ABD'deki Anayasa Mahkemesi sirki konusunda yorum yapmadım diye hiç yapmayacağımı sandıysanız, büyük yanılmışsınız. Tabii ki yapacağım ve tabii ki Trump bunu geceyarısı okuyacak.
1/ Bu sirkte rol alan kimseyi tutmuyorum. Öncelikle, nedir bu Supreme Court? (fazla mı başa sardık?)
1/ Bu sirkte rol alan kimseyi tutmuyorum. Öncelikle, nedir bu Supreme Court? (fazla mı başa sardık?)
2/ ABD siyasi sisteminin özeti "demokrasiye güvenmeden demokrasi" olmalı.
Her seviyede seçilmişler birbirlerine ve atanmışlara karşı dengeleniyor. Günlük siyasete en uzak iki öğe de Askeriye ve Supreme Court. ("Anayasa Mahkemesi" yerine SCOTUS diyeyim de uzman sansınlar).
Her seviyede seçilmişler birbirlerine ve atanmışlara karşı dengeleniyor. Günlük siyasete en uzak iki öğe de Askeriye ve Supreme Court. ("Anayasa Mahkemesi" yerine SCOTUS diyeyim de uzman sansınlar).
3/ SCOTUS, Meclis ve Başkan arasındaki ilişki taş, makas, kağıt gibi: "Kutsal Metin" olan anayasayı, 9 SCOTUS rahibi yorumluyor ve kararları herkesi bağlıyor. Ama o rahipleri atayan kişi Başkan. Başkanın atamasını onaylayan Senato (üst meclis), vs vs.
4/ Kritik nokta: Başkan SCOTUS rahiplerini tek seferde atamıyor. Öyle olsa, günlük siyasetin kuklası olurlardı. Rahiplerin görev süresi ömür boyu. Ölen veya emekli olan oldukça, o dönemki başkan atama yapıyor. Ve senato onayı gerektiği için, bunlar genelde uç kişilikler olamıyor.
5/ SCOTUS, Türkiye'de olduğundan daha önemli. Birincisi TR'ye kıyasla çok daha bağımsız ve yargıçların profili yüksek. Orası bariz zaten. Ama daha ilginci, SCOTUS'un işi de çok, çünkü ABD Anayasası sürekli yoruma muhtaç. Zira hem çok kısa, hem de zırt pırt değişmiyor.
6/ Aslında anayasa değişmiyor da, sadece ek alıyor. Çoğu kısmı 230 senedir aynı. En son ek 92'deki ufak bir maddeydi, ondan önceki ekse 71'de. 50 sene oluyor neredeyse.
O yüzden Anayasa yorumunu dini terimlerle anlattım, biraz mistik bir yanı var, değişik tefsir felsefeleri var.
O yüzden Anayasa yorumunu dini terimlerle anlattım, biraz mistik bir yanı var, değişik tefsir felsefeleri var.
7/ Bu kadar arkaplan yeter, son olaylara gelelim: SCOTUS'ta bir koltuk boşaldı. Trump'ın önerdiği aday, Demokrat Parti'ye göre aşırı muhafazakardı ve Senato Cumhuriyetçilerin kontrolünde, onay garanti yani. Zira senato artık hiper-partizan, herkes partisine göre oy kullanıyor.
8/ Bu bloklaşma TR için normal: Siyasi Partiler Kanunu, her partiyi ufak birer diktatörlük olarak şekillendirmişti, her vekil başkanın ağzına bakıyor.
ABD'deyse vekiller daha bağımsız, onları hizaya getirmek için "whip" (kırbaç) görevi var. Ve son yıllarda whipler daha başarılı.
ABD'deyse vekiller daha bağımsız, onları hizaya getirmek için "whip" (kırbaç) görevi var. Ve son yıllarda whipler daha başarılı.
9/ Fakat asıl mücadele tek bir SCOTUS koltuğu için değil, en azından bir nesillik muhazafakar dominasyonu için. Zira bu, Trump'ın atadığı 2. yargıç oldu. Denge 5-4 muhafazakarlar lehine. Ve şansına,en yaşlı iki yargıç da liberal tandanslı. Onlar da ölünce denge iyice bozulabilir.
10/ Trump'ın atadığı ilk yargıça döneceğim, o önemli. Ama bu 2. atama artık ibreyi tamamen değiştireceği için, Demokratlar bir oyalama taktiği geliştirdiler: 35 senelik bir cinsel taciz suçlaması.
Maksat, Perşembe günkü ara seçimlere kadar görüşmeleri uzatmak. Ara seçim ne?
Maksat, Perşembe günkü ara seçimlere kadar görüşmeleri uzatmak. Ara seçim ne?
