Thread by @moeinist

رابطه مذهب درحکومت شاهان پهلوی
درچهارمین وآخرین #رشته_توییت درمورد سیاست های دینی و رویکردهای مذهبی محمدرضا #پهلوی وهمکاری با اسلامگرایان ازدهه۴۰ خورشیدی تاانقلاب۵۷ میپردازم،تابازمینه سرکوب نیروهای غیرمذهبی و زمینه های تاسیس حکومت اسلامی آشناشویم.
#تاریخ_پهلوی_بدون_سانسور

https://twitter.com/moeinist/status/1090668692394827777

۱)یکی ازجنبه های دیگراعتقادی شاه علاقه شدیدش به اسطوره های مذهبی وامکان مقدسه بود به نحوی که اودرنطقی اعلام کرد:«مابرای اجرای همان نیات وهدفهایی قیام کردیم که پیغمبر‌و حضرت امیرالمومنین مولای متقیان در زمان خود برای اجرای آنها قیام کرده بودند(۲۲/۰۲/۱۳۴۲)》
یادرمورد کمک به توسعه👇

۲)اماکن مذهبی درکتاب پاسخ به تاریخ نوشت:«درزمان سلطنت من تشکیلات بارگاه امام رضاآستان قدس رضوی به اوج عظمت واعتلارسیدوبه صورت یکی ازمراکزبسیارمهم جهان اسلام درآمداین وضع مرهون نذوراتی بودکه ازسوی دوستداران امام رضاازجمله خودمن برای بارگاه امام درنظرگرفته شدو تشکیلات آن به صورتی👇

۳)درآمدکه علاوه برتاسیسات مختلف
مذهبی مالک واحدهای صنعتی وکارخانه‌ها ومجتمع‌های کشت وصنعت وبیمارستانهاوسازمانهای خیریه متعددشد.ضمناناگفته نماندکه خودمن شخصابسیاری ازاماکن مذهبی ومسجدهارادر ایران وخارج ازکشور ترمیم وبازسازی کرده‌ام.»
شاه ادامه میدهد:«همه میدانند که وجوه و اعانات👇

۴)اهدایی به بنیادهای مذهبی به هیچوجه قابل دخل وتصرف نیست؛ولی گفتنی است که حکومت جدیدخودسرانه دستورمصادره چنین اعاناتی راداده.یکی از اقدامات پدرم،دفاع ازمعتقدات مذهبی مادرمقابل یورش تبلیغاتی ماتریالیستهایی بودکه میخواستندمساجدبا خاک یکسان شود.دراینجا بایداذعان کنم که به پیروی از👇

۵)پدرم ازهمان اوان زندگی توانستم به اهمیت نیایش ودعاخواندن واقف شوم واین البته برخلاف فراگیریهای دوران کودکی که بیشترحالت حفظ کردن سرسری مطالب راداردبه صورتی عمیق واز ته قلب بودچنانکه نویسندگان متعددی نیزدرباره معنویات من دردوران کودکی مطالبی کم وبیش منطبق برواقعیت نوشته‌اند.》👇

۶)بااجرای انقلاب سفید وتاسیس تک حزبی رستاخیزشاه وساواک سعی درکنترل ودولتی کردن مذهب داشتند مثلا نشرکتابهای دینی دراین دوران روبه افزایش میابد وکتاب هایی ماتریالیستی که در نقد اسلام نوشته شد یادیدگاهی مارکسیستی داشتند ممنوع شد👇

۷)وسپاه دین دردانشکده الهایات تهران به گسترش دین میپردازدوبرای آموزش اسلام راستین به دهقانان افرادبیشتری رابه روستاهامیفرستندوهمچنین ساواک برای سرکوب نیروهای سکولار ازبخشی روحانیون کمک گرفت همچنین رژیم این موضوع رامطرح میکرد که حزب توده را ارامنه،یهودیان ومهاجران قفقازی اداره👇

