Thread by @sukrutkuchekar

#थ्रेड
#Thread
विषय:-शिवराज्याभिषेक आणि तत्कालीन राजकारण
#शिवराज्याभिषेक
आज आपण शिवराज्याभिषेकाकडे एक सोहळा म्हणून पहातो पण त्या काळात शिवराज्याभिषेकाचे महत्व अनन्यसाधारण असे होते.
आणि त्याची निकड ही तेवढीच होती. काल च श्याम मानव यांचे एक भाषण ऐकले

त्यात त्यांचं म्हणणं होतं की राज्याभिषेक केला नसता तरी चाललं असत कारण शिवाजी महाराज राजे होते आणि सर्वमान्य होते. मला असं वाटत की ही गोष्ट चूक आहे, कशी ते पाहू.

१. स्वराज्य एक तात्विक आणि राजकीय अधिष्ठान :-
त्यावेळची जी राजकीय परिस्थिती होती त्यात मुघल,नवाब,राजपूत, निजामशाही, कुतुबशाही, डच, इंग्रज, फ्रेंच इ च्या नजरेमध्ये स्वराज्य हे मराठ्यांचे बंड होते यापेक्षा जास्त काही नाही. मुघल किंवा या इतर राज्यकर्त्यांना विचारल्याशिवाय काही कर,

व्यापार, करता येत नव्हते. या गोष्टी संपवण्यासाठी हा अभिषेक गरजेचा होता. त्याशिवाय स्वतंत्र प्रतिमा तयार होऊ शकली नसती. एक जबाबदार,स्वतंत्र आणि सार्वभौम राज्य म्हणून तत्कालीन भारतात नावारूपास यायला हा राज्याभिषेक मैलाचा दगड ठरला.

राज्याभिषेक झाला म्हणूनच नंतर मराठ्यांनी जे पराक्रम केले त्यांना आज इतिहासात जे मनाचे स्थान आहे ते कदाचित फक्त एक बंड म्हणून राहिले असते. सुरतेच्या लुटी, इतर मोहिमांतील लुटी यामुळे जी प्रतिमा तयार होत होती ती राज्याभिषेकामुळे बदलून एक स्वतंत्र अभिषिक्त राजाची तयार झाली.

जन मानसिकता आणि रूढी:-
स्वतंत्र राज्य आणि त्याचा अभिषिक्त राजा तयार झाला म्हणजे सगळं झालं असं नाही. शिवपूर्वकाळातील इस्लामी राजवटींनी ज्या प्रथा पडल्या होत्या त्या मुळे सामान्य जनतेच्या मनात जे न्यूनगंड होते, जी भीती होती ती घालवणे ही गरजेचे होते.

त्यासाठी शिवशक सुरू करणे, स्वतंत्र चलन जे की शिवराई, आणि होन होते ते सुरू करणे, राज्यव्यवहारकोश लिहून घेणे, आणि सर्वात मोठे म्हणजे हिंदू परंपरेने राज्याभिषेक करवून घेणे जो की त्या पूर्वी 400 वर्षात झाला नव्हता. यामुळे हे हिंदवी स्वराज्य आहे हे ठणकावून सांगितलं गेलं.

प्रशासनातून अनेक फारसी शब्द काढून टाकण्यात आले आणि त्याठिकाणी प्राकृत आणि संस्कृत शब्द आणण्यात आले, अनेक राजकीय नियम आणि राजशिष्टाचार बदलले गेले, नवीन झेंडा तयार केला गेला ज्यावर भगव्या जरीपटक्यावर सिह दाखवण्यात आला, तो राज्याभिषेकाचे प्रतीक होता.

रकाजकीय दूरदृष्टी :-
स्वराज्य बळकट झाल्यानन्तर अखिल हिंदुस्थानातल्या हिंदू राजांना एकत्र करून जुलुमी इस्लामी राजवटीना एक तुल्यबळ आव्हान उभे करणे आणि यासाठी गरजेचे होते ते म्हणजे स्वतः एक स्वतंत्र अभिषिक्त राजा असणे.

अंतर्गत बंडाळी विरुद्ध चा भीमटोला:-
स्वराज्याला बाहेरचे होते तेवढेच अंतर्गत शत्रू ही होते , राज्याभिषेक झालेला नव्हता तो पर्यंत ते ही या स्वराज्याला एक बंड च मानत होते. त्यांच्यासाठी ही एक सणसणीत चपराक म्हणता येईल.

प्रस्थापीतांविरुद्ध चे रणशिंग:-
त्याकाळातील नियमानुसार हिंदुस्थानात कोणाला जर ताजपोशी किंवा राज्याभिषेक करायचा असेल तर बादशहाची परवानगी घेणे अनिवार्य होते. महाराजांनी ही परवानगी न घेता राज्याभिषेक केला, या कृतीतून त्यांनी स्पष्ट केले की मराठे तुम्हाला जुमानत नाहीत.आमच्याच मातीत -

आम्ही राज्य करण्यासाठी तुम्हा परकीयांची परवानगी घेण्याचा प्रश्नच नाही.

नवीन उदयास येणाऱ्या राज्यकर्त्यांना इशारा:-
डच, इंग्रज, फ्रेंच हे नवीन उदयास येणारे राज्यकर्ते होते, राज्याभिषेकातून त्यांना ही इशारा गेला की आपण ज्याविरुद्ध लढण्याची स्वप्न पहात होतो तो एक अभिषिक्त राजा आहे.

जन अभय:- गेल्या 400 वर्षात गुलामगिरी आणि जुलुमाने पिचून गेलेल्या जनतेला अभय निर्माण होऊन तुम्ही आता एक स्वतंत्र राज्याचे नागरिक असून आता घाबरण्याची गरज नाही असा काहीसा संदेश महाराजांनी राज्याभिषेकातून दिला.

असे अनेक संदेश आणि राजकीय आव्हाने तयार केली गेली तसेच स्वराज्याला तात्विक, धार्मिक, आभिमानस्पद अधिष्ठान बनवण्याचे उदात्त कार्य म्हणजे शिवराज्याभिषेक.
शिवराज्याभिषेक चिरायू होवो🙏
@malhar_pandey @The_Lion_10_

@threadreaderapp unroll