11/ ABD'de başkanlık 4 yıllık ama 2 senede bir meclis seçimleri var. Buna alt meclisin tamamı girer, üst meclisin de dönüşümlü olarak üçte biri.
Demokratların umudu, özellikle üst meclisi (senato) ele geçirmekti. Zira anketlere göre... arkadaşlar geç oldu, arkası yarın sabah.
Demokratların umudu, özellikle üst meclisi (senato) ele geçirmekti. Zira anketlere göre... arkadaşlar geç oldu, arkası yarın sabah.
12/ Güzellik uykumu aldım, devam: ...Senatoyu ele geçirme şansı %33'ti. Alt meclisi (house) kazanma şansı da %80!
Şimdi diyeceksiniz ki: "E bu tek bir seçim değil, her eyaletin kendi Senato yarışı, ve onlarca ayrı House yarışı var, nasıl tek bir % bulunuyor?"
Deyin, bekliyorum.
Şimdi diyeceksiniz ki: "E bu tek bir seçim değil, her eyaletin kendi Senato yarışı, ve onlarca ayrı House yarışı var, nasıl tek bir % bulunuyor?"
Deyin, bekliyorum.
13/ En popüler iki modelleme:
realclearpolitics.com/elections/2018/
projects.fivethirtyeight.com/2018-midterm-e…
İkisi de tüm anketleri hesaba katıyor. RCP daha nötr, 538 ise sol tandanslı ama modeli daha sofistike: anketler, finansman, geçmiş performans, hepsi dahil. Arayüzü de daha iyi.
Dönelim stratejiye...
realclearpolitics.com/elections/2018/
projects.fivethirtyeight.com/2018-midterm-e…
İkisi de tüm anketleri hesaba katıyor. RCP daha nötr, 538 ise sol tandanslı ama modeli daha sofistike: anketler, finansman, geçmiş performans, hepsi dahil. Arayüzü de daha iyi.
Dönelim stratejiye...
14/ Demokratların üçlü bir stratejisi vardı:
a) Senatoyu kazanırlarsa, Trump'ın adayını (Kavanaugh) onaylamazlar. Hatta sonradan göstereceği hiçbir adayı onaylamazlar ve "kültür savaşı"nın en önemli cephesini kaybetmemiş olurlar. Bu anormal bir partizanlık olur ama artık norm bu
a) Senatoyu kazanırlarsa, Trump'ın adayını (Kavanaugh) onaylamazlar. Hatta sonradan göstereceği hiçbir adayı onaylamazlar ve "kültür savaşı"nın en önemli cephesini kaybetmemiş olurlar. Bu anormal bir partizanlık olur ama artık norm bu
15/
b) Cinsel taciz iddiasına dayanamayan senatörler Kavanaugh'u reddeder, seçimlere kalmadan Trump başka bir muhafazakar aday gösterir, o aday onaylanır.
SCOTUS yine sağa kaymış olur ama Trump zayıf gözükür ve sağcıların ara seçimlere katılım şevki düşer.
b) Cinsel taciz iddiasına dayanamayan senatörler Kavanaugh'u reddeder, seçimlere kalmadan Trump başka bir muhafazakar aday gösterir, o aday onaylanır.
SCOTUS yine sağa kaymış olur ama Trump zayıf gözükür ve sağcıların ara seçimlere katılım şevki düşer.
16/
c) House'u kazanınca, Kavanaugh'u ve hatta Başkanı "impeach" etme (olağanüstü durumlarda görevden alma) süreci başlayabilir, FBI soruşturması genişler, vs.
Bu sürecin tamamlanması için Senatonun ezici onayı gerek -olmayacak- ama Trump'ı böyle kitlemek mümkün.
Peki ne oldu?
c) House'u kazanınca, Kavanaugh'u ve hatta Başkanı "impeach" etme (olağanüstü durumlarda görevden alma) süreci başlayabilir, FBI soruşturması genişler, vs.
Bu sürecin tamamlanması için Senatonun ezici onayı gerek -olmayacak- ama Trump'ı böyle kitlemek mümkün.
Peki ne oldu?
17/ Kavanaugh seçimlere kalmadan onaylandı. Son bir hızlandırılmış FBI soruşturması sonucu (soruşturmanın süresini de Senato belirledi, o yüzden göstermelik), tereddütteki senatörler "tatmin olduk" dediler ve o anda tüm liberal aktivistler bir parça öldü.
Şimdi, birkaç soru var:
Şimdi, birkaç soru var:
18/
- Kavanaugh özel biri mi, niye bu ısrar?
- Kendisine karşı yapılan suçlama ne?
- #metoo bu olayın neresinde?
- Partizanlık arttı mı?
- Kurumlar nasıl etkilendi?
