रत्नागिरी जिल्ह्यात मंडणगडपासून पाच मैलांवर आंबडवे नावाचे एक खेडे आहे. हाच आंबेडकर घराण्याचा मूळ गाव. या घराण्याचे कुलनाव सकपाळ. त्याची कुलदेवता भवानी.तिची पालखी ठेवण्याचा मान ह्याच महार घराण्याचा असे. गावातील वार्षिक उत्सवसमयी तर त्यांना गावकऱ्यांत विशेष मानाचे स्थान असे.
आणि या कुटुंबाला वर्षाकाठी तो दिवस
मोठा महत्त्वाचा, सोहळ्याचा नि अत्यंत उत्साहाचा वाटे.
आंबेडकरांच्या आजोबांचे नाव मालोजी सकपाळ. ते एक सेवानिवृत्त लष्करी शिपाई होते. त्यांच्या मुलांपैकी मीराबाई नावाची मुलगी आणि रामजी नावाचा मुलगा ह्या दोघांचीच
काय ती माहीती मिळते.
मालोजींना आणखी तीन मुलगे होते.

परंतु त्यांच्या लष्करी विभागाच्या वारंवार होणाऱ्या स्थलांतरामुळे, पुढे या त्यांच्या कुटुंबाशी मालोजींचा संबंध राहिला नसावा, असे दिसते. रामजी सकपाळ हेही सैन्यात नोकरीस राहीले.
पूर्वी सैनिकांना लष्करी छावणीतील शाळांतून सक्तीचेच शिक्षण देण्याची ईस्ट इंडिया कंपनी सरकारने व्यवस्था केली होती.त्या व्यतिरिक्त लष्करी शिपायांच्या मुलामुलींसाठी दिवसाच्या शाळा असत.त्यांच्या प्रौढ नातलगांसाठीही रात्रीच्या शाळा असत. तशा प्रकारचे शिक्षण रामजी सकपाळास मिळाले होते.
रामजी सकपाळ ज्या पथकात सैनिक होते, त्याच पथकात योगायोगाने सुभेदार मेजर
धर्मा मुरबाडकर यांची बदली झाली. हे मुरबाडकर महार कुटुंब ठाणे जिल्ह्यातील मुरबाडचे.
मुरबाडकरांचे कुलनाव पंडित असे होते.
पुढे लवकरच धर्माजी मुरबाडकर यांची कन्या भीमाबाई हिच्याशी रामजी सकपाळांचा विवाह
व्हावा असे घाटू लागले.

तो विवाह १८६५ सालच्या दरम्यान झाला. विवाहसमयी रामजीचे वय वीसएक वर्षांचे असावे. भीमाबाईचे तेरा असावे.
पुण्यातील पंतोजी शाळेतील परीक्षा उत्तीर्ण होऊन रामजी शिक्षक झाले. आणि हळूहळू लष्करी छावणीतील शाळेत ते मुख्य शिक्षक झाले. मुख्याध्यापकाचे काम त्यांनी
जवळजवळ चौदा वर्ष केले. त्यांच्या या सेवेचे चीज होऊन शेवटी त्यांना सुभेदार-मेजर
पदापर्यंत बढती मिळाली.
वरील माहिती ही 'डॉ बाबासाहेब आंबेडकर' या धनंजय कीर लिखित चरित्रग्रंथातून घेतली आहे. या माहितीवरून आपण सहज असा तर्क लावू शकतो की बाबासाहेबांचे वडील रामजी सकपाळ यांचे सासरेबुआ यांनी त्यांच्या मुरबाड या कोकणातील गावावरून स्वतःला मुरबाडकर असे आडनाव लावून घेतले होते,
त्यांचे कुलनाव पंडित होते.