۸)میکنند و الحاد راگسترش میدهدند،مذهب راافیون توده ها میدانند وبه قرآن وعلمای محترم شیعه حمله میکنند وحزب توده دشمن قسم خورده نه تنها سلطنت ومالکیت خصوصی بلکه ایران واسلام است.
ساواک ازهمه ابزارهای لازم نظیرشکنجه واعدام برای مخالفین استفاده کرد ویک فضای اورولی ایجادکرده که در👇

۹)آن حتی روشنفکران مجاز به ذکرنام کارل مارکس نبودند وساواک چشم وگوش شاه ودرمواردی مشت آهنین وی بود.درحالیکه روشنفکران ملی یابه خصوص چپ به مدت زیادی درزندان بودند،نیروهای مذهبی اکثرا از چندروزتاچندماه به زندان می افتادندالبته دراین میان روحانیونی بودندکه موردغضب ساواک قرارگرفتند👇

۱۰)شاه به شیوه رهبران جمهوری اسلامی ازغرب به دلیل ضدیت بااسلام ورشدبی اخلاقی انتقادمیکند وعدم آموزش مسولیت اجتماعی ومنظم نبودن نوجوانان،تولیدشیاطین انسانی نظیر شخصیهایی که درفیلم پرتقال کوکیِ استانلی کوبریک به نمایش درآمده بود موردنکوهش قرارمیدهد.اوچپ ستیزی باکمک روحانیون را به👇

۱۱)جایی میرساندکه به قول آبراهامیان:اوبا انقلاب سفید میخواست از وقوع انقلاب سرخ جلوگیری کنداما درعوض راه رابرای وقوع یک انقلاب اسلامی(سیاه)هموار کرد.
شاه همچنین به نماینده کمسیون بین المللی حقوقدانان گفته بودتنها خداناباوران نهلیست بااو مخالف بودند.
یکی ازمکان هایی که محل تقویت👇

۱۲)اسلامگرایان میشود حسینیه ارشاداست،که درابتدا بااجازه شاه موسسه دینی حسینیه ارشاد بنیان گذاشته میشود.این حسینیه درسال۴۶توسط محمد همایون(سرمایه‌گذار)،ناصر میناچی (مدیر)،محمد علی نوید وبا همراهی آیت‌الله مطهری بنیان گذاشته شد.حسین نصروشریعتی مشاوران اصلی حسینیه ارشاد بودند👇

۱۳)که بزرگترین مرکز ترویج ایدئولوژی اسلامگرایی درقلب تهران بود،بااینکه درسال۵۱بسته میشود اما آثارشریعتی،مطهری وبازرگان درحجم زیادی به آسانی دردسترس میباشد درحالیکه بسیاری ازکتب غیرمذهبی زیرتیغ سانسورگسترده رژیم شاه است حتی برخی آثارفریدون آدمیت نظیر مکتوبات آخوندزاده روشنفکر👇

۱۴)دوران مشروطه هم به خاطر نقددین وهم افکاراستبدادستیزی اش ممنوع شد.
عرصه دیگرجولان اسلامگرایان دردفترفرح پهلوی باسرمایه گذاری گسترده مالی وسیاسی_فرهنگی به گفته خودشان احیای هویت وبازگشت به سنت هابه میدان آمد،بخش درباری گرایش احیای هویت وسنت دردفترفرح زمینه بازگشت به قدرت اسلام👇

۱۵)سنتی و حافظان آن را روحانیت در جامعه فراهم میکند والبته گرایش غیردرباری بازگشت به سنت و هویت نیز در کاراست واین دوگرایش درزمینه سازی فرهنگی برای قدرتگیری روحانیت شیعه دست در دست هم میدهدند.مثلاداریوش شایگان که به فرح وحکومت نزدیک است،کتاب های آسیا در برابر غرب،وبت های ذهنی و👇

۱۶)خاطره ازلی را منتشر میکندو احسان نراقی مشاور فرح کتاب آنچه خود داشت رامنتشرکرد ودکتر نصر رئیس دفتر فرح و رئیس انجمن حکمت و فلسفه میکوشدتا هویت اسلامی سنتی رازنده کندازطرفی قطبی تلوزیون را دراختیار این گرایش میگذارد و فردید و نراقی به ستاره های شوهای تلوزیونی تبدیل میشوند👇