Biraz ara verip devam... (Buralardan konuyu alıp siyaset felsefesine bağlayacağım, 100 tweette bitirirsek iyi).
- Kavanaugh özel biri mi, niye bu ısrar?
- Kendisine karşı yapılan suçlama ne?
- #metoo bu olayın neresinde?
- Partizanlık arttı mı?
- Kurumlar nasıl etkilendi?
Biraz ara verip devam... (Buralardan konuyu alıp siyaset felsefesine bağlayacağım, 100 tweette bitirirsek iyi).
19/ Kavanaugh özellikle yetenekli biri değil. Trump açısından ısrarın nedenleri:
a) Seçim arefesi geri adım atılmaz.
b) Trump'a fazla borçlu olacak.
c) Başkanların teknik olarak suç işleyemeyeceğini savunuyor (önce görevden alınması lazım. Bunla alakalı bir SCOTUS davası var).
a) Seçim arefesi geri adım atılmaz.
b) Trump'a fazla borçlu olacak.
c) Başkanların teknik olarak suç işleyemeyeceğini savunuyor (önce görevden alınması lazım. Bunla alakalı bir SCOTUS davası var).
20/ Trump'ın bir ideolojisi yok ama ideolojik muhafazakarlar açısından Kavanaugh beklenenden de iyi bir atama, çünkü epey sağ. Özellikle Evanjelistlerin hedefi, kürtaj hakkını federal seviyede koruyan -yani eyalet kanunlarını ezen- meşhur SCOTUS kararı Roe v Wade'i kaldırmak.
21/ Biraz şu kürtaj konusuna sapayım:
ABD siyasetinde uzun zamandır dev bir yeri var. teknik olarak yasal (Roe v Wade yüzünden) ama bazı eyalet meclisleri pratik engeller yaratıyorlar. En yakın klinik 200 mil ötede, anandan izin lazım, ölü bebek fotoları gösterecekler, vs.
ABD siyasetinde uzun zamandır dev bir yeri var. teknik olarak yasal (Roe v Wade yüzünden) ama bazı eyalet meclisleri pratik engeller yaratıyorlar. En yakın klinik 200 mil ötede, anandan izin lazım, ölü bebek fotoları gösterecekler, vs.
22/ Liberal argüman, feminist hareketle içiçe: "Benim bedenim, benim kararım"
Muhafazakar argümansa bence daha sağlam (ki ben kürtaj hakkı yanlısıyım): Kadının özgürlüğü, çocuğun yaşama hakkının üstünde değil. Cinayet yasaksa, kürtaj niye yasal? Fetüsün de insan hakları var.
Muhafazakar argümansa bence daha sağlam (ki ben kürtaj hakkı yanlısıyım): Kadının özgürlüğü, çocuğun yaşama hakkının üstünde değil. Cinayet yasaksa, kürtaj niye yasal? Fetüsün de insan hakları var.
23/ Argümanlar arasındaki bu teğet başlarda solu etkilemedi, çünkü feminizmin momentumu vardı.
Artık o evre bitti. O kazanımlar şu an standart, insanlar onları bir -izm'in parçası olarak görmüyorlar. Şu anda feminizm deyince akla gelenler SJW, intersectionality, vs. Destek az.
Artık o evre bitti. O kazanımlar şu an standart, insanlar onları bir -izm'in parçası olarak görmüyorlar. Şu anda feminizm deyince akla gelenler SJW, intersectionality, vs. Destek az.
24/ Dolayısıyla "kürtaj cinayettir" sloganı -değişmemiş olmasına rağmen- artık daha makul gözüküyor.
Liberaller şu konuma pivot etmeliydiler: Döllenme anında ruh üflenmesi ve o şeyin "insan" olması, dini dogmadır. Din bazlı kanun da anayasaya aykırıdır (first amendment).
Liberaller şu konuma pivot etmeliydiler: Döllenme anında ruh üflenmesi ve o şeyin "insan" olması, dini dogmadır. Din bazlı kanun da anayasaya aykırıdır (first amendment).
25/ Bu konuyu arkadaş arasında tartışırken, anayasayı filan umursamıyorum tabii. Bence cansız-canlı-fetüs-insan arasında kesin ayrımlar yok. Yaşamın değeri de karmaşık bir konu. Ama siyasi bir hareket oluşturmak istiyorsan, nüanslı felsefi konum alamazsın, yenilirsin.
26/ Çünkü kimse gaza gelip sana milyonlarca dolar bağışlamaz, yağmur çamur demeden yürüyüş yapmaz. Doğru ve yanlışı kesin çizgilerle sunmadan toplu hareket yaratmak imkansız ne yazık ki.
"Benim bedenim benim kararım" şu ana kadar etkiliydi, artık "anayasaya aykırı" etkili olur.