त्याचप्रमाणे रामजी सकपाळ यांनी आपलं कुलनाव त्यागून आंबडवे या आपल्या मूळ गावावरून आपलं आडनाव आंबडवेकर असं केलं असेल.
आणि त्यांनी बाबासाहेबांना जेंव्हा साताऱ्याच्या प्रतापसिंह हायस्कूल मध्ये प्रवेश करवून घेतला तेंव्हा बाबासाहेबांचे पूर्ण नाव 'भीमराव अंबडवेकर' असं नमूद केलं असेल.

पुढे क्लर्कच्या टायपिंग मिस्टेकमुळे ते 'आंबेडकर' असं झालं असेल.
"बाबासाहेबांना साताऱ्याच्या हायस्कूलमधील ब्राह्मण शिक्षकाने स्वतःचं आंबेडकर हे आडनाव दिलं." मला तर ही बामणी भाकडकथाच वाटते. कारण या भाकडकथेचा एकही सकृतदर्शनी पुरावा आज सापडत नाही. तुम्हाला काय वाटतं ? तुमचा काय तर्क आहे.

संदर्भ : 'डॉ बाबासाहेब आंबेडकर'
लेखक : धनंजय कीर
*आंबडवेकर

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with SWAPNIL K.K.

SWAPNIL K.K. Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @Swapnil_SKK

1 Dec
"जय जवान,जय किसान" या नाऱ्याला कोणी काळीमा फासला असेल तर तो इथल्या निष्ठुर आणि निर्दयी भाजप सरकारनेच, जवानांना जेवणात पाण्यासारखी डाळ देणारे,आणि त्यांची पेन्शन कपात करणाऱ्या बिलाचा प्रस्ताव आणणारे कोण आहेत? जे वरवर आमच्या छातीतून देशप्रेमाचे दूध इतकं ओसंडून वाहतंय की,
आम्ही दिवाळीत जवानांसोबत वेळ घालवतो, वेळ कसला? फोटोसेशन करण्याची एक संधी शोधत असतात. "शिव छत्रपतींचा आशीर्वाद,चला देऊ मोदींना साथ" म्हणत मागच्या दाराने ही पिलावळ कोणी घुसवली? महाराजांचा अपमान करणाऱ्या भाजप नेत्या छींदम चे पुढे काय झाले?
दिली ना उमेदवारी. छत्रपती राजे आमचे दैवत आहे असे भासवून, गड,किल्ले भाड्याने देऊन त्याची भाड खाण्याचे षडयंत्र कोणी रचले? तुम्हाला हे दिसत नसेल तर तुम्ही गांडूबगीच्यात राहणारे गांडू आहात.
दिल्लीत आंदोलन करणाऱ्या शेतकऱ्यांवर भर थंडीत पाण्याचा मारा केला जातोय,
Read 10 tweets
28 Nov
" कोरोनाच्या लसीवर जगभरात जे महत्वपूर्ण संशोधन चालू आहे त्या आजमितीस नऊ लसी प्रतिक्षेत आहेत. त्यात एकट्या चीनच्या चार लसी आहेत व उर्वरित जगाच्या पाच लसी आहेत.......
सीरम इन्स्टिटय़ूटची जी लस भारतात येणे अपेक्षित आहे तिचे संशोधन अॅस्ट्रोजेनका/ अॉक्सफर्ड युनिव्हर्सिटीचे आहे व तिचे मॅन्युफॅक्चर्स सीरमचे आहे. याचा अर्थ भारतात करोना लसीविषयक संशोधन नाही तर दुसऱ्यांनी केलेल्या लसीच्या संशोधन फॉर्म्युल्यावर फक्त मॅन्युफॅक्चरिंग करून विकणार आहेत.
भारतासारखी मोठी बाजारपेठ आहेच म्हणा विकायला. हा मोठा भांडवली धंदा आहे यात विषय नाहीच......
Read 4 tweets
19 Oct
राज्यघटना प्रत्यक्ष बदलली तर मोठा असंतोष होऊ शकतो याचं भान ब्रामणवादी, मनुवाद्यांना नाही असं नाही. जागतिक आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पण याला क्रिटिसाईज होऊन विश्वासार्हतेवर प्रश्र्न चिन्ह निर्माण होईल. हे ही ब्रामणवादी जाणुन आहे.
शोषण ज्याचं होतं त्यांच्या साठी संविधान लास्ट रिसॉर्ट आहे. जरी प्रत्यक्ष त्याची अंमलबजावणी होत नसली तरी. २२ टक्के भारतीय दलित आदिवासी अल्पसंख्याकाचा असंतोष दाबायचा असेल तर संविधान आहे तसंच आहे हे दाखवनं गरजेचं आहे शोषणकर्त्यांना.
अर्ध्याअधिक लोकसंख्येत जेव्हा संविधान बदलुन अविश्वासाची भावना निर्माण होईल तेव्हा त्या असंतोषाला मर्यादा राहणार नाही. आपलं इथं काहीच राहिलं नाही, तेव्हा अंतिम लढा रस्त्यावर उतरुन लढल्याशिवाय पर्याय ही राहणार नाही.
Read 8 tweets
30 Sep
हातरस येथील घटना गंभीर आणि दुर्मिळ असली तरीही या घटनेवरून केवळ योगी,यूपी,बीजेपी यांना पाहून आगपाखड आणि विरोध करणाऱ्यांनी ध्यानात घ्या..

