Gözümüzün önünde seçilim baskısı, adaptasyon ve yakınsayan evrim:
👉E484K mutasyonu İngiltere’de en az 11 numunede B.1.1.7 varyantında gözüktü.
👉Bu mutasyon Güney Afrika B.1.351’de ve Brezilya B.1.1.28 alt dalı P.1 ve P.2 varyantlarında vardı.
👉Böylece dünyanın en az 3 farklı yerinde birden çok kez bağımsız
olarak ortaya çıkmış oldu.
👉Bu da 484 mutasyonunun virüsün yayılımında bir evrimsel çözüm olduğunu ve bir avantaj sağladığını gösteriyor.
👉Bu avantaj nedir? E484K konumlu mutasyon virüsün Spike kılıf proteininin
ACE2 reseptörüne bağlandığı bölgede negatif yüklü glutamik asitten (E) pozitif yüklü lisin (K) aminoasitine dönüşmesini sağlıyor. 👉Bu da ACE2’nin 75 no’lu konumunda yeni bir bağlanma noktası oluşturarak reseptöre daha sıkı bağlanmasını sağlıyor (görsele bkz).
👉Peki, bu bizi nasıl etkiler? Tedbirlere devam etmek zorundayız. Moderna, Pfizer ve Novavax aşıları Güney Afrika varyantına karşı daha düşük antikor oluştursa da yine o antikorlar korunma için yeterli olabilir. İngiliz E484K varyantına karşı da düşük bir antikor olabilir, henüz
Virolog hatırlatması: Böcekler virüslere konak olarak çok çeşitli sayıda virüslerin barınmasını sağlarlar. Bazılara insanlara patojeniktir (örnek: West Nile virüsü veya Zika virüsü)Tatarcık sineği (sandfly)’larda ilk defa görülen Mitovirüsler hakkında yeni bir yayın:
Bu virüsün ilginç tarafı tatarcık sineği hücresindeki mitokondriyi enfekte edebilmesi.
Hatırlatma: mitokondriler evrim sürecinde hücre içine yerleşen bir çeşit prokaryot (bakteri) ve artık bizim muhtaç duyduğumuz bir organel. Hücre enerjisinde rolü önemli. Ayrıca mitokondrinin
kendi genetik yapısı var (hücre içinde bir bakteri gibi düşünün). Biz hücremiz içindeki bu antik bakteriye muhtacız çünkü onun genetik sekansındaki hatalar yüzünden insanlarda mitokondriyal hastalıklar oluyor.
Hatta 3 insandan oluşan bebek duydunuz mu? Evet:
Sıkça gelen sorular:
👉Öncelikle: hekim değilim, kimseye hekim tavsiyesi veremem, böyle bir yetkim yok. Aşı size uygun mu değil mi risk grubunuza göre hekimizle karar verin.
👉Covid19 riski, onaylanmış bir aşısının riskinden kat kat fazladır. Risk/fayda oranına göre karar sizin
1️⃣Emziriyorum, aşı olmalı mıyım?
Sinovac’tan veya TİTCK’den bu konuda henüz bir açıklama yok. Risk grubunda iseniz (sağlık çalışanı, vb) o zaman Covid19 riski size ve bebeğinize aşı riskinden kat kat fazladır. Aşıların emziren annelerde bir sorun yaratma ihtimali azdır.
2️⃣Hamileyim, aşı olmalı mıyım?
Sinovac’tan veya TİTCK’den bu konuda henüz bir açıklama yok. Risk grubunda iseniz (sağlık çalışanı, vb) o zaman Covid19 riski size ve bebeğinize aşı riskinden kat kat fazladır. Aşıların hamilelerde bir sorun yaratma ihtimali azdır.
Virolog hatırlatması: Aşılar ya enfeksiyonu önler ya da hastalığı önler.
👉Enfeksiyonu önleyen aşılar sterilize bağışıklık oluşturur ve virüsü kapmazsınız.
👉Hastalığı önleyen aşılarda ise virüsü yine de kapabilir hatta yayabilirsiniz ama ciddi hastalık önlenir.
