Thread by @Sotiropoulos

Πέντε χρόνια πριν, 22 Δεκεμβρίου 2015, η ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων ψήφισε την νομοθεσία για το σύμφωνο συμβίωσης χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου.

Είχε προηγηθεί η καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις 7.11.2013 διότι ο νόμος του 2008 πρόβλεπε, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, σύμφωνο μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια.

Την δίκη κέρδισαν ομόφυλα ζευγάρια που προσέφυγαν στο ΕΔΔΑ και εκπροσωπήθηκαν από τον καθηγητή Νίκο Αλιβιζάτο και το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, το οποίο είχε μάλιστα προλάβει και είχε υποβάλει την πρώτη προσφυγή,

στην οποία είχα μια μικρή συμβολή ως νομικός σύμβουλος τότε, το 2008-2009. Ο Αλιβιζάτος περιγράφει τα της δίκης στο νέο βιβλίο του «2 βήματα εμπρός κι 1 πίσω», πολύ καλό να το διαβάσετε.

Το Ποτάμι έφερε στην Βουλή τότε μια τροπολογία ώστε να αναγνωρίζεται η επιμέλεια σε τυχόν παιδί που προϋπάρχει σε ένα από τα δυο μέρη του συμφώνου, κάτι που είχε προτείνει και ο Συνήγορος του Πολίτη.

Όμως ο Υπουργός Δικαιοσύνης δεν έκανε δεκτή τότε την τροπολογία, με αποτέλεσμα το σύμφωνο να μην περιλαμβάνει καθόλου γονεϊκά δικαιώματα, εκτός βέβαια από το τεκμήριο πατρότητας και την επιλογή επωνύμου του τέκνου.

Το 2018 ψηφίστηκε και ο νόμος για την ανάδοχη παιδιών και από ομοφυλα ζευγαρια.

Μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια ο νόμος αξιοποιήθηκε από πολλά ομόφυλα ζευγαρια σε όλη τη χώρα. Είχα την ευκαιρία ως δικηγόρος να συμβάλω στη σύναψη τέτοιων συμφώνων συμβίωσης για ετερόφυλα και ομόφυλα ζευγάρια.

Ωστόσο, ο θεσμός του συμφώνου συμβίωσης έχει σημαντικές αποκλίσεις από τον θεσμό του γάμου. Η σύναψη του και η νομική σταθερότητα του συμφώνου συμβίωσης είναι σαφώς πιο εύθραυστες διαδικασίες.

Οι δυνατότητες παραίτησης από το δικαίωμα διατροφής και νόμιμης μοίρας, προστατευτικές για το αδύναμο μέρος διατάξεις του γάμου, δείχνουν την χαλαρότητα του συμφώνου. Η αδυναμία από κοινού τεκνοθεσίας είναι η μεγάλη διαφορά.

Ο θεσμός του γάμου παραμείνει εντελώς διακριτή μορφή του οικογενειακού δικαίου, με όλη την ιστορική και πολιτιστική της βαρύτητα και δημοσιότητα που δεν υπάρχει στον νεοπαγή θεσμό του συμφώνου

Πέντε χρόνια μετά, υπάρχουν ακόμη πολλά θεσμικά κενά και, τελικά, άνιση μεταχείριση των ζευγαριών λόγω του προσανατολισμού τους. Αναμένονται οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα τα καλύψουν.