कविता - डॉ. आंबेडकर १९९५ | नामदेव ढसाळ

काळ्या करगोट्याच्या धाग्यात
ओवलेली तुझी प्रतिमा
माझ्याही मुलाने स्वतःच्या
गळ्यात बांधून घेतलीय
गड्या आता मला कशाचीच चिंता नाहीहे

कडिकाळाची आव्हानं स्वीकारून
कित्येक शतकांचा काळोख ओलांडून
तू घेऊन आलास आम्हाला सुरक्षित स्थळापर्यंत
आज आमचं जे काही आहे
ते सर्व तुझंच आहे
हे जगणं आणि मरणं
हे शब्द आणि ही जीभ
हे सुख आणि दुःख
हे स्वप्न आणि वास्तव
ही भूक आणि तहान
सर्व पुण्याई तुझीच आहे
तू बसला आहेस अंत:करणात अंकुरून
दंभदर्पलोभमत्सराच्या
कामक्रोधाच्या सर्व हीनवृत्ती गेल्या आहेत लोपून
तरीही हे करटे असे कृतघ्न का निघाले?
तू जाऊन चार दशकं झाली नाहीत तोच
त्यांनी बैंक टू पॅव्हेलियन केलं
पुन्हा जाणाई पुन्हा जोखाई
पुन्हा येताळावा पुन्हा मरिआई
पुन्हा तीच गदळ गू-घाण
पुन्हा तेच निकृष्ट कर्मकांड
विसाव्या शतकाचा अंत करून
एकविसाव्या शतकाकडे निघालो आहे मी
केवढी पडझड
केवढी मोडतोड
या चवताळलेल्या भूकिस्तांच्या झुंडी
कुणीकडून आल्या कुठे निघाल्या?
या शहराच्या चौकाचीकांत उभारलेले
क्रांतिकारकांचे पुतळे उखडून कुठे गेल्या?
काल हे पुतळे त्यांचे नायक होते
घणावर घाव घातले जातायेत
हातोड्यांवर हातोडे
हात तोडला पाय तोडला निर्जीव संगमरवराचा
चेहराही विद्रूप केला
शिव्याशाप निंदानालस्ती
ही विटंबना मरणानंतरची
बीबीसीच्या वर्ल्ड न्यूजमधलं
लेनिनच्या पुतळ्याच शव अस हेलकावे खात
राहतं

क्लोजअप लाँग शॉट
झूम इन आऊट
हा डेंग स्यायो पिंग
फोडून टाकतो माओच्या नौबतीचं चामडं
साम्राज्यशाहीचा आहेर
त्याला परका वाटत नाही
पिढीनुसार बदलत जाते
महापुरुषाबद्दलची श्रद्धा
महापुरुष भोगतात मेल्यानंतरही केलेल्या
न केलेल्या चुकांची शिक्षा

जग किती जवळ आलं लांब गेलं
किती अगतिक झाले किती प्रगतीकडे पोचले
राजेशाही, लोकशाही, समाजवादी हुकूमशाही
इच्छा-आकांक्षा स्पर्धांचं शोषण आणि व्यसनांचं
ग्लोबलायझेशन
हा ट्विंकल हा डंकेल हे पेटंट लिंबाच्या झाडाचं
मेलेल्या शवाला टोचतात कावळे
सर्वत्र कावळ्यांची कावकाव
तरीही तुझी प्रतिमा हृदयात घेऊन जगतो आहे
खरं काय खोटं काय स्वत:ला पारखून घेतो आहे

तुझ्या चारित्र्याचा मिथक अर्थ वाचून
स्वत:लाही आरपार बदलतो आहे
किती वाऱ्यावावधानातून विजापावसातून
महापुरातून
संभाळून आणलंस तू येथपर्यंत
इथून एकट्याने पुढे जायचं
तू सोबत असतोस तेव्हा कशाचीच भीती वाटत
नाही
ना भुताखेताची ना सैतानाची ना शत्रूची ना
मरणाची
तुझ्या खांद्यावर हात ठेवण्याइतकं मोठेपण नको
आहे मला
मला आवडतं तुझे एकुलतं एक लाडकं मूल
व्हायला
झोपेचे सोंग घेतलेलं सरकार गेलं आहे बिनधास्त
झोपून
माझे गरीब बापडे लोक
राबून लाज राखतात जगण्याची
माणसं कशी आता बुद्धीच्या पातळीवर उघडी पडू
लागली
आहेत
आणि मी झालो आहे तुझ्या मातीची प्रतिष्ठा
गाणारा शाहीर

मी तुझा आणि तुझ्या शतकाचा एल्गार म्हणतो
ज्यांना बेईमान व्हायचं असेल त्यांना खुशाल होऊ
द्या
मी माझ्यापुरतं कापरासारखं छान जळून तुझं नाव
दिगंतात गाजवीन..
- ढसाळ नामदेव

(प्रत्येक ६ डिसेंबरला नामा आंबेडकरांवर एक दीर्घ कविता लिहायचा आणि ती प्रकाशित व्हायची, त्यातली एक ही कविता आहे)

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Apurv Jyoti Kurudgikar

Apurv Jyoti Kurudgikar Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @ApurvKurudgikar