1/
👉Sinovac aşısı enfeksiyonu değil de ciddi hastalığı önlese bile pandemide etkili olabilir. Sebep? Rotavirüs aşısında da bu görüldü: aşı olanlar virüsü hala kapıyor ve yayabiliyorlar ama Rotavirüs yüzünden hastanelik olanlar aşı sayesinde %90 azaldı.
2/
👉Covid19 aşıları ile virüsü kapıp yayıyor muyuz? Bunun cevabını henüz bilmiyoruz. Ama kapıp yaysak bile aşı sayesinde ciddi hastalıkların azalmasıyla Covid19 aşıları da Rotavirüs aşısı gibi enfeksiyonu değil, hastalığı önleyen bir aşı olur ve yine de pandemiden kurtuluruz.
3/
Brezilya’dan gelen Sinovac verilerini nasıl değerlendirmeliyiz? Neden önce %78 erkinliği olan aşıya şimdi %50 dendi? Açıklıyorum:
👉Hatırlatma: Türkiye’de %91, Endonezya’da %65, Brezilya’da önce %78 şimdi %50 olarak açıklanan Sinovac Covid19 aşısı etkinlik rakamları duyduk.
👉Bu rakamlar Sinovac tarafından değil, ülkeler tarafından açıklandı.
👉Ülkeler arası farkın sebebi gönüllü sayısı ve Covid19 vaka tanımı arasındaki farklar.
👉Türkiye’de toplam 1322 gönüllüde 29 Covid19 vakası, Brezilya’da 9252 gönüllüde 252 Covid19 vakası açıklandı.
👉Brezilya’da Covid19 vakaları semptomlara göre 4 gruba ayrıldı:
1️⃣Çok Ciddi Covid19 (hastanede yoğun bakım gerektiren) ve
2️⃣Orta ciddi Covid19 (hastanelik olan). Bu iki grupta toplam 7 vaka var ve hepsi plasebo grubunda, yani bu grupta aşı %100 etkin.
Virolog hatırlatması: Covid19 aşılarının gelecekte güncellenmesi gerekebilir. Her sene grip virüsündeki gibi gerek olmasa da ileride (3-5 sene sonra?) güncellenmiş bir aşı ile yeniden aşılanmak gerekebilir.
Sebep?
Antijenik sürüklenme.
Açıklıyorum: biorxiv.org/content/10.110…
👉Bu önbasımda insanlarda her sene mevsimsel olarak seyir eden 229E isimli koronavirüse bakmışlar.
👉Hatırlatma: İnsanlarda daimi olarak her sene seyir eden 4 tip koronavirüsü var. İsimleri: 229E, OC43, HKU1, NL63.
👉Antijenik sürüklenme nedir? Özellikle RNA virüslerinde görülen ve her sene mutasyonlar ile virüsün yavaş yavaş ilk kökeninden uzaklaşması.
👉Bunu filogenetik soy ağaçlarında görebiliyoruz. Görselde farklı ülkelerden ~40 senelik 229E koronavirüsü numunelerinde bakmışlar.
İngiltere’deki mutasyonlar Mart ayında kurulan 20milyon pound bütçeli Covid19 genom konsorsiyumunun taramaları sayesinde bulundu. Bugüne kadar 157bin üzerinde SARSCOV2 genomu sekansladılar. Öncelikli olarak takip ettikleri mutasyonları ve sebeplerini anlatıyorum:
👉Mutasyonları okurken bilmeniz gereken 2 detay:
1️⃣Mutasyon numarası Protein sekansındaki kısma denk gelir, mesela D614G mutasyonu toplam uzunluğu 1273 aminoasit olan Spike kılıf proteinindeki 614’üncü aminoasit konumunu simgeler.
2️⃣Mutasyon harfleri de aminoasiti ve değişimi
simgeler. Mesela D614G mutasyonu, Spike kılıf proteininin 614’üncü konumundaki D (Aspartik asit) aminoasiti G’ye (yani Glisin aminoasitine) dönüşmüş. Aminoasitleri de okuldaki biyoloji derslerinden hatırlarsınız, toplam 20 standart aminoasit vardır.
Gelelim mutasyonlara: