده که تعمیم داده شد و بعدها درعمل روش ساخت مصدر شد./۳
Read 4 tweets
Mar 2, 2022
می‌شود گزارۀ #SlavaUkraini را که این روزها می‌شنویم اینطور ترجمه کرد: «#زنده_باد_اکراین!». واژۀ slava در اصل به معنی «شهرت، آوازه، سرافرازی» است و هم‌ریشه است با واژۀ فارسی #سرودن و هر دو از ریشۀ #هندواروپایی -k̑leu* به معنی «شنیدن» مانده‌اند./1
پس معنی لفظی Slava Ukraini «آوازه [برسد] به #اکراین!» است.

به کسی چیزی "شنواندن" می‌تواند به معنی «حرف زدن» با او یا «سرودن» و «آواز خواندن» برای او باشد.

"سرودن" در فارسی و stirīn در #کُردی به معنی «آواز خواندن» هم به همین شکل از آن ریشۀ به معنی «شنیدن» ساخته شده بوده‌اند./2
گفتیم معنی slava در اکراینی (و در بقیۀ زبان‌های #اسلاوی) «آوازه» بوده. مشابه این معنی در واژۀ "خسرو" دیده می‌شود. خسرو در واقع دو جزء دارد: خُـ به معنی «خوب» (که در خُنیا، هُنر، خوب، خرّم و ... هم هست) و جزء "سرو" به معنی «آوازه» از ریشۀ مورد بحث. خسرو یعنی خوش‌نام و نیک‌آوازه./3
Read 5 tweets
Feb 9, 2022
از منطقۀ #طبرستان سندهای بسیار ارزشمندی به زبان #فارسی_میانه یعنی #زبان_رسمی ایرانِ ساسانی (و تا مدت‌ها پس از آن) به دست آمده‌اند که از جمله شامل نامه‌نگاری‌ها و صورت‌جلسه‌های مربوط به چند پروندۀ قضایی هستند؛ برای نمونه نامۀ A در عکس زیر دستور تشکیل پرونده‌ای است به این ترتیب:/1
دوازدهم دی‌ماه سال 86 پس از یزدگرد، آقای فَرُّخ‌اَبزود که #هیربد و در همان‌حال از متصدیان امور قضاییِ منطقه‌ای در طبرستان بوده نامه‌ای را که عکس آن را دیدید به آقای آزادخسرو که از دیگر کارکنان این دایره بوده می‌فرستد و اطلاع می‌دهد که مردانی (از خاندانی (؟)) با نام یَزد/2
به همراه خانمی به نام دُخت‌خوشیهْ شکایتی تنظیم کرده‌اند. فَرُّخ‌اَبزود در ادامه به آزادخسرو دستور می‌دهد که مردانِ (از خاندانی (؟)) با نام دین‌یدان را که علیهشان شکایت شده به همراه آنهایی که شکایت کرده‌اند برای استماعِ دعوی احضار کند./3
Read 11 tweets
Oct 11, 2021
مازندران که در داستان لشکرکشی #کی‌کاووس جای دیوان است در غرب (شاید در شام، یمن یا همسایۀ مصر) بوده. در کوشنامه (۵۰۰ هـ‌ق) آمده: «زمین بِجَه هرکه او داندش/جهاندیده #مازندران خواندش». بجه قسمتی از حبشه بوده. #جلال_متینی در مقاله‌ای که در پیوند زیر می‌یابید/1
noormags.ir/view/fa/articl… Image
... [جلال متینی] دربارۀ سرزمین مازندران در داستان لشکرکشی کی‌کاووس بحث دقیقی انجام داده است. صورتی از مقالۀ آقای متینی را در این وبگاه نیز می‌توانید مطالعه بفرمایید:/2

#شاهنامه

iranboom.ir/hakime-tos/sha…
پیش از آقای متینی هم کسان دیگری دربارۀ کجاییِ مازندران در داستان لشکرکشی کی‌کاووس مطلب نوشته بوده‌اند، از جمله آقای #صادق_کیا که مطلب ایشان را می‌توانید از این پیوند بارگیری بفرمایید:/3

pdf.rouzegar.com/%D8%B4%D8%B9%D…
Read 5 tweets
Oct 1, 2021
بی‌بی‌سی و ایران‌اینترنشنال کوشش جدی دارند تا چهره‌های #تجزیه‌طلب یا حامیان نظری آنها را در هر فرصتی در جامعه مطرح کنند و به دایرۀ واژگانی آنها فرصت تبلیغ بدهند. در اینجا آقای بادامچی لفظ #ناسیونالیسم_فارسی را جعل می‌کنند و تلاش غریبی دارند تا آن را به تنش اخیر ربط دهند!/1
«ناسیونالیسم فارسی» که به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی و در تلویزیون‌های مبلّغ تجزیه‌طلبی رواج دارد برابر «ناسیونالیسم ایرانی» جعل شده. تجزیه‌طلب‌ها کوشش زیادی در جهت جایگزینی لفظ فارس با ایران دارند و برایشان مهم است که این کاربرد به رسانه‌های جدی راه یابد./2
البته عجیب نیست که مهمان بی‌بی‌سی در تحلیل چنین مناقشه‌ای از دایرۀ واژگان تجزیه‌طلبان و نژادگرایان بهره ببرد. پارسال و در مناقشۀ قره‌باغ هم بی‌بی‌سی در اقدامی عجیب چهره‌ای تجزیه‌طلب مثل آقای هاشمی را به عنوان کارشناس مدافع جمهوری آذربایجان دعوت کرده بود./3
Read 5 tweets
Sep 15, 2021
جزء "ترا" در واژه‌های #ترابری و #تراکنش برابر trans در transport و transaction است. کاربرد این پیشوند پیشنهادِ #فرهنگستان_دوم است (دورۀ فعالیت: 1347 تا 1360). در اینجا به ارزیابی این پیشنهاد نمی‌پردازم و تنها دربارۀ #ریشه‌شناسی این عنصر مطلبی عرض می‌کنم./1
t.me/vazhegozini/166
با پیشوند ترا- در دانش‌های گوناگون چندین واژه ساخته شده و کاربرد یافته، از جمله ترابُرد، تراگُذری، تراگُسیل، ترارسانی، تراپیوستگی، تراپوستی و...
(خوب است که روش‌ها و ابزارهای ساخت #اصطلاح|ها را در هر رشته در کتابی جداگانه و یا حین کاربردِ این واژه‌ها در درسِ مربوطه آموزش دهند)/2
در واقع یک چشمِ پیشنهاددهندگانِ این واژه به عنصر tar در پهلوی و tarō در اوستایی به معنی «آن‌سو» بوده و چشم دیگرشان به این نکته که این عنصرِ ایرانیِ کهن با لغت لاتینی trans که آن هم به معنی «(از این سو به) آن سو» بوده هم‌ریشه است./3
Read 8 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Don't want to be a Premium member but still want to support us?

Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal

Or Donate anonymously using crypto!

Ethereum

0xfe58350B80634f60Fa6Dc149a72b4DFbc17D341E copy

Bitcoin

3ATGMxNzCUFzxpMCHL5sWSt4DVtS8UqXpi copy

Thank you for your support!

Follow Us on Twitter!

:(