"Benim bedenim benim kararım" şu ana kadar etkiliydi, artık "anayasaya aykırı" etkili olur.
27/ Bu keskinleşme teşviki, hem demokrasilerin, hem de temelde insanın doğasında var. Bence medeniyeti tanımlayan her kurum, insanın bu tandansına karşı kurulmuş geçici birer baraj, fakir ama gururlu birer direniş.
28/ Entropi gibi:
Her şey çözülme ve basitleşme trendinde ama bazen hayat gibi karmaşık yapılar oluşuyor, birkaç milyar yıl içinde Beethoven ve Moonlight Sonata'sından zevk alan varlıklar ortaya çıkıyor, anayasalar kuruyorlar... Ama sonunda ortada tek bir proton bile kalmayacak.
Her şey çözülme ve basitleşme trendinde ama bazen hayat gibi karmaşık yapılar oluşuyor, birkaç milyar yıl içinde Beethoven ve Moonlight Sonata'sından zevk alan varlıklar ortaya çıkıyor, anayasalar kuruyorlar... Ama sonunda ortada tek bir proton bile kalmayacak.
29/ Bir proton yığını olan Kavanaugh'a dönelim. Suçlama neydi?
Üniversite yıllarında bir partide çok içmiş, bir kadını taciz etmiş. Fakat detaylar garip, o yüzden ilginç bir "kadının beyanı esastır" tartışması örneği.
Öncelikle kadın başarılı, dengeli, paraya pula ihtiyacı yok.
Üniversite yıllarında bir partide çok içmiş, bir kadını taciz etmiş. Fakat detaylar garip, o yüzden ilginç bir "kadının beyanı esastır" tartışması örneği.
Öncelikle kadın başarılı, dengeli, paraya pula ihtiyacı yok.
30/ Başka kadınlar da ortaya çıktı sonra. Başka başka kadınlar da Kavanaugh'u savundu.
Fakat esas suçlamada ismi geçen kimse o partiyi hatırlamıyor, Kavanaugh'u görmemiş, vs. Detaylar mühim değil, zamanımı bunla harcamadım maaşlı çalışan ABD savcısı olmadığımdan ama durum çorba.
Fakat esas suçlamada ismi geçen kimse o partiyi hatırlamıyor, Kavanaugh'u görmemiş, vs. Detaylar mühim değil, zamanımı bunla harcamadım maaşlı çalışan ABD savcısı olmadığımdan ama durum çorba.
31/ Muhafazakarlar (medya, Trump) burada başarılı bir taktikle, olayı tamamen bir #metoo referandumuna dönüştürdüler. Yani: "Bakın bu akım o kadar kontrolden çıktı ki, hiç kanıt olmadan, çelişkili detaylar içeren ve tam 35 senelik suçlamalarla, erkeklerin hayatları mahvoluyor".
32/ Bunun alıcısı çok, hele beyaz erkekler arasında. Kendilerini zaten tehdit altında görüyorlardı. Onlara sürekli "bakın şurada ne manyak tipler var (genelde social justice warrior dedikleri), sıra size gelecek" diyen ve siyasetle alakasız figürler var @jordanbpeterson gibi.
33/ Bunları "yanlış" veya "doğru" diye kategorize etmek anlamsız. Peterson gibiler yalan söylemiyorlar. Dahası, uyarılarında haklı dahi olabilirler. Ama sürekli bu anlatıyı tüketmek, kendini sadece Berkeley liberal çevrelerine hapsetmekle aynı etkiyi yaratıyor: Perspektif kaybı.
34/ Yani sorunun niceliğini, yaygınlığını hesap edemiyorsun. Tüm dünyan ondan ibaret oluyor çünkü. Internet çağında hemen her konuda bir "epidemik" algılamak, her grubun "mağdur" olması mümkün.
Şimdi bunu, Kavanaugh üzerinden, #metoo ya ve yalan beyan konusuna bağlayalım. (Ara)
Şimdi bunu, Kavanaugh üzerinden, #metoo ya ve yalan beyan konusuna bağlayalım. (Ara)
35/ Bu ara esnasında....
a) objektif olamamakla ilgili güzel bir araştırma:
a) objektif olamamakla ilgili güzel bir araştırma:
36/
b) bu da Samuel Jackson'ın konu hakkındaki yorumu.
Bunlar sizi oyalasın ben dönene kadar.
b) bu da Samuel Jackson'ın konu hakkındaki yorumu.
Bunlar sizi oyalasın ben dönene kadar.