۱۷)وبازگشت به سنت اسلامی رادرمیان مخاطبان گسترده‌ی صداوسیمای شاهنشاهی تبلیغ کردند.در اپوزیسیون حکومت نیز،خمینی وتشکیلات سراسری روحانیت شیعه وهم شریعتی و آل‌احمدو… این‌ها نیزخواهان احیای هویت و بازگشت به سنت هستند. دو گرایش از دو سوی متضاد،دفتر فرح وسنت‌گرایان اپوزیسیون،دست در👇

۱۸)دست هم زمینه فرهنگی حکومت اسلامی رامیسر میکنند‌.
درفضای اختناق وخفقان رژیم شاه که حتی به شب شعرگوته وکانون نویسندگان هم رحم نمیکردوتوصیه وهشدارهای نیروهای سکولارازجمله نامه۳امضایی بختیار،فروهروسنجابی رااهمیت ندادیادربرابرنامه ۴۰امضایی کانون نویسندگان شامل:باقرمومنی حسین ملکی👇

۱۹)هماناطق،سیمین دانشور،غلامحسین ساعدی وحتی فریدون آدمیت لیبرال یاتوصیه های اصلاحطلبان لیبرالی مثل رحمت الله مقدم راغه ای رهبرنهضت رادیکال یاتعدادی ازملیون یاافرادی مثل دکترصدیقی وعلی امینی گوش نمیکرد وباغرور دربرابرخبرنگاران خارجی مثل اوریانافالاچی ازنقش الهی خود👇

۲۰)والهاماتی که ازعلی وپیامبردریافت کرده یانیروهای قدسی که هرکس قادربه مشاهده آن نیست سخن میگفت،شایدفکرش رانمیکردکه یکی ازدلایل سقوطش همین سیاست های مذهبی اوباشد.
شاه همچنین درمقاله جنجالی روزنامه اطلاعات وحمله به خمینی ازاسلام راستین وارتجاع سرخ واینکه خمینی فردی بی قیدو👇

۲۱)نسبت به مذهب!ودرجوانیش معرفی میکردکه به شراب واشعارعرفانی علاقه داشته.
اوشریف امامی راهم بهخاطر پیشینه مذهبی اش روی کارمیاوردو ازبستن کازینووتعطیلی میخانه هاوسینماهابرای بدست آوردن دل روحانیون اقدام میکندوزمانی ک دیگرخیلی دیرشده بودکسی مثل شاپوربختیارراروی کارمیاوردکه به زعم👇

۲۲)خود بختیارهم دیگر دیربود.
اگرسیاستهای مذهبی وخفقان شاه سعی درقطع رابطه روشنفکران بامردم نمیکرد،بودندکسانی که خطرخمینی وحکومت اسلامی راپیشبینی کردندازبیژن جزنی تااحمداشرف وشاملوتاصدیقی وبختیاریانامه حیرت انگیز مصطفی رحیمی به خمینی اماشاه درروزگار دموکراسی خواهی ازرهبری و👇

۲۳)پادشاهی وارتباطش با خدا سخن میگفت وازحمایت های روحانیون متشکر بود.
اگرچه نمیشود از اشتباه روشنفکران آن دوره به خاطرحمایت از خمینی چشم پوشی کرد اما تجربه انقلاب مشروطیت که شاهدپیروزی روشنفکران حامی سکولاریسم،سوسیالیسم یالیبرالیسم بودندکه خواهان اجرای قانون مترقی وعرفی بودند،👇

۲۴)نشان دادکه انقلاب دوم باخفقان شاه تبدیل به غلبه مریدان شیخ فضل الله بر روشنفکران سکولار که خواهان بازگشت به دوران طلایی اسلام واجرای شریعت بودند شد.
شاه مثل هردیکتاتوری نقاط مثبتی درکارنامه خوددارداما بی شک استبداد اسلامی محصول کارخانه استبدادشاهنشاهی است.
پایان مجموعه توییت