É ben sabido que a Corunha galega non é a única poboación con tan sonoro nome. Mais sabiades que nas illas Hébridas escocesas (máis en concreto na de North Uist) hai tamén unha "Corùna" (así, tal cal) que debe o seu nome directamente á nosa Corunha? Vai fío.
A historia comeza na batalla de Elvinha, conhecida no mundo anglófono como "The Battle of Coruna", que decorreu tal día coma onte (16 de xaneiro) de 1809 e na cal perdeu a vida o xeneral escocés Sir John Moore.
O sartego de Moore, de feito, álzase aínda hoxe, discreto e silencioso, nos Xardíns de San Carlos, na Corunha.
Offtopic: Rosalía de Castro, en Follas Novas, inspirouse nesta tumba para lle dedicar ao malfadado militar escocés unha das máis poderosas elexías xamais escritas en lingua galega.
Outro offtopic: o poema foi dedicado pola autora á súa amiga María Bertorini (aka Mary Margareth Jones), natural do País de Gales e bisavoa de Camilo José Cela. As voltas que dá a vidinha...
O caso é que di a tradición que unha tal Mór Chaimbeul de Skye foi a que deu o derradeiro grolo de auga a John Moore no campo de batalla, xusto antes de o xeneral ser abatido polas tropas do francés Soult.
Por se fose pouco, Mór Chaimbeul resultou gravemente ferida no combate, no decurso do cal tamén perdeu a vida o seu marido, un soldado do clan McLeod de Dunvegan (lugar, a propósito, tamén bastante vinculado á Galiza...).
Ao regresar á Escocia, a nosa protagonista, xa viúva, casou con outro veterano da contenda corunhesa, Domnhall mac Mhurchaidh, e mudouse canda el á illa de North Uist, onde o casal refixo a súa vida.
Alí, as historias bélicas de Mac Mhurchaidh pouco tardaron en tornarse populares entre a vicinhanza, que acudía ao domicilio do ex-soldado para ouvilas... Especialmente aquelas relacionadas coa batalla da Corunha.
"Imos á Corunha hoxe á noite ouvir as historias", dicía a rapazada, e foi por esa razón que o lugar de residencia do vello militar armado en contacontos acabou por conhecerse como "Corùna".
Un descendente desta familia foi Dòhmnall Ruadh Chorùna (1887-1967), un dos grandes bardos escoceses do século XX, canteiro de profesión. Velaquí o tendes ⬇️
Dòhmnall Ruadh recebe o alcume de "O Poeta das Trincheiras", xa que moitas das súas composicións inspíranse nas súas experiencias como soldado durante a Grande Guerra europea, que viveu nos campos de batalla da Franza.
De facto, un dos poemas máis emblemáticos e máis musicados da cultura escocesa é da súa autoría: "An Eala Bhán" (O cisne branco), no cal Dòhmnall Ruadh relembra a súa namorada Magaidh nic Leóid no fragor da batalla.
A propósito, Dòhmnall Ruadh conhecia ben a historia da Corúna escocesa, que, como el deixou dito, "así continuará a chamarse mentres o sol continúe a navegar cara ao oeste". Palabra de bardo! Pouca broma...
(Non queremos deixar de comentar que a ilustración de Rosalía de Castro que acompanha este fío é obra do amigo @miguelcuba ).
Se quixerdes ler máis polo miúdo outras historias coma esta, podedes visitarnos en dabeiraatlantica.blogspot.com. Convidamos a café de pota e o que houber pola casa 😀
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
1/5 Falabamos o outro día, co gallo do #Ulysses100, da tradución realizada por Otero Pedrayo, mais a relación da nosa literatura co clásico de James Joyce non se reduce a esta incursión do Patriarca de Trasalba.
2/5 Porque o que probabelmente poidamos considerar o primeiro "spin off" do "Ulysses" saíu do maxín de Vicente Risco: referímonos ao relato "Dedalus en Compostela", que viu a luz nas páxinas da revista "Nós" (onde se non!) en 1929.
3/5 Como sabedes, Stephen Dedalus (alter ego do proprio Joyce) é o adláter de Leopold Bloom en "Ulysses", mais xa aparecera noutras obras do autor, como "A portrait of the artist as a young man" (1916), que o proprio Risco menciona explicitamente no seu relato.
O SAN PATRICIO GALEGO
San Patricio (Naomh Padraig), acometeu con entusiasmo a cristianización da Irlanda, sen reparar en milagres. Entre os máis célebres está o de expulsar as serpes do país, lanzándoas ao mar. Un dos episodios máis representados na iconografía irlandesa.
A lenda é antiga e xa tivo outros protagonistas (en textos altomedievais é San Columba quen aparece como artífice do milagre). A primeira mención a San Patricio erradicando as cobras aparece na Topographia Hibernica, de Giraldus Cambrensis, un texto redixido por volta de 1188.
Cómpre dicer que Giraldus se mostraba moi céptico coa lenda. Segundo el, na verdade nunca na Irlanda houbera serpes (e é certo!), algo que el, como propagandista ao servizo dos anglo-normandos, atribuía "ás proprias deficiencias da illa" (sic). Non lles pasaba unha...
O vella tema das illas do Outro Mundo situadas a oeste, alén da nona onda, está na orixe dun xénero peculiar da literatura irlandesa medieval: os "imramma", relatos sobre relixiosos que navegan na procura do Paraíso e que, claro está, tiveron eco nesta nosa fisterra galega.
Son poucos os "imramma" conservadas, embora un deles acabase por se tornar un dos best sellers da literatura europea medieval: a famosísima "Nauigatio Sancti Brendani", ou Navegación de San Brandán.
Na Galiza, o relato de Trezenzonio e a súa viaxe á fabulosa Insula Magna Solistitionis desde a torre de Brigantium encaixa coma unha luva na estrutura e os temas dos "imramma" irlandeses. Dese texto falámosvos aquí: dabeiraatlantica.blogspot.com/2020/10/trezen…