Yeni silsile (#FLOOD): ABD başkanı Trump neden Grönland’ı satın almak istedi? 
Emlâkçı Trump hayatının en büyük emlâk operasyonunu ıskaladı: Geçen yaz (16 Ağustos 2019), Danimarka’dan Grönland’ı almak istedi. Başbakan Mette Frederiksen net bir şekilde “hayır” dedi. Emlâkçı küstü; Kopenhag gezisini iptal etti. Klasik Trump küstahlığı? Sayılmaz… Neden?
Bu Amerika’nın Grönland’ı ilk satın alma denemesi değil. 1867’de ABD başkanı Andrew Johnson ve 1946’da Harry Truman da savaşmadan bu toprağı almaya çalışmıştı. Hatta Truman 100 milyon $ dengi altın teklif etmişti. (Üstelik doların gerçekten değerli olduğu yıllardı.)
Vatan toprağının bedelini kanıyla ödeyen milletler için bu satın alma tuhaf gelebilir. Amerikan homo-economicus zihniyetinde ise “vatan = arsa” denebilir.
ABD kurulduğu günden beri birçok yeri satın almıştır: Alaska’yı Ruslardan (1867), Louisiana’yı Fransa’dan (1803), Florida’yı İspanya’dan (1810), Kaliforniya’yı Meksika’dan (1848)… Tabi “satmazsan silahla alırım” gibi bir tehdit de savuruyorlardı genellikle…
Peki Danimarka hiç toprak satmamış mı? Satmış; hem de Amerika’ya: Virgin adaları (1917). Grönland’a bakalım şimdi: 2 milyon km2 yani Türkiye’nin 3 katı ama sadece 55.000 İnuit yaşıyor. Orta Asya kökenli bu halk uzaktan akrabamız olur.
İnuitlerin vatanı Grönland yarı bağımsız; özel statüye sahip bir bölge. Bağımsızlığını ilân etmesi de muhtemel. Son seçimlerde halkın %75’i özerkliğin arttırılması yönünde oy kullandı. Mecliste bağımsızlık yanlısı vekiller 2021’den itibaren tam bağımsızlık istiyor.
55.000 vatandaş ve Danimarka’dan gelen yarım milyar € yardıma muhtaç bir “ulusal ekonomi” resmen bağımsız olsa bile doğal kaynaklarını Moskova, Pekin ve Washington’a kullandırmak zorunda kalmayacak mı? Ülkede yol yok; nitelikli iş gücü yok ve toprakların %85’i buzlarla kaplı.
Ama altı çok zengin: Altın, petrol, demir, çinko, yakut, uranyum ve yeni teknolojilerle üretilen her türlü elektronik aletin hammaddesi nadir toprak elementleri. Çin bu hammadde sınıfında tekel. ABD’nin F-35 savaş uçağı için kullandığı nadir metaller bile Çin’den geliyor. Nedir?
Lantan, seryum, praseodim, neodimyum, prometyum, samaryum, itriyum, evropiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, holmiyum, erbiyum, tulyum, iterbiyum, lütesyum…
Grönland’daki bu zenginliklere hücum çoktan başladı ve Çinli firmalar önde gidiyor. Bir Avustralya maden firması dünyanın en büyük nadir element kaynaklarından birini buldu. Henüz tek bir altın madeni faaliyette ama 188 potansiyel alan keşfedildi.
iklim değişikliği nedeniyle buzlar bütün sene değil daha kısa kalıyor. Bu da maden üretim maliyetini düşürüyor. Aynı sebeple kuzey geçiş yolu da açıldı ve artık Kuzey Kutbu eski ticaret yollarını onbinlerce km kısaltıyor. Yani bu bölge yeni savaşlara gebe. derindusunce.org/2007/07/11/kur…
Hatırlatalım; kuzey geçiş yollarının Rus tarafı daha hızlı eriyor. Ruslar kuzey Sibirya’da yeni askerî üsler açtılar; S400’ler konuşlandırıldı. Hatta yeni şehirler ve askerî okullar da kuruluyor.
ABD eski başkanî Truman’ın da Grönland’ı almak istediğini söylemiştik. Alamadı ama bir askerî üs kurdu: Thulé. Çünkü doğal kaynaklardan çok stratejik önemi ile ilgileniyordu. Bu üste birkaç nükleer kaza da meydana geldi.
Kuzey denizinin iki kapısı var: Bering Boğazı ve Grönland – İzlanda – Norveç kıyıları. Soğuk Savaş’tan beri ABD’nin yaptığı en büyük askerî tatbikat da 2018’de bu bölgede gerçekleşti; Trident Juncture: 50.000 asker; 10.000 araç; 250 uçak; 65 gemi.
Netice? Grönland’ın dâhil olduğu kuzey kutup bölgesi hem stratejik önemi hem de yeraltı kaynakları sebebiyle büyük gerginliklere sahne olabilir. Çin, ABD ve Rusya bölgede piyonlarını ilerletmeye devam ediyorlar.
Yollara ve kapılara dikkat...
Vesselâm :)