37/ Bu zinciri unuttum sandınız di mi? Ben de öyle sanmıştım. Devam:
Konuyu #metoo referandumu haline getirdiler demiştim. Metoo ne? Bir kadın hareketinden çok, bir liberal hareketi. Öyle ki, demokrat erkeklerin metoo ve "pay gap" destekleri, cumhuriyetçi kadınlarınkinden fazla.
Konuyu #metoo referandumu haline getirdiler demiştim. Metoo ne? Bir kadın hareketinden çok, bir liberal hareketi. Öyle ki, demokrat erkeklerin metoo ve "pay gap" destekleri, cumhuriyetçi kadınlarınkinden fazla.
38/ #BlackLivesMatter da benzer bir dirençle karşılaştı: Normalde polis şiddetine ve #WaronDrugs adaletsizliğine herkesin karşı olması lazımken, az sayıdaki muhafazakar zenci ve Latino, bu konuda sağ beyazlarla aynı safı tutuyor.
Neyse, bu metoo stratejinin net etkisi ilginç:
Neyse, bu metoo stratejinin net etkisi ilginç:
39/ Aşağıdaki her nokta bir anket ve Kavanaugh desteğini ölçüyor.
Naklen yayınlanan Kavanaugh sorgusu sonrası, Cumhuriyetçi olarak kayıtlı olanların adama desteği artarken, bağımsızlar ve Demokratlarınki iyice azalmış. Kısacası kutuplaşma.
Bu arada, "Cumhuriyetçi" ne demek?
Naklen yayınlanan Kavanaugh sorgusu sonrası, Cumhuriyetçi olarak kayıtlı olanların adama desteği artarken, bağımsızlar ve Demokratlarınki iyice azalmış. Kısacası kutuplaşma.
Bu arada, "Cumhuriyetçi" ne demek?
40/ Önseçimlerle alakalı. "Bu bölgedeki Senato adayımız kim olsun"u parti başkanı belirlemez. "Parti başkanı" diye bir şey de yok. Bazı adaylara parti daha yakındır, merkezden para aktarır, ama seçimi halk yapar. Bu seçimlere katılmak için de partiye kayıtlı seçmen olursunuz.
41/ Parti üyeliğinden farklı bu. "Cumhuriyetçiyim", "Demokratım" diye kütüğe kaydolmak sadece. Kaydolmaz ve "bağımsız" kalırsan, ön değil asıl seçimlerde oy kullanırsın.
Bu kayıt işi, oyu bağlamıyor. Kütükte Demokrat olan biri Trump'a oy verebilir. Anketleri bunu bilerek okuyun.
Bu kayıt işi, oyu bağlamıyor. Kütükte Demokrat olan biri Trump'a oy verebilir. Anketleri bunu bilerek okuyun.
42/ Genel olarak kural şudur:
-Önseçimlere (parti içi) en fanatik, en gerzek seçmen grubu katılır.
-Ara seçimlere (partiler arası) katılım yöreye ve siyasi iklime bağlıdır.
-Başkanlık dönemi seçimleri ise en genel seçmen grubudur.
Fakat asıl tablo şu (son başkanlık seçimi):
-Önseçimlere (parti içi) en fanatik, en gerzek seçmen grubu katılır.
-Ara seçimlere (partiler arası) katılım yöreye ve siyasi iklime bağlıdır.
-Başkanlık dönemi seçimleri ise en genel seçmen grubudur.
Fakat asıl tablo şu (son başkanlık seçimi):
43/ Yani nüfusun büyük kısmı oy kullan(a)mıyor (sarı ve gri). Sırf seçmenlere odaklanırsak, onların da en büyük kesimi (sarı) oy kullanmıyor. İki ana aday da nüfusun beşte birinden az oy aldılar.
Aşağıda genel seçimlere katılım oranı var. Artıyor ama hala %50 altında.
Aşağıda genel seçimlere katılım oranı var. Artıyor ama hala %50 altında.
44/ Dönelim: Kavanaugh sirki Cumhuriyetçiler için kısa vadede yararlı oldu.
Alt meclisi zaten kaybedeceklerdi, şu anda oradaki şansları daha da zor. Ama Senato'yu da kaybetme ihtimalleri var, şu andaysa Senato şansları daha fazla. Nasıl oluyor bu fark, aynı seçim döneminde?
Alt meclisi zaten kaybedeceklerdi, şu anda oradaki şansları daha da zor. Ama Senato'yu da kaybetme ihtimalleri var, şu andaysa Senato şansları daha fazla. Nasıl oluyor bu fark, aynı seçim döneminde?
45/ Senato'nun dönüşümlü olarak seçimlere girdiğini söylemiştim. Şansına, bu seferki üçte birlik kısım, muhafazakar bölgeler. Yani hem ara seçim seçmeni profili, hem de üstüne bu eyaletlerdeki seçmen profili (aşırı beyaz, eğitimsiz) metoo'ya karşı. Şimdi Senato garantilendi gibi.