6 Dec
थ्रेड - न्यायमूर्ती भालचंद्र बळवंतराव वराळे यांनी सांगितलेली एक आठवण..

एके दिवशी, पापांनी (ब.ह.वराळे) नवीन बंगल्यात (औरंगाबादला) राहण्यास आल्यानिमित्त बाबासाहेब, माईसाहेब आणि प्राचार्य चिटणीस यांना रात्रीच्या जेवणासाठी बोलावले. मधुमेहाचा_त्रास असल्यामुळे डाॅक्टरांनी
बाबासाहेबांना गोड पदार्थ खाण्यास वर्ज्य केले होते. आईने आम्हा सर्वांना छान गोडाधोडाचा स्वयंपाक केला. परंतु बाबासाहेबांसाठी मात्र मेथीची भाजी आणि ज्वारीची भाकरी असा साधा स्वयंपाक केला होता. सर्वांची जेवणे झाली. जरा वेळ गप्पा झाल्यानंतर बाबासाहेब, माईसाहेब आणि प्राचार्य चिटणीस परत
जाण्यासाठी निघाले आणि बंगल्याच्या बाहेर आले.
"काय रे, मी तुला माझ्या हातानी खीर करुन घातली आणि तुझ्या आईने मात्र मला भाजी-भाकरी खाऊ घातली?" बाबासाहेब मला चेष्टेने म्हणाले आणि सर्वजण खळखळून हसू लागले. मी मात्र मनातून हिरमुसलो. तिघेही निघून गेले. भावंडे आणि आई घरात गेली. मी तिथेच
Read 6 tweets
6 Dec
प्रिय बाबासाहेब,
आपले अनंत उपकार व्यक्त करायला शब्द फुटत नाहीत कारण जे शब्द ओठावर येतील त्या शब्दांवर पण आपले उपकार आहेत.कारण हजारो वर्षांपासून मूके झालेली ,सर्व अधिकारापासून वंचित राहिलेली माणूस असून जनावरापेक्षा कठीण जीवन जगत असलेल्या तमाम शोषित पीडित गरीब असलेल्या समाजाला आपण
गुलामगिरीच्या गटारांमधून बाहेर काढून आपल्या मौलिक विचारांनी आणि कृतीने स्वच्छ करून धनसंपन्न केलं. आपण आपलं अख्ख आयुष्य कष्टपद जगलात स्वतःच्या जीवाची आरोग्याची पर्वा न करता आपल्या महापरिनिर्वाण पर्यंत अखंड संपूर्ण देशासाठी समाजासाठी झटत होतात. प्रतिकुल परिस्थितीमध्ये आपण अतिउच्च
दर्जाच्या पदव्या घेऊन संपूर्ण जीवन भारतीय समाजासाठी त्याचा उपयोग करून देशाला जगातील सर्वात मोठं संविधान दिल त्याबद्दल आपले उपकार कशानेही फेडले जाणार नाहीत. बाबासाहेब आपण अर्थशास्त्राचे गाढे व्यासंगी होते. कोलंबिया विद्यापीठात एम्.ए. साठी ’प्राचीन भारतीय व्यापार’ व पीएच.डी. साठी
Read 27 tweets
6 Dec
मी (ब.ह.वराळे) ४ डिसेंबरला औरंगाबादला पोहचलो. ५ तारखेला मध्यंतरी एक दिवस गेला. ६ तारखेचा दिवसही उजाडला होता. नेहमीसारखाच तो दिवस वाटत होता. सकाळचे साडे-अकरा बारा वाजले होते. मी जेवायला बसलो होतो. इतक्यात काॅलेजहून निरोप आला. दिल्लीहून फोनने बातमी कळविण्यात आली होती. ५ तारखेच्या
रात्रीच बाबासाहेबांची ज्योत मालवली होती. मृत्यूची ही कल्पनाच करता येत नव्हती. त्यांचा मृत्यू अगदी आकस्मिक होता. या वेळेला माझ्या मनाची काय स्थिती झाली हे शब्दात सांगता येणार नाही. आजपर्यंत ज्या सूर्याच्या प्रकाशात मी माझा जीवनक्रम आक्रमित होतो. ज्या सूर्याच्या प्रभावाने मला
प्रकाशाचा_मार्ग मिळाला होता. तो सूर्यच आता कायमचा मावळला होता आणि अगदी निराधार पोरक्याप्रमाणे माझी अवस्था झाली. पण केवळ माझीच मन:स्थिती अशी झाली नव्हती तर सर्व दलित लोकांच्या दुःखाला सीमा नव्हत्या. बाबासाहेबांचे छत्र नाहीसे झाल्यामुळे दुःखाने सर्व जनता भारावली होती. आता ती पोरकी
Read 12 tweets
5 Dec
थ्रेड,
डॉ .बाबासाहेब आंबेडकरांचे शव दर्शनाकरीता ठेवल्यानंतर आदरांजलीपर प्र.के. अत्रे यांनी भाषण केले ."अत्रे जेव्हा भाषणास उभे राहिले त्यावेळी लाखो लोकांच्या हृदयाचा बांध फुटला व ते मोठमोठ्याने हुंदके देऊ लागले. तिथे उपस्थित असलेले पोलिस अधिकारीही आपला शोकावेग..
#महापरिनिर्वाण
आवरू शकले नाहीत . आचार्य अत्रे म्हणाले."मराठी पत्रकार व लेखक यांच्या वतीने भारतातील एका महान विभूतीला मी आदरांजली अर्पण करण्यास उभा आहे .या महान नेत्याच्या मृत्यूने मृत्यूला मृत्यूचीच कीव वाटू लागली आहे .मरणानेच आज आपले हसू करून घेतले आहे .मृत्यूला काय दुसरी माणसे दिसली नाहीत ?
मग त्याने इतिहास निर्माण करणाऱ्या इतिहासाच्या या पर्वावरच का झडप घातली ?
महापुरुषांचे जीवन पाहू नये असे म्हणतात. पण त्यांचे मरण आपण पाहत आहोत. भारतात असा युगपुरुष शतकाशतकांत तरी होणार नाही.
Read 8 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!

Follow Us on Twitter!