थोर संतांचा वारसा लाभलेल्या याच पुरोगामी समजल्या जाणाऱ्या महाराष्ट्रात विहिरीत पोहायला गेले म्हणून खालच्या जातीतल्या Image
मुलांना नागडं करून ढुंगणावर बसवलं होतं तापलेल्या फरशीवर, मजुरी वाढवून मागितली म्हणून आईशी संभोग कर किंवा विष्ठा खा हे प्रकरण सुद्धा इथंच घडलंय..
नितीन आगे या विद्यार्थ्यांच्या हत्येप्रकरणात रयत शिक्षण संस्थेतील शिक्षकांनीं जबानी फिरवली,
याच पुरोगामी महाराष्ट्रात खैरलांजीत निर्दोष सुटणाऱ्यांची मिरवणूक काढली, प्रियांका,सुरेखा या भगिनींवर बलात्कार होताना किमान अडवण्याची आणि त्यांची अब्रू झाकण्यासाठी कपडा टाकण्याची हिंमत कुणा महिलेत झाली नाही,
Read 7 tweets
30 Sep
If this image does not hurt us, nothing will!

"The uniformed thugs of Adityanath forcibly burnt(not cremated) the body of the 19-year-old Dalit woman who was raped and murdered, by four upper caste men in Uttar Pradesh’s Hathras, at 3 a.m after locking up her family!
"It appears that my sister has been cremated; the police are not telling us anything. We begged them to let us bring her body inside the house one last time, but they didn't listen to us," the woman’s brother told The Indian Express at 3.30 am Wednesday.
At the time, he said his father and brother were yet to reach home from Delhi. "What is the rush? Our father hasn't even reached home," he had said.
Read 7 tweets
28 Sep
लता मंगेशकर .....

बाईचा आवाज छान, बाई गाते छान, बाईला भारतरत्न देखील मिळालाय, लोक यांना भारताची गानकोकिळा म्हणतात.

पण जेव्हा या गानकोकिळेच्या घरासमोर बीएमसी ने ब्रिज बनवायला घेतला तेव्हा ही गानकोकीळा कावळ्याच्या आवाजात गुरगुरत म्हणाली
"जर माझ्या घरासमोर हा ब्रिज बनवला तर मी भारताचे नागरिकत्व त्यागुन पाकिस्तानात जाऊन राहील" पहा किती हे भारतरत्नचे देशप्रेम......
जेव्हा अशोक कांबळे हे या बाईच्या घरी लाइट फिटिंग साठी गेले असता त्यांच्या सहकाऱ्याने जेव्हा कांबळे यांना आल्या आल्या जयभीम केला तेव्हा बाईंनी काम बंद करुन दोघांना निघुन जायला सांगितले.
Read 7 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!

Follow Us on Twitter!