46/ Peki uzun vade?
Bu tip kutuplaştırıcı olaylar (daha ziyade medya filtresinden geçmiş hali kutuplaştırıcı) iki taraftan da seçim katılımını arttırır.
Yüksek katılım sola yarar (azınlıklar yüzünden). Öte yandan nüfus yaşlandıkça muhafazakarlaşır. Hangisi baskın çıkar bilmem.
Bu tip kutuplaştırıcı olaylar (daha ziyade medya filtresinden geçmiş hali kutuplaştırıcı) iki taraftan da seçim katılımını arttırır.
Yüksek katılım sola yarar (azınlıklar yüzünden). Öte yandan nüfus yaşlandıkça muhafazakarlaşır. Hangisi baskın çıkar bilmem.
47/ Cinsel taciz suçlamaları hakkında genel bir yorumla devam:
metoo sonrası, özellikle beyaz erkekler arasında "kadınlara nasıl davranacağımızı şaşırdık, her an yalan veya abartılı bir suçlama gelebilir" anksiyetesi yaygınlaştı.
Bu algı, gerçeklerle ne kadar örtüşüyor?
metoo sonrası, özellikle beyaz erkekler arasında "kadınlara nasıl davranacağımızı şaşırdık, her an yalan veya abartılı bir suçlama gelebilir" anksiyetesi yaygınlaştı.
Bu algı, gerçeklerle ne kadar örtüşüyor?
48/ RAINN gibi kaynaklardan birkaç araştırmaya baktım. @snopes un da güzel bir derlemesi var. Birkaç şey öğrendim, bir de yorumum var.
a) Öncelikle konu hakkında güvenilir veri pek yok ve tanımlar değişken (taciz tam olarak ne?). Ülke çapında araştırma yapmak zor.
a) Öncelikle konu hakkında güvenilir veri pek yok ve tanımlar değişken (taciz tam olarak ne?). Ülke çapında araştırma yapmak zor.
49/
b) Varolan rakamlar, her yalan tecavüz suçlamasına karşı, katbekat fazla raporlanmayan tecavüz gösteriyor.
Tabii bu yanıltıcı, çünkü "yalan" olduğunu anlamak için bunu kanıtlaman lazım. Kanıtlayamazsan, suçlama yalan da olsa bunu kimse bilmeyecek.
Fakat asıl fark bu değil..
b) Varolan rakamlar, her yalan tecavüz suçlamasına karşı, katbekat fazla raporlanmayan tecavüz gösteriyor.
Tabii bu yanıltıcı, çünkü "yalan" olduğunu anlamak için bunu kanıtlaman lazım. Kanıtlayamazsan, suçlama yalan da olsa bunu kimse bilmeyecek.
Fakat asıl fark bu değil..
50/
c) Suçlamayla karşılaşan (doğru veya yalan) erkeklerin büyük kısmı hapis yatmıyor.
Aradaki aşamaları düşünün: Savcının takibi, resmi suçlama, dava öncesi anlaşma, davanın bir ara düşmesi, beraat yahut hapis dışı ceza (tazminat gibi).
Sonunda ufak bir kısım hapse giriyor
c) Suçlamayla karşılaşan (doğru veya yalan) erkeklerin büyük kısmı hapis yatmıyor.
Aradaki aşamaları düşünün: Savcının takibi, resmi suçlama, dava öncesi anlaşma, davanın bir ara düşmesi, beraat yahut hapis dışı ceza (tazminat gibi).
Sonunda ufak bir kısım hapse giriyor
51/
d) Bunun bir nedeni, ortada somut kanıt yoksa (he said, she said) tarafların profiline bakılması. Yalan iddialarda bulunan kadınlar belli bir profile uyuyor, yani onları elemek kolay.
Profil dışındaki bir kadının suçlamasıyla boş yere hayatınızın kararma ihtimali epey düşük.
d) Bunun bir nedeni, ortada somut kanıt yoksa (he said, she said) tarafların profiline bakılması. Yalan iddialarda bulunan kadınlar belli bir profile uyuyor, yani onları elemek kolay.
Profil dışındaki bir kadının suçlamasıyla boş yere hayatınızın kararma ihtimali epey düşük.
52/ İnsanoğlunun istatistiksel düşünme ve Bayesian inference yapabilme yetisi yok. TV'de gördüğünüz birinin davasının veya bir anektodun, bu konulardaki fikrinize etkisi orantısız. Oysa ortalamanın şartları (mesela tecavüz raporu tutturmanın derdi) o senaryolardan çok farklı.
53/ Şimdi asıl ilginç yorum kısmına geçeyim: Sosyal medya etkisi, mevcut (ve eski) istatistiklerle kapsanıyor mu?
Polisin dinlemediği bir kadın, sosyal medyada sesini duyurabiliyor, şahane. Hatta kutlanıyorlar. Ama başka konularda dinlenmeyenler de bu kutlamayı görüyorlar...
Polisin dinlemediği bir kadın, sosyal medyada sesini duyurabiliyor, şahane. Hatta kutlanıyorlar. Ama başka konularda dinlenmeyenler de bu kutlamayı görüyorlar...
54/ Ambulansın ardından trafiği yaran biri gibi, onlar da metoo dalgasına kapılabilirler. Aslında bu örnekte, ambulansmış gibi davranırlar.
Bunun oranını kimse ölçemiyor şu anda. (bildiğim kadarıyla).
Ekonomistlerin favori kavramı olan "teşvik" ile anlatayım bu değişimi:
Bunun oranını kimse ölçemiyor şu anda. (bildiğim kadarıyla).
Ekonomistlerin favori kavramı olan "teşvik" ile anlatayım bu değişimi:
55/ Çoğu toplumda ve sınıfta "metoo" demenin sosyal bir stigması var. Namus diye infaz ediliyorsun en basitinden. Yalan ifadeleri aşırı düşük tutan etmen bu.
Fakat bazı kesimlerde bu stigmadan kurtuluş süreci, hızını alamayıp bir apolete dönüşürse teşvik ne yönde olur?
Fakat bazı kesimlerde bu stigmadan kurtuluş süreci, hızını alamayıp bir apolete dönüşürse teşvik ne yönde olur?
56/ Benim tahminim, özellikle psikolojik yetersizlikleri olanlar, yalan ifadeye teşvik edilir:
"10 sene önce biri bana pandik atmıştı, beni de alkışlayın"
Bir nevi Munchausen sendromu. Hatta bunun "by proxy" versiyonu bile başlayabilir, ebeveynler kendi çocuklarını kullanırlar.
"10 sene önce biri bana pandik atmıştı, beni de alkışlayın"
Bir nevi Munchausen sendromu. Hatta bunun "by proxy" versiyonu bile başlayabilir, ebeveynler kendi çocuklarını kullanırlar.
57/ "Yalan" derken, tamamen uydurma değil de abartma olur. Zaten tam da bu yüzden, yani taciz tanımının esnekliği yüzünden, mevcut araştırmaları kıyaslayıp meta-tarama yapmak zor anladığım kadarıyla.
Peki sonuç? Bayes gibi düşünelim:
("Atatürk gibi düşün" sözü yerine bu)
Peki sonuç? Bayes gibi düşünelim:
("Atatürk gibi düşün" sözü yerine bu)
58/ Yalan suçlama olasılığı (kevaşe1) x suçlamanın tahribatı (kevaşe2)
Doğru olduğu halde güme giden cinsel saldırı suçu olasılığı (barbar1) x kurbanda yarattığı tahribat (barbar2)
Bence barbar >> kevaşe. ("Bence" diyorum çünkü olasılıkları bilsek bile tahribat kısmı subjektif)
Doğru olduğu halde güme giden cinsel saldırı suçu olasılığı (barbar1) x kurbanda yarattığı tahribat (barbar2)
Bence barbar >> kevaşe. ("Bence" diyorum çünkü olasılıkları bilsek bile tahribat kısmı subjektif)
59/ Sosyal medya ve demin bahsettiğim metoo etkisini düşünelim:
kevaşe1 artar (suçlama yapmaya psikolojik teşvik), fakat kevaşe2 azalır (twitter'dan suçlanınca işini kaybetme, hapse girme ihtimalin azalıyor).
Oysa denklemin kalanı sabit. Ve barbar2 bence görece çok büyük.
kevaşe1 artar (suçlama yapmaya psikolojik teşvik), fakat kevaşe2 azalır (twitter'dan suçlanınca işini kaybetme, hapse girme ihtimalin azalıyor).
Oysa denklemin kalanı sabit. Ve barbar2 bence görece çok büyük.
60/ Bu yüzden, kararsız kalınca "suçlayanı" ciddiye almaktan yanayım.
Ama "yana olmak" kısmı önemli. "Err on the side of" kalıbı var İngilizce'de. "Err" diye kalkıp birine 20 yıl hapis cezası istemezsin. Çünkü ceza büyüdükçe, kesinlik şartı da büyür. ("beyond reasonable doubt")
Ama "yana olmak" kısmı önemli. "Err on the side of" kalıbı var İngilizce'de. "Err" diye kalkıp birine 20 yıl hapis cezası istemezsin. Çünkü ceza büyüdükçe, kesinlik şartı da büyür. ("beyond reasonable doubt")
61/ Yeter bu kadar taciz, siyasete dönelim: Cumhuriyetçi Parti neden bu kadar şerefsiz? Bunu bir "bağımsız" olarak soruyorum.
