Thread by @chetanshendge

चित्रपट - ' Fandry ' ( 2014 )

खरं तर चित्रपट समीक्षा लिहिण्यास सुरुवात करावी असा एकमेव चित्रपट आहे. म्हणून हा पहिला.

खदखद काय असते आणि तिला व्यक्त कशी करायची असते. अख्खं जग विरोधात समोर उभं असताना पण त्यांना पाठ न दाखवता निधड्या छतीनं सामोरं जाऊन चार वार झेलायचे कसे आणि
👇

आठ वार करायचे कसे. याचं उत्तम उदाहरण म्हणजेच ' Fandry '.

मला 100% खात्री आहे, कि या जगात कोणीच, या चित्रपटाला शब्दांत व्यक्त करून न्याय देऊ शकत नाही. त्याला वेगळं सांगायची गरजच नाही. तो स्वयंपूर्ण आहे.
👇

' जे वर्षानुवर्ष, पिढ्यान पिढ्या दलदलीत ते दलित.' ज्यांना माणसाचं समसमान असण्याचं तत्वच नाकारलं गेलं आहे. ज्यांना तुम्ही स्पर्धा सुरू होण्याआधीच नालायक म्हंटलं गेलं आहे. ज्यांना तुम्ही स्पर्धेत उतरवन्याच्या आधीच ( कर्ण ) तुम्ही शूद्र किंवा कमी दर्जाचे आहात हे शतकोनी शतक
👇

सांगत आलाय. जो आपल्या पुढं जाईल या भीतीनं ज्याची स्वप्न छल कपट करून (एकलव्य) कापून घेतली आहेत.अशा समाजाचं प्रतिनिधीत्व करणारा ' जब्या ' या चित्रपटाचा नायक आहे. स्वप्नांना जात नसते, प्रेमाला भेदभाव नसतो, जसं फुलपाखरू फुलाची जात न बघता त्यावर फक्त मध आहे ना या
👇

या एकाच अटी वर फुलाकडे आकर्षित होतं, तसंच काही प्रेमाचं असतं हे सांगणारा ' जब्या '.

आजच्या काळातील सत्यजित रे किंवा गुरु दत्त म्हणावा असा मराठी चित्रपट ( आता हिंदी ही ) जगाला लाभलेला दिग्दर्शक म्हणजे ' नागराज पोपटराव मंजुळे '.ज्याला स्वताहा जाती व्यवस्थेचे चटके बसलेले आहेत.
👇

ज्याने ते जीवन स्वताहा जगला नाही भोगला आहे. ( दलित जीवन जगत नाहीच, तर ते भोगतात ). त्याने ' Fandry ' नसता बनवला तरच नवल.
👇

जीव झाला येडापिसा.. ह्या अजय अतूलने लिहिलेल्या, संगीत दिलेल्या आणि अजय ने गायलेल्या गाण्याच्या craze मुळं तसंच याच्या ट्रेलर वरून हा हलका फुलका प्रेमावर चित्रपट असेल वाटून मी हा चित्रपट बघायला गेलो होतो.

पण जे काय बघून आलो होतो त्यानें स्तिमित झालो होतो. आधीच मी
👇

चळवळीतील असल्यामुळं आणि बाराही महिने जातिवादाला तोंड देत असल्यामुळं, त्याच विषायवर वाचन, मनन, लेखन आणि चर्चा करत असल्यामुळं हा विषय माझ्यासाठि खूपच जिव्हाळ्याचा होता. आपल्या मनातलंच हुबेहूब चित्रं एखाद्या चीत्रकाराने त्याला एकही शब्द न सांगता रंगवावं तसं काहीसं
👇

वाटलं ' Fandry ' बघताना.

' Fandry ' च ( डुक्कर ) नाव का बुवा. जो दलदलीत, घाणित राहतो, घानीतलं खातो, घानीतच जगतो अन शेवटी घानीतच मरतो, असा दलितांच्या जीवनाला रूपक प्राणी म्हणजे डुक्कर किंवा Fandry. या नावाचा, या प्राण्याच्या जीवना भोवती कथा लिहून व ती फुलवून नागराजनं
👇

अर्धी लढाई तिथंच जिंकली होती.

गावकूसाबाहेरच जीवन पूर्वी अण्णाभाऊ साठे, बाबाराव बागूल इ. सारख्या लेखाकानी 1940 नंतर लिहायला सुरवात केलं. त्याला लोकांनी दलित साहित्य म्हणून म्हंटलं ( आणि एका कोपऱ्यात नेऊन ठेवलं ), तसंच काहीसं मराठी चित्रपट विश्वात नागराज करू पाहतो आहे.
👇

जो समाज गेल्या 100 वर्ष चित्रपट दुनियेत मुका किंवा कचरा ( लगान ) म्हणून वावरल त्याला आवाज देण्याचं, त्याला नायक बनवण्याचं काम तो करू लागला आहे.आणि त्यात तो 101% यशस्वी झाला आहे.

जब्या हा अशा कोणत्याही माणसाच्या प्रव्रुतीच simbolisation आहे, जे आपल्या ताकतीपेक्षा
👇

जास्त मोठ्या स्वप्नांचा पाठलाग करतात.

या चित्रपटात सोमनाथ अवघडे यानं मुख्य पात्र जब्या साकारलं होतं ज्यासाठी त्याला राष्ट्रिय पारितोषिकही मिळालं होतं. तसंच सूरज पवार, किशोर कदम,छाया कदम, विश्वकर्मा, राजेश्वरी खरात इ. कलाकारांनी खूपच जबरदस्त भूमिका केल्या होत्या. अप्रतिमच.
👇

याचं कथा-पटकथा लेखन, चित्रण तसंच संकलक कुठल्याही वैश्विक दर्जाच्या चित्रपटापेक्षा कमी नक्कीच नव्हतं.

माझ्या सारख्या दलित म्हणवल्या गेलेल्या, थोडा फार समाज भान असलेल्या व्यक्तीला हा चित्रपट म्हणजे आत्मकथा किंवा बीयोपीक वाटल्या शिवाय राहत नाही.
👇

शेवटी पिस्तूल्या, Fandry, सैराट पासून सुरू झालेला हा नागराज चा क्रांतिकारक आणि समाजाच्या चुकीच्या प्रथा आणि व्यवस्थेवर आसूड ओढनारा हा प्रवास आणखी काय काय दाखवणार उत्सुकता कायमच लागून राहणार.
🙏🙏🙏
चित्रपट समीक्षा कशी वाटली.
नक्की अभिप्राय कळवा.

#चेतन_शब्दयोगी