Thread by @ShivsambhG

मधमाशा नष्ट झाल्यावर केवळ चार वर्षांत मानवसृष्टीच नष्ट होईल

---थोर शास्त्रज्ञ अल्बर्ट आईन्स्टाईन

जैवविविधता ठिकवन्यात मधमाश्यांना वरचे स्थान मिळते मधमाश्या ह्या विविध प्रकारच्या वनस्पतीचे परागीभवन करतात फुलझाडे,फळझाडे,भाजीपाला, पिके यांचे परागीभवन मधमाश्याच करत असतात
(1)

मधमाश्याच नष्ट झाल्या तर मानवी शरीराला आवश्यक असणाऱ्या विविध अन्नपदार्थातील आवश्यक असणारी वनस्पतीच्या कित्येक प्रजाती नष्ट होऊन,अन्नधान्याचा दूष्काळ होईल व भूकबळीने प्रचंड लोक अन्नावाचुन मरतील हे शास्त्रज्ञ अल्बर्ट आईन्स्टाईन यांनी संशोधनांती नमुद केले आहे.
मधमाश्या केवळ
(2)

मधासाठीच पाळतात हा विचार खोडून, मधमाश्यांचाच वापर परागीभवनाच्या माध्यमातून शेतीउत्पादन वाढवण्यासाठी करता येतो.परागीभवनासाठी पोळ्यात दोन प्रकारच्या माशा आसाव्या लागतात एक राणी माशी व दूसरी कामकरी माशी.कामकरी माशीचे आणखी ४ उपप्रकार पडतात. ते म्हणजे दाई माशी, संरक्षक माशी

(3)

संरक्षक माशी, बांधकाम माशी व साफसफाई करणारी माशी. राणी माशीचे साधारण आयुष्य हे ३ वर्षे इतके असते. तर कामकरी माशीचे सरासरी आयुष्य ३ ते ६ महिने इतके असते. राणी माशी दिवसाला १५०० ते २००० अंडी घालते. कामकरी माश्या फुलांतील मकरंद गोळा करण्याचे काम करतात.
कामकरी मधमाशीच्या पायावर
(4)

असलेल्या पराग पिशवीमध्ये परागकण साठवून पोळ्यामध्ये आणले जातात. अंड्यांमधून बाहेर पडलेल्या अळ्यांना  खायला दिले जातात.

राणी माशीच्या मधील असलेल्या विशिष्ट गंधामुळे कामकरी माशा आपले पोळे शोधतात.एका पोळ्यातील माशी दूसर्या पोळ्यात गेल्यावर मारली जाते

परागीभवनासाठी मधमाशाच का ?
(5)

कामकरी मधमाशा या एका फुलावरून दुसऱ्या फुलावर पराग व मकरंद गोळा करण्यासाठी सतत फिरत असतात . त्यांच्या या वैष्टिपूर्ण स्वभावामुळे परागीभवनासाठी मोठ्या प्रमाणावर उपयोग इतर किटकापेक्षा अधिक होतो . मधमाशांमुळे होणाऱ्या परागीभवनामुळे पिकांच्या उत्पादनात ५ ते ४० टक्के

( पिकाच्या प्रकारानुसार ) वाढ होते . मधमाशांकडून परागीसिंचनाची जी क्रिया होते . ती त्यांनी उत्पादित केलेल्या मधाच्या १० ते १५ पट किंमतीएवढी असते . जवळजवळ ८० टक्के फळझाडे , फुलझाडे , धान्य , भाजी , पिके फळधारण्याकरीता परागसिंचनावर अवलंबून असतात . ही क्रिया करणाऱ्या किटकात

(7)

मधमाशा या सर्वात जास्त प्रभावी परागसिंचन करणाऱ्या आहेत.

फुलाच्या पुंकेसरामधील परागकण दुसऱ्या फुलाच्या स्त्रीकेसरावर ऊन पडणे म्हणजे परागसिंचन होय . बऱ्याच वनस्पतीत अशा सिंचनाकरीता किटकावर अवलंबून असतात फुलाच्या त्याच फुलाशी किंवा त्याच रोपट्याच्या इतर फुलाशी परागसिंचन झाले
(8)

स्वपरागसिंचन होते . उलट याच जातीच्या रोपट्याच्या फुलांचे पराग जर या फुलात आले तर ते परपरागसिंचन.या क्रियेत बीजधारणा चांगली होते व पीक जास्त मिळते. जवळजवळ ८० टक्के फळपिके आणि भाजीपालापिके पुष्कळशी धान्यपिके फळधारणेकरीता परागसिंचनावर अवलंबून.ही क्रिया करणाऱ्या कीटकात
(9)

मधमाशा या सर्वात जास्त प्रभावी सिंचन करणाऱ्या आहेत.त्यामुळे कोणत्या पिकांना लाभ होतो . मधमाश्यांनमुळे ज्या पिकांना लाभ होतो त्या पिकांचा तपशील

फळपिके:-
सफरचंद , लिंबू , संत्री , मोसंबी , पेरू , लिची , कलिंगड , डाळिंब इत्यादि

फळभाज्या:- बांगी , भेंडी , मिरची , काकडी

(10)

भोपळा , टोमॅटो , दुधीभोपळा , पडवळ , कारले इत्यादि

भाज्यांचे बियाणे:- कोबी , फुलकोबी , मुळा , बीट , कांदा , राजगिरा , पालक इत्यादि

डाळी:- तूर , मूग , उडीद , मटकी तेलबिया मोहरी , तीळ , कारळे , अंबाडी .

इतर पिके कापूस , कॉफी, सुर्यफुल

अंगणातील परसबागेत किंवा शहरातील
(11)

टेरेसबागेत मधमाशा येण्यासाठी तिथे मधमाशांच्या आवडीची फूलझाडे लावावीत
झाडांची लागवड करावयाची असल्यास घराभोवती परसबागेत : शेवगा,कदंब, हादगा,करंज,बेलाचेझाड, विलायती चिंच.
फळझाडे: चिंच, जांभूळ, बोर, लिंबु संत्रे,मोसंबी, आंबा, आवळा, करवंद, पेरू,डाळिंब,

झुडुपे: , कढीपत्ता

(12)

मेंदी,डूरांटा,

फुलझाडे:जरबेरा,गोल्डन राँड, गुलाब,निशिगंधा, झिनिया, सूर्यफुल, झेंडू, शेवंती, डेझी, डेलीया,तुळस, काँसमाँस, तेरडा,लिली

पुष्पलता-वेली: मधुमालती, रानजाई, कृष्णकमळ,वेलघाणी,गणेशवेल,
जाई,जुई,शतावरी
बागेत वर्षभर फुले येऊ शकतील अशा वेगवेगळ्या वनस्पतींची निवड करावी(13)

संदर्भ पूस्तके व लेखन:-
1) श्री .ए . एम . लाड
श्री.जी.व्ही.शेलार,निरिक्षक मध
श्री.एस.एन. खंदारे,मधुक्षेत्रिक,महाराष्ट्र राज्य ग्रामोद्योग मंडळ
2)पीक संरक्षणाची तत्वे
3)फूलांचे प्रांगण उधान
14/14
@SurekhaRokde14 @umeshghane @SeemaMumbai @Atarangi_Kp
@threadreaderapp @Unrollme