Kavanaugh sorgusu bir dava değildi biliyorsunuz, alt tarafı Senatoya hesap verdi. Her senatör de çıkıp şovunu yaptı ve en iyi şov Lindsay Graham'ınkiydi.
Kavanaugh sorgusu bir dava değildi biliyorsunuz, alt tarafı Senatoya hesap verdi. Her senatör de çıkıp şovunu yaptı ve en iyi şov Lindsay Graham'ınkiydi.
62/ Graham, şereften, haysiyetten, SCOTUS'un bu kadar alenen siyasi bir savaşa alet edilmesinden filan bahsetti. Ama 2 sene öncesini hatırlayanlar (yani balık olmayan 3 yaş üstü canlılar) bu yozlaşmanın en büyük örneğini sembolize eden Merrick Garland ismini biliyorlar. Kim o?
63/ Obama, son senesinde bir SCOTUS ataması yapma şansı yakalamıştı. Garland, önerdiği yargıçtı.
O sırada Senato şimdiki gibi Cumhuriyetçi kontrolündeydi. Ne yaptılar sizce? Kendisine saçma suçlamalar getirip, sonunda onay vermediler mi?
Hayır. Oylamaya bile açmadılar.
O sırada Senato şimdiki gibi Cumhuriyetçi kontrolündeydi. Ne yaptılar sizce? Kendisine saçma suçlamalar getirip, sonunda onay vermediler mi?
Hayır. Oylamaya bile açmadılar.
64/ Tam 300 gün boyunca bekledi Garland'ın adaylığı. Ve sonunda Obama'nın başkanlık süresi dolunca, adaylığı da düştü.
Daha önce Demokratların kontrolündeki senatolar, Cumhuriyetçi başkaların adaylarını onaylamıştı. Zaten bildiğin anayasaya ayrkırı hareket oylamaya bile açmamak.
Daha önce Demokratların kontrolündeki senatolar, Cumhuriyetçi başkaların adaylarını onaylamıştı. Zaten bildiğin anayasaya ayrkırı hareket oylamaya bile açmamak.
65/ Bu aslında büyük bir kumardı ve şanslı çıktılar.
Çünkü Senato lideri McConnell -ve dün haysiyetten bahsedip rol kesen Graham- alenen "biz Obama'ya atama yaptırtmayacağız, adayın kişiliği önemli değil" dediklerinde, herkes başkanlığı Clinton'ın kazanacağını düşünüyordu.
Çünkü Senato lideri McConnell -ve dün haysiyetten bahsedip rol kesen Graham- alenen "biz Obama'ya atama yaptırtmayacağız, adayın kişiliği önemli değil" dediklerinde, herkes başkanlığı Clinton'ın kazanacağını düşünüyordu.
66/ Yani boşuna bu "nükleer opsiyonu" kullanıp hem halk tepkisine sebep olacak, hem ortada kalmış senatörleri ve vekilleri karşılarına alacak, hem de sonunda bir şey kazanmayacaklardı. Aynı atamayı Clinton yapacaktı. Bu sefer 4 sene boyunca atamayı oylamama gibi lüksleri olmazdı.
67/ Sonra Trump kazanınca, bu atama ona kalmış oldu. Birini atadı, anında onaylandı.
Başta da bahsetmiştim, Demokratlar o yenilgiyi zor yuttular. 1 liberal yerine 1 muhafazakar SCOTUS yargıcı olması, iki oy fark demek. Kavanaugh tüm bunların üstüne ek olarak geldi.
Başta da bahsetmiştim, Demokratlar o yenilgiyi zor yuttular. 1 liberal yerine 1 muhafazakar SCOTUS yargıcı olması, iki oy fark demek. Kavanaugh tüm bunların üstüne ek olarak geldi.
68/ O yüzden artık her türlü pislik mübah. Hepimize çok çekici gelen bu tribalizmi engelleyen kurumsal hafıza ve gelenekler, 2016'da olduğu gibi tek bir kararla geri dönülemez biçimde yıkılabiliyor.
Bu saatten sonra hiçbir SCOTUS ataması rutin olmaz. Bir intikam döngüsü bu.
Bu saatten sonra hiçbir SCOTUS ataması rutin olmaz. Bir intikam döngüsü bu.
69/ Artık yeter, 100 tweet olur diye şaka yapmıştım ama yaklaştık. Başka zaman aklıma bir ek gelirse veya iyi bir yorum gelirse yazarım.
(şimdilik son)
(şimdilik son)
