Herhangi bir tıp fakültesinin önünden geçmemiş, doktorlukla uzaktan yakından ilgisi olmayan insanlar aşı hakkında ahkam kesiyor. Ne yazık ki insanımızın bir kısmı doktorlara değil; kerameti kendinden menkul bu sağlık otoritelerine(!) inanıyor. O zaman kısa bir flood yapalım:
-Sadece kızamıktan 2018 yılında 10 milyon kişinin etkilendiğini ve 140 bin ölüm olduğunu biliyor muydunuz?
Aşı karşıtlarının en çok iddiaları; aşının içeriğinde Civa, Alüminyum, Formaldehit gibi zararlı olabilecek maddelerin varlığı. Peki doğru mu?
* Civa: Aşı içindeki civa zararsız türü olmasına rağmen ; 15-20 yıldır kullanılmamakta. Yani aşının içinde civa yok!
* Alüminyum: Soluduğumuz tertemiz ortam havasının 1 metreküpünde 1.4 mcg, endüstriyel bölge ve kalabalık şehirlerde ise; 1.4 mgr Alüminyum bulunur. Anne sütünün 3 litresinde 0.15 mg. Peki, mesela zatüre aşısında ne kadar: 0.125 mg.
3 gün emen bebek daha çok Alüminyum alır.
* Formaldehit: Vüudumuz günlük tam 42.5 gr formaldehit üretir. Muhteşem bir dizaynda olan hücrelerimizin laboratuvarında, bu formaldehit formik asite çevrilir. Formik asit zararsızdır.
Bir armutta 12 mg, aşı da ise 0.1 mg formaldehit bulunur.
Aşı insanlığın en önemli buluşlarından biridir. Lütfen aşı karşıtlarına itibar etmeyin.
Bu floodu okuyan mutlaka RT etsin, aşı karşıtlığı eğilimini kıralım!
* Enfeksiyon sonrası oluşan bağışıklığın 6-8 ay koruyucu olabileceği öngörülse de; bireysel farklılıklar var. Aşı daha güçlü ve herkeste homojen bir bağışıklığa neden olur. Hemen olmasa da, enfeksiyondan 5-6 ay sonra yaptırmakta fayda var.
Covid geçirip iyileştim. Bağışıklığım zayıfladıkça yeniden hastalık alevlenir mi?
* Corona virüs; HPV veya HSV virüs gibi vücutta latent (gizli veya uykuda) kalıp, arada alevlenip hastalığa yol açmaz. 2-3 ay boyunca devam edip bazen şiddetlenen bulgular uzamış Covid’e bağlıdır.
Uzamış Covid denen şikayetlerin sürdüğü dönemde bulaştırıcı olur muyum?
* Bu belirtiler sizde canlı virüs olduğunu değil; hastalığın etkilerinin devam ettiğini gösterir. Bulaştırıcı olmazsınız.
1. Dünyada vaka sayısı 70 milyona, vefat sayısı ise 1.6 milyona ulaşmak üzere.
2. Salgın, başlangıcına göre daha şiddetli devam ediyor. Daha önce 1-2 ayda ulaşılan vaka sayısına 1-2 günde ulaşılıyor.
3. Ülkemizde de ağır hasta sayısı ve vefat oranları salgın başladığından beri en yüksek düzeyde. Artık günlük 30 binin üstünde yeni vaka görüyoruz maalesef. Yoğun bakım yatak doluluk oranları bölgeye göre değişmekle beraber %72-80 aralığında.
4. Kuzey YK de havaların soğumasıyla; güneş ışınlarının azalması, soğuk hava, kapalı ortamda geçirilen zamanın uzaması ve nem oranının düşmesi bulaşmayı kolaylaştırıyor.
5. Herkes aynı oranda bulaştırmıyor. %20’si bulaşmanın %80’inden sorumlu. Bunlara süper bulaştırıcı deniyor.
Aşı mı, doğal enfeksiyon geçirmek mi daha koruyucu bağışıklık oluşturur?
* Bazı enfeksiyonları geçirmek daha güçlü-uzun bağışıklık oluşturur. Mesela kabakulak; ama sizin kısır olmanıza neden olabilir.
* Genel olarak aşıların oluşturduğu koruyuculuk daha uzun ve güvenlidir.
* Ben genç ve sağlıklıyım, zaten risk grubunda değilim, Covid olsam da bir şey olmaz, niye aşı olayım diyebilirsiniz.
Öyle değil işte, kimin nasıl geçireceği tam öngörülemiyor. Örn; hastaneye yatırılan; 18-34 yaş aralığında 3000 kişinin %20’si yoğun bakımlık olmuş ve %3’ü ölmüş.
* Bu çalışmada gençlerin çoğu riskli grupta olsa da, hiçbir hastalığı olmayan gençlerde de ağır geçiren nadir değil.
* Covid geçirenlerin büyük çoğunluğunda, yorgunluk, bitkinlik, baş dönmesi, bilişsel bozukluklar gibi aylar süren ve gençlerde de olan etkileri de unutmayalım.
* Aynı evde hepimiz pozitifiz. Maske takmamıza, ayrı odalarda izole olmamıza gerek var mı?
• Herkes pozitifse; maskeye de, ayrı odada izolasyona da gerek yok.
* Bizim apartmanda 7-8 Covid hastası var. Korkmalı mıyım?
• Korkmayın, tedbirli olun. Onlar evlerinden çıkamaz. Gidip onları ziyaret etmedikten sonra, riskiniz herkesle aynıdır. Açık pencere veya balkondan bulaşması mümkün değil.
* Covid oldum, evde tedavi görüyorum. Hangi durumda hastaneye gitmeliyim?
• Oksijen satürasyonunuz %92’nin altına düşerse, dudaklar-yüzde morarma olursa, inatçı kusma- ishal olursa, 38,5 üstü ateş olursa, şiddetli göğüs ağrısı veya uzuvlarda güç kaybı hissederseniz gidin.
Enfeksiyon geçirdikten sonra mı daha etkin bağışıklık oluşur, yoksa aşıyla mı?
* Bir örnek: kızamık enfeksiyonu geçirenlerde oluşan bağışıklık, kızamık aşısının oluşturduğundan daha güçlü ve hayat boyudur. Ancak; enfeksiyonun zatürre, ensefalit ve ölüm riski de yüksektir.
* Ancak birçok aşı, patojenlerce oluşturulan enfeksiyonun sağladığı bağışıklıktan daha güçlü bağışıklık oluşturur.
* Mesela tetanoz; bakterinin azıcık toksini ağır hastalığa neden olur, ancak uzun süreli bağışıklık oluşturmaz. Aşıda ise inaktive tetanoz toksini yıllarca korur.
* Diğer bir örnek; H. İnfluenza. Menenjit, zatürre, sepsis gibi ağır tablolara yol açar. Ama bu bakterinin dış yüzeyi şeker yapıda bir katmanla kaplı olduğu için enfeksiyon durumunda zayıf antikor yanıtı gelişir. Aşıda ise bu engel aşılarak güçlü ve uzun bir koruyuculuk sağlanır.