Gece çevirisi: "2020'de #yatırım eğitimim" - Ben Carlson
Bu çılgın yıldan akılda kalanlar:
İşler çok kasvetli göründüğünde hisse almak, para kazandıran bir strateji olmaya devam ediyor. İnsanlar Mart-Nisan'da "Borsa nasıl çok daha fazla düşmüyor? Etrafımıza baksanıza!" diyordu.
Hepimiz, giderek kötüye giden pandemiye ve patlayan işsizliğe rağmen hisselerin nasıl yükselebildiğini tartışadurduk.
<Sağduyunun Zenginliği> kitabımdan bir tablo, yüksek işsizlik döneminin borsaya etkisine bir bakın:
En yüksek getirilerin, ekonominin canına okunduğu zaman elde edilmesi içgüdülerimize ters gelir. Fakat "rahatsız" hissettiğimizde yatırım yapabilmek genelde iyiye işarettir.
Belki de borsa hepimizden akıllıdır: Hisseler sürekli düşerken, %50 daha düşebileceklerini hissediyorduk.
Öncesinde hiçbirimiz buna benzer bir pandemiyi canlı yaşamadık. Ne kadar kötüye gideceğini kim bilebilirdi ki?
Kaç tane akıllı insanın güvenli yolu tercih edip, daha dipleri beklediğini düşünün. "Şu toz duman geçince nasılsa alım yapacağım."
Ama tahmin edin ne oldu? Toz duman geçtiğinde artık çok geçti. Aşı haberleri geldiğinde çoktan rekor tepeleri tazelemeye başlamıştık.
Borsa, en basitinden; aşıyı tahmin etti. Tepenin ardına baktı.
Yatırımcıların kolektif fikri, her zaman doğru olmaz. Fakat borsa bu yıl birçok insanı haksız çıkardı.
> Küresel bir pandemi; karantinalar ve onbinlerce şirketin, okulun, işyerinin kapanması...
> Mevcut başkanın reddettiği olağan bir seçim sonucu...
Bu manşetleri umursamamak veya yatırım kararlarına duyguları taşımamak bir insan evladı için imkansızdı.
Bir yatırımcı, yatırımlarını yönlendirirken bu duyguları kafasından ayıklamak için elinden gelenin en iyisini yapmalıdır.
"Tarih, gaddar bir rehberdir..."
Bu yıl yaşanan pek çok şey, tarihi verilere göre bu şekilde yaşanmamalıydı. Geçmişi okumak, yatırım yaparken sizi ancak bir noktaya kadar taşır.
Ortaya çıkan sonuçları yaşanıp bittikten sonra geriye dönük okuyup "evet böyle olmalıydı zaten" demek çok kolaydır.
Hükümetlerce trilyonlarca destek paketleri açıklandı, insanların üstüne resmen para atıldı. Şu an bu paranın borsalara bir taban oluşturacağı çok bariz gözüküyor. Fakat bu programlar açıklandığı gün alım tuşuna sert basan yatırımcılar sadece ufak bir gruptu.
"MB'ler, bir virüsü durduramaz." Doğru! Fakat, olası buhran durduruldu. Borsa için her şeyin tozpembe olacağı, olayların başında bariz değildi.
"Al ve tut" şimdi bile yenilmesi güç bir strateji. Churchill'den uyarlayalım: "Bu berbat bir yatırım türü! Kalan her şeyi dışlarsak."
Paniklemeden hisse tutanlar için her şey rezil bir hale gelebilir miydi? Elbette. 4 haftalık sert düşüşün 2 ayda geri alındığı bir ayı piyasasından çok daha kötü zamanlar yaşandı ve yine yaşanacak. Fakat "al ve tut"un tatlı yanı; basit ve yine de yenilmesi zor bir tercih olması.
Bu düşüşlerde mal almak zordur. Martta birçok yatırımcı her şeyi satıp nakde dönmüş; cenin pozisyonunda beklemeye başlamıştı. Bir ayda rallinin başlayacağını görmek sadece bugün grafiklere bakınca kolay. Eldekini tutmaktan da zoru, herkesin panikle sattığı bir şeyi alabilmek.
