١.همانطور که قبلا گفتم، از این به بعد کمی بر تحلیل‌های کارشناسان پرونده اتمی ج.ا. بویژه در امریکا تمرکز می‌کنم. از برخی از آنها انتقاد خواهم کرد، چون در مواردی تحلیل‌های کژتاب تولید کرده‌اند و در مواردی فاقد صلاحیت برای حرف زدن در این مورد هستند.
٢.این کارشناسان ماهیت نیروهای پیش‌برنده‌ی برنامه‌ی اتمی را کتمان می‌کنند و آن را خواستی سراسری و موجب انسجام در جامعه‌ی ایرانی جا می‌زنند. آنها در پس مفهومی فعالیت می‌کنند که گه گاه آن را ناسیونالیسم هسته‌ای می‌خوانند؛ج.ا. را موجودی مورد ظلم و سپاه پاسداران را بازوهای محافظتی
٣.علیه چنین ظلم بین‌المللی نشان می‌دهند. در پرونده هسته‌ای سوال بزرگ جامعه‌ی بین‌المللی چگونگی «مدل تصمیم‌گیری اتمی» است. کارشناسان فاقد صلاحیت اما مدل مناسبی برای حفاظت از جمهوری اسلامی و دفاع از برنامه‌ی هسته‌ای برساخته‌اند.
٤.آن را با هم مرور می‌کنیم.
تحلیل‌های مهسا روحی یکی از این دست تحلیل‌هاست. روحی در مقاله‌ای با عنوان
“Decision-Making in Revolutionary States: Beyond the Whims of Charismatic Leaders”
(تصمیم‌گیری در دولت‌های انقلابی: فراتر از میل رهبران کاریزماتیک)
تحلیل‌های مهسا روحی یکی از این دست تحلیل‌هاست. روحی در مقاله‌ای با عنوان
“Decision-Making in Revolutionary States: Beyond the Whims of Charismatic Leaders”
(تصمیم‌گیری در دولت‌های انقلابی: فراتر از میل رهبران کاریزماتیک)
٥.سعی کرده‌است به سوال چگونگی تصمیم‌گیری هسته‌ای نزدیک شود. او و نویسنده‌ی مشترک مقاله، در ابتدا برای خواننده توضیح می‌دهند که دولت‌های انقلابی همیشه پیچیده و سردرگم کننده هستند. آنها مدعی ارائه چارچوب تئوریکی هستند که برخلاف باور همگان از رژیم‌های انقلابی،
٦.تصمیم‌گیری‌ها را قائم به ذات یک رهبر نشان نمی‌دهد و مصر است که فرآیند تصمیم‌گیری را عرصه‌ای از ورودی‌ها و ملاحظات مختلف بازیگران متعددی نشان دهد. بگونه‌ای که دیگر نمی‌توان تصمیم را تنها به امیال رهبران کاریزماتیک در این سیستم‌ها محدود کرد. تصمیم‌گیری‌ها نتیجه ترجیحات شخصی
٧.این رهبران نیستند و منابع متعددی بر آن اثر می‌گذارند.(بطور مثال تصمیم خمینی برای ادامه‌ی جنگ را نتیجه‌ی چنین پروسه‌‌ای معرفی می‌کند و اینکه شخص رهبر مسئولیت اصلی ادامه‌ی جنگ را بر عهده ندارد)
شاید بنظر برسد که ادعای ایشان در شناسایی بازیگران متعددو اثرگذار بویژه در برنامه‌ی
شاید بنظر برسد که ادعای ایشان در شناسایی بازیگران متعددو اثرگذار بویژه در برنامه‌ی
٨.هسته‌ای درست است، اما بحث بر سر این است که برنامه‌ی هسته‌ای محیطی است از ذینفعان پرتعدادی که از کانال برنامه‌ی هسته‌ای مشغول بهره‌کشی از منابع، شرایط و تثبیت موقعیت خود هستند. پرعدد بودن ذینفعان به معنای دمکراتیک بودن این تصمیم‌گیری نیست.
٩.آنچه روشن است اینکه فقط تعداد بازیگران در حلقه‌ی انحصاری تصمیم‌گیری بالاست. ما با یک انحصار «پرتعداد» روبرو هستیم نه الزاما یک «تصمیم‌گیری دمکراتیک». روحی در سخنرانی دیگری در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS)در پاسخ به این سوال که شما نقش آیت‌الله خامنه‌ای را در
١٠.تصمیم‌گیری هسته‌ای چگونه تحلیل می‌کنید؟ مجددا سراغ همین ادعای خود می‌رود و حتی تاکید می‌کند که نظام تصمیم‌گیری هسته‌ای در ایران از پایین به بالاