कविता - डॉ. आंबेडकर १९९५ | नामदेव ढसाळ
काळ्या करगोट्याच्या धाग्यात
ओवलेली तुझी प्रतिमा
माझ्याही मुलाने स्वतःच्या
गळ्यात बांधून घेतलीय
गड्या आता मला कशाचीच चिंता नाहीहे
कडिकाळाची आव्हानं स्वीकारून
कित्येक शतकांचा काळोख ओलांडून
तू घेऊन आलास आम्हाला सुरक्षित स्थळापर्यंत
काळ्या करगोट्याच्या धाग्यात
ओवलेली तुझी प्रतिमा
माझ्याही मुलाने स्वतःच्या
गळ्यात बांधून घेतलीय
गड्या आता मला कशाचीच चिंता नाहीहे
कडिकाळाची आव्हानं स्वीकारून
कित्येक शतकांचा काळोख ओलांडून
तू घेऊन आलास आम्हाला सुरक्षित स्थळापर्यंत
आज आमचं जे काही आहे
ते सर्व तुझंच आहे
हे जगणं आणि मरणं
हे शब्द आणि ही जीभ
हे सुख आणि दुःख
हे स्वप्न आणि वास्तव
ही भूक आणि तहान
सर्व पुण्याई तुझीच आहे
तू बसला आहेस अंत:करणात अंकुरून
दंभदर्पलोभमत्सराच्या
कामक्रोधाच्या सर्व हीनवृत्ती गेल्या आहेत लोपून
ते सर्व तुझंच आहे
हे जगणं आणि मरणं
हे शब्द आणि ही जीभ
हे सुख आणि दुःख
हे स्वप्न आणि वास्तव
ही भूक आणि तहान
सर्व पुण्याई तुझीच आहे
तू बसला आहेस अंत:करणात अंकुरून
दंभदर्पलोभमत्सराच्या
कामक्रोधाच्या सर्व हीनवृत्ती गेल्या आहेत लोपून
तरीही हे करटे असे कृतघ्न का निघाले?
तू जाऊन चार दशकं झाली नाहीत तोच
त्यांनी बैंक टू पॅव्हेलियन केलं
पुन्हा जाणाई पुन्हा जोखाई
पुन्हा येताळावा पुन्हा मरिआई
पुन्हा तीच गदळ गू-घाण
पुन्हा तेच निकृष्ट कर्मकांड
विसाव्या शतकाचा अंत करून
एकविसाव्या शतकाकडे निघालो आहे मी
केवढी पडझड
तू जाऊन चार दशकं झाली नाहीत तोच
त्यांनी बैंक टू पॅव्हेलियन केलं
पुन्हा जाणाई पुन्हा जोखाई
पुन्हा येताळावा पुन्हा मरिआई
पुन्हा तीच गदळ गू-घाण
पुन्हा तेच निकृष्ट कर्मकांड
विसाव्या शतकाचा अंत करून
एकविसाव्या शतकाकडे निघालो आहे मी
केवढी पडझड
केवढी मोडतोड
या चवताळलेल्या भूकिस्तांच्या झुंडी
कुणीकडून आल्या कुठे निघाल्या?
या शहराच्या चौकाचीकांत उभारलेले
क्रांतिकारकांचे पुतळे उखडून कुठे गेल्या?
काल हे पुतळे त्यांचे नायक होते
घणावर घाव घातले जातायेत
हातोड्यांवर हातोडे
हात तोडला पाय तोडला निर्जीव संगमरवराचा
या चवताळलेल्या भूकिस्तांच्या झुंडी
कुणीकडून आल्या कुठे निघाल्या?
या शहराच्या चौकाचीकांत उभारलेले
क्रांतिकारकांचे पुतळे उखडून कुठे गेल्या?
काल हे पुतळे त्यांचे नायक होते
घणावर घाव घातले जातायेत
हातोड्यांवर हातोडे
हात तोडला पाय तोडला निर्जीव संगमरवराचा
चेहराही विद्रूप केला
शिव्याशाप निंदानालस्ती
ही विटंबना मरणानंतरची
बीबीसीच्या वर्ल्ड न्यूजमधलं
लेनिनच्या पुतळ्याच शव अस हेलकावे खात
राहतं
क्लोजअप लाँग शॉट
झूम इन आऊट
हा डेंग स्यायो पिंग
फोडून टाकतो माओच्या नौबतीचं चामडं
साम्राज्यशाहीचा आहेर
त्याला परका वाटत नाही
शिव्याशाप निंदानालस्ती
ही विटंबना मरणानंतरची
बीबीसीच्या वर्ल्ड न्यूजमधलं
लेनिनच्या पुतळ्याच शव अस हेलकावे खात
राहतं
क्लोजअप लाँग शॉट
झूम इन आऊट
हा डेंग स्यायो पिंग
फोडून टाकतो माओच्या नौबतीचं चामडं
साम्राज्यशाहीचा आहेर
त्याला परका वाटत नाही
पिढीनुसार बदलत जाते
महापुरुषाबद्दलची श्रद्धा
महापुरुष भोगतात मेल्यानंतरही केलेल्या
न केलेल्या चुकांची शिक्षा
जग किती जवळ आलं लांब गेलं
किती अगतिक झाले किती प्रगतीकडे पोचले
राजेशाही, लोकशाही, समाजवादी हुकूमशाही
इच्छा-आकांक्षा स्पर्धांचं शोषण आणि व्यसनांचं
ग्लोबलायझेशन
महापुरुषाबद्दलची श्रद्धा
महापुरुष भोगतात मेल्यानंतरही केलेल्या
न केलेल्या चुकांची शिक्षा
जग किती जवळ आलं लांब गेलं
किती अगतिक झाले किती प्रगतीकडे पोचले
राजेशाही, लोकशाही, समाजवादी हुकूमशाही
इच्छा-आकांक्षा स्पर्धांचं शोषण आणि व्यसनांचं
ग्लोबलायझेशन
हा ट्विंकल हा डंकेल हे पेटंट लिंबाच्या झाडाचं
मेलेल्या शवाला टोचतात कावळे
सर्वत्र कावळ्यांची कावकाव
तरीही तुझी प्रतिमा हृदयात घेऊन जगतो आहे
खरं काय खोटं काय स्वत:ला पारखून घेतो आहे
तुझ्या चारित्र्याचा मिथक अर्थ वाचून
स्वत:लाही आरपार बदलतो आहे
मेलेल्या शवाला टोचतात कावळे
सर्वत्र कावळ्यांची कावकाव
तरीही तुझी प्रतिमा हृदयात घेऊन जगतो आहे
खरं काय खोटं काय स्वत:ला पारखून घेतो आहे
तुझ्या चारित्र्याचा मिथक अर्थ वाचून
स्वत:लाही आरपार बदलतो आहे
किती वाऱ्यावावधानातून विजापावसातून
महापुरातून
संभाळून आणलंस तू येथपर्यंत
इथून एकट्याने पुढे जायचं
तू सोबत असतोस तेव्हा कशाचीच भीती वाटत
नाही
ना भुताखेताची ना सैतानाची ना शत्रूची ना
मरणाची
तुझ्या खांद्यावर हात ठेवण्याइतकं मोठेपण नको
आहे मला
मला आवडतं तुझे एकुलतं एक लाडकं मूल
महापुरातून
संभाळून आणलंस तू येथपर्यंत
इथून एकट्याने पुढे जायचं
तू सोबत असतोस तेव्हा कशाचीच भीती वाटत
नाही
ना भुताखेताची ना सैतानाची ना शत्रूची ना
मरणाची
तुझ्या खांद्यावर हात ठेवण्याइतकं मोठेपण नको
आहे मला
मला आवडतं तुझे एकुलतं एक लाडकं मूल
व्हायला
झोपेचे सोंग घेतलेलं सरकार गेलं आहे बिनधास्त
झोपून
माझे गरीब बापडे लोक
राबून लाज राखतात जगण्याची
माणसं कशी आता बुद्धीच्या पातळीवर उघडी पडू
लागली
आहेत
आणि मी झालो आहे तुझ्या मातीची प्रतिष्ठा
गाणारा शाहीर
मी तुझा आणि तुझ्या शतकाचा एल्गार म्हणतो
झोपेचे सोंग घेतलेलं सरकार गेलं आहे बिनधास्त
झोपून
माझे गरीब बापडे लोक
राबून लाज राखतात जगण्याची
माणसं कशी आता बुद्धीच्या पातळीवर उघडी पडू
लागली
आहेत
आणि मी झालो आहे तुझ्या मातीची प्रतिष्ठा
गाणारा शाहीर
मी तुझा आणि तुझ्या शतकाचा एल्गार म्हणतो
ज्यांना बेईमान व्हायचं असेल त्यांना खुशाल होऊ
द्या
मी माझ्यापुरतं कापरासारखं छान जळून तुझं नाव
दिगंतात गाजवीन..
- ढसाळ नामदेव
(प्रत्येक ६ डिसेंबरला नामा आंबेडकरांवर एक दीर्घ कविता लिहायचा आणि ती प्रकाशित व्हायची, त्यातली एक ही कविता आहे)
द्या
मी माझ्यापुरतं कापरासारखं छान जळून तुझं नाव
दिगंतात गाजवीन..
- ढसाळ नामदेव
(प्रत्येक ६ डिसेंबरला नामा आंबेडकरांवर एक दीर्घ कविता लिहायचा आणि ती प्रकाशित व्हायची, त्यातली एक ही कविता आहे)
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
