मी (ब.ह.वराळे) ४ डिसेंबरला औरंगाबादला पोहचलो. ५ तारखेला मध्यंतरी एक दिवस गेला. ६ तारखेचा दिवसही उजाडला होता. नेहमीसारखाच तो दिवस वाटत होता. सकाळचे साडे-अकरा बारा वाजले होते. मी जेवायला बसलो होतो. इतक्यात काॅलेजहून निरोप आला. दिल्लीहून फोनने बातमी कळविण्यात आली होती. ५ तारखेच्या 
रात्रीच बाबासाहेबांची ज्योत मालवली होती. मृत्यूची ही कल्पनाच करता येत नव्हती. त्यांचा मृत्यू अगदी आकस्मिक होता. या वेळेला माझ्या मनाची काय स्थिती झाली हे शब्दात सांगता येणार नाही. आजपर्यंत ज्या सूर्याच्या प्रकाशात मी माझा जीवनक्रम आक्रमित होतो. ज्या सूर्याच्या प्रभावाने मला
प्रकाशाचा_मार्ग मिळाला होता. तो सूर्यच आता कायमचा मावळला होता आणि अगदी निराधार पोरक्याप्रमाणे माझी अवस्था झाली. पण केवळ माझीच मन:स्थिती अशी झाली नव्हती तर सर्व दलित लोकांच्या दुःखाला सीमा नव्हत्या. बाबासाहेबांचे छत्र नाहीसे झाल्यामुळे दुःखाने सर्व जनता भारावली होती. आता ती पोरकी
झाली होती. अनाथ झाली होती. असह्य दुःख त्यांना झाले होते. दुःखसागरात लोटून दिल्याप्रमाणे झाले होते. दलित समाजाच्या प्रत्येक व्यक्तीला वाटत होते की, आपल्या घरचाच वडील मनुष्य गेला. आता सूर्यही काळवंडल्यासारखा झाला होता. वातावरण कसे भयाण, भेसूर आणि भीतीदायक असे वाटत होते. आता चोहोकडे
दिसत होता फक्त अंधार, भयंकर अंधार, भविष्याची दारे सुद्धा त्या अंधारात गडप झाली होती. काही सुचत नव्हते. कोणा वाटाड्याचा विचारही मनात येत नव्हता. फक्त दुःख होत होते. दुःखाचे आवंढे येत होते. दिल्लीहून रत्तू यांनी फोन केला होता. बाबासाहेबांच्या महापरिनिर्वाणाची बातमी त्यांच्याकडून
मला कळविण्यात आली होती. ही बातमी अगदी वाऱ्यासारखी औरंगाबाद शहरात पसरली. औरंगाबादच्या आजूबाजूच्या शहरातही पसरली. बातमी कळाल्याबरोबर दलित लोकांना आकाश कोसळल्यागत झाले. बातमी कळताच दलित लोक शहरातून, खेड्यापाड्यातून सैरावैरा धावत सुटले. स्वतःचे अस्तित्व ते विसरले. मिळेल त्या
रस्त्याने आणि सापडेल त्या साधनाने प्रत्येकाने मुंबईची वाट धरली. ता.६ लाच सायंकाळी बाबासाहेबांचा पार्थिव देह मुंबईस आणण्यात येणार होता. म्हणूनच ज्याला त्याला बाबासाहेबांच्या अंत्यदर्शनाची ओढ लागली. बातमी कळताच मी व प्राचार्य चिटणीस ताबडतोब मुंबईस निघालो. आम्हांला त्यावेळी कशाचेही
भान नव्हते. हातातील सर्व कामे जेथल्या तिथे जशीच्या तशी टाकून दिली. बाबासाहेबांच्या अंत्यदर्शनासाठी माझी पत्नी राधाबाई व मुलगे भालचंद्र व प्रभाकर हे देखील निघाले होते. पण मला त्याची बिलकूल कल्पना नव्हती. मनमाड स्टेशनवर दलित जनतेची इतकी गर्दी उसळली होती की, रेल्वेच्या प्रत्येक
डब्यात मुंगीला सुध्दा जागा सापडणे अशक्य झाले होते. रेल्वेच्या टपावर देखील काही लोकांनी आपले ठाण मांडले होते. रेल्वे अधिकाऱ्यांनी मनमाडहून काही खास रेल्वे गाड्या मुंबईस सोडण्याची व्यवस्था केली होती. अशाप्रकारे सोलापूर, कोल्हापूर, बेळगाव, पुणे वगैरे भागातून रेल्वेगाड्या आणि इतर
सर्व वाहने भरून येत होती. बाबासाहेबांच्या निधनाच्या दुःखामुळे बेभान झालेल्या लोकांना तिकीट काढण्याचे देखील भान राहिले नव्हते. आपणास मुंबईस केव्हा पोहचता येईल. याचाच जो तो फक्त विचार करीत होता. मुंबईस जाण्याच्या इच्छेने जो तो भारला गेला होता. कित्येक डब्यात कितीतरी बाया आपल्या
तान्ह्या मुलांना कडेवर घेऊन उभ्या राहूनच रडताना दिसत होत्या. सर्व डब्यात असाच रडण्याचा आवाज ऐकू येत होता. अशा प्रकारच्या दुःखाचा दिवस भारताच्या इतिहासात पहिल्यांदाच उजाडला
असावा असे वाटत होते. दुःख वेगाने पिळून गेलेल्या दलित जनतेकडे पाहून काही अधिकाऱ्यांची व सद्गृहस्थांची अंतःकरणे देखील भारून जात होती.
- डाॅ. आंबेडकरांचा सांगाती - ब. ह. वराळे
#महापरिनिर्वाण #बाबासाहेब_अमर_रहे
- डाॅ. आंबेडकरांचा सांगाती - ब. ह. वराळे
#महापरिनिर्वाण #बाबासाहेब_अमर_रहे
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