Bu ancak "piyasa bir daha hiç yükselmeyecek" hissi verdiğinde tam anlamıyla çalışabilen bir strateji, zorluğu da orada. Baştan belli bir kurala dayalı yaklaşımınız yoksa; "sürekli düşecek" diye düşünüp al tuşuna basmak imkansız hale gelebilir.
Martta portföyünü koruyanlara o zaman deli gözüyle bakılıyordu. Bugün methiyeler düzülüyor. Bu duyguların ikisi de tamamen doğru değil. Ne düşen piyasada aptal hissetmek, ne de yükselen piyasada kral hissetmek...
Bu gerçeği bazen yatırımcılara ancak #ayı piyasası hatırlatıyor. #
Orijinal metin ve yazarın diğer blog postları için:
"Yatırımcı 2020'de maalesef tercihini #dövizden yana kullandı. Bu da tüm sektörü TL'de Merkez Bankası'na bağımlı hale getirdi. TL krediler 2,1 trilyona çıkarken TL mevduat 1,5 trilyonda kaldı; arada 600 milyar TL net açık oluştu."
Vah vah! 😊 Cümleler oldukça tutarlı gözüküyor & hak vermeye eğilimliyiz filhakika.
Sven Henrich diye bir zat var. Kendisi perma-bear olarak ünlendi. Yani dünyaya göktaşı çarpsa, "demiştim borsalar çökecek" diyip sevinecek kadar batışsever bir abi 🤦🏻 Geçen hafta FED veri açıklayınca "M1 para arzı yarım trilyon arttı, 1 haftada!" diye twitırı ayağa kaldırmıştı...
Yani FED deli gibi para basmaya başladı kaçın! diyordu. Printerların sesini buradan duyuyoruz ama 1 haftada gerçekten $500 milyar mı basılmıştı? Tabii ki hayır. Sadece M1'e; vadesiz mevduata baktığı için... M2'deki hareketi (yani vadeli mevduatı) atladı.
Aynı şey son gelen haftalık veride de var. M1 yine yükselmiş. Onu kapsayan M2 ise bu sefer düşmüş! Zira "M1 hariç M2" çakılmış. Koskoca sitede bu arkadaşlara dur! diyen bir mavi tikli hesap çıkmadı; anca zatıaliniz gibi garibanlar 😅 yani bizde olsa aynı saniye sildirirdik de.
"MB'nin "net #döviz pozisyonu" -$57 milyara indi!" dediğimizde biraz toptan konuşmuş oluyoruz. Para birimi bazında incelendiğine ben şahit olmadım, siz bari olun 😌
[G7 paralarını "€+$", egzotik paraları "riyal" diye genelledim. Genelde bakılan NUR'a değil, FX poz.a bakıyorum]
Açmak gerekirse: 1. Bu "swaplar dışlanmış" pozisyon= döviz aktiflerle döviz pasifler farkını bulup, swapları düştük. 2. MB swapla aldığı riyalleri satmıyor. Demek ki yerine €+$ satıyor. O nedenle orası iyice aşağı gidiyor. 3. Toplamı -$57 milyar net olmalı diyerek tümdengeldik.
#Altın stoğundaki hafif düşüş, $/ons fiyatı kaynaklı mı? Tamamen değil; ton cinsi "net altın pozisyonu" da düşüşte... Yani MB uzun zaman sonra ilk kez Eylül ve Ekimde altın da satmış ve 500 tonun altına inmiş. (hatırlatma için @CandirEgemen 'e teşekkürler)
Dikkatinizi çektiyse, hemen uyarıları koyalım (para iadesi yok :) MB'nin gündelik NET döviz işlemlerini kesin olarak bilmek imkansız; bulmacada çok fazla parça eksik. Ancak içgüdüsel olarak tahmin etmeye çalışabiliyoruz... Bir bakalım.
▶️ Elde neler var? 1. Analitik bilançodan günlük döviz pozisyonu 2. Gündelik kotasyon ve ihale swapları
Bu muamma kalemler pozisyonu nasıl etkileyebilir & bizi yanıltabilir? ⤵️
1. BİST "açık bulunan swap hacmi" biliniyor ama ne kadarı MB bilmiyoruz, ancak 1 ay gecikmeli gelen "döviz çıkışları (swap)" raporundan geriye dönük yüksek oranda olduğunu iyi biliyoruz. BİST'teki ani değişimleri MB varsayıp, bankalar arası işleme kurban gitmemiz yine de olası...