Thread by @caglarozbilgin

1⃣ Faşist/ırkçı/sömürgeci tarihsel karakterlerin heykelleri birer birer devrilirken, #Seattle’da eylemcilerle dolu Lenin heykeli görseli, yeniymiş gibi dolaşıma sokuldu.

Hem bu yanlışı düzelteyim hem de heykelin macera dolu öyküsünü anlatayım.

+

#13haziran #BlackLivesMatter

2⃣ Öncelikle; paylaşılan görsel, halihazırda süren eylemlerden değil, #Seattle’da her yıl yapılan Yaz Gündönümü etkinliklerinin 2009 ayağından. Fotoğrafın sahibi, ünlü bir fotoğrafçı olan Sean O’Neill.

Gelelim esasa, yani heykelin öyküsüne…

+

3⃣ #Seattle'ın Fremont bölgesinde yer alan 5 metre yüksekliğindeki bronz Lenin heykeli, 1981 yılında Çekoslovakya Komünist Partisi tarafından Bulgar heykeltıraş Emil Venkov’a yaptırıldı. Heykel, 1988’e kadar bugün Slovakya sınırları içindeki Poprad kentinde sergilendi.

+

4⃣ Çekoslovakya’da “Kadife Devrimi” adıyla parlatılan ve sosyalist rejimin yıkılmasıyla sonuçlanan karşı-devrimci süreçte Lenin heykeli eylemcilerin hedefi haline geldi. Poprad yönetimi ise daha ağır bir saldırıya kurban gitmemesi için heykeli kaldırma kararı aldı.

+

5⃣ Heykel kaldırılmasına kaldırılmıştı, "Ama nereye?" sorusuna ise yanıt veren yoktu. En değerli eserlerinden birinin belirsiz akıbeti Venkov'u derinden üzerken, onun yakın arkadaşı olan ve Poprad’da İngilizce öğretmenliği yapan Amerikalı Lewis E. Carpenter kolları sıvadı.

+

6⃣ Carpenter, bir yıl boyunca önce heykelin nakline talimat verenlerle, sonra nakle tanık olanlarla ve nihayetinde vinç kullanıcısı ile görüştü. İzlerin yönlendirdiği hurdalığa gittiğinde Lenin heykelini, ona sarılarak yatmış bir evsizle birlikte buldu.

+

7⃣ Parçalanıp bronzları satılmak üzere bekletilen heykelin tarihsel ve sanatsal değerini bilen Carpenter, arkadaşı ve yerel bir gazeteci olan Tomáš Fülöpp aracılığıyla Poprad'daki yöneticilerle görüştü. Heykelin korunması gerektiğini ve satın almak istediğini iletti.

+

8⃣ Carpenter ile yerel yönetim, Mart 1993'te 13 bin $'lık (bugünün değeriyle 20 bin $) bir sözleşme imzaladı. 3 ay boyu da Slovakya Kültür Bakanlığı'ndan onay alma için uğraşan Carpenter, nihayet 1993 yazında heykele sahip oldu. İlk işi ise Venkov'u eseriyle buluşturmak oldu.

+

9⃣ İkili, "sosyalist bir fikrin varlığını her daim diri tutmak üzere" heykeli ABD'ye götürüp sergilemeyi kafaya koymuştu. Mimar bir arkadaşlarının yardımıyla üç parçaya böldükleri heykeli 40 bin $'a ABD'ye götürdüler. Carpenter, bu masraflar için evini ipotek ettirmişti.

+

1⃣0⃣ Washington'a bağlı Issaquah'ı hedef bellediler önce fakat bölge halkı Lenin heykelini istemedi. İtiraz-yargı süreci devam ederken, Şubat 1994'te Carpenter bir trafik kazasında yaşamını yitirdi. Yaşatmak için büyük çaba sarf ettiği heykelin dikildiğini göremeden...

+

1⃣1⃣ Lenin heykelinin miras kaldığı Carpenter ailesi, emanete hıyanet edercesine heykeli eritip satmak için Fremont'ta bir dökümhaneye gitti. Neyse ki Fremont sanatsal değeri yüksek bir bölgeydi. Dökümhanenin sahibi Peter Bevis, eserin tarihsel ve sanatsal değerini fark etti.

+

1⃣2⃣ Bevis, heykeli kelepir denebilecek bir fiyata satın alarak Carpenter ailesini saf dışı bıraktı. İkinci defa yok olmanın eşiğinden dönen heykel için artık yaşama zamanıydı!

Yerel yönetim izin, mahkeme ve ticaret odası koruma kararı verdi. Heykel güvenceye alındı.

+

1⃣3⃣ İlk olarak 3 Haziran 1995'te 34. Sokak'ın köşesinde bir özel mülk alanına dikilen heykel, alan sahiplerinin taşıma kararı ile bir sene sonra bugünkü yerine, Evanston Caddesi ile 36. Sokak'ın buluştuğu kavşağa taşındı.

+

1⃣4⃣ Faşist grupların "eli kanlı" mesajı veren boyalı saldırılarına ve imza kampanyalarına karşın heykel, Fremont sakinlerince sahiplenildi. Gündönümü etkinlikleri ve Onur Yürüyüşleri'nin uğrak noktasına dönüştü.

Bu arada, heykeltıraş Emil Venkov 2017'de yaşamını yitirdi.

+

1⃣5⃣ Lenin heykeli çeyrek asırdır #Seattle sokaklarında, onu yaşatmak için büyük çaba sarf eden Lewis Carpenter'ın arzu ettiği gibi; sosyalist bir fikrin varlığını her daim diri tutmak üzere!

"İnsan zihni, maddi dünyayı yansıtmakla kalmaz, onu değiştirir de!" - V.I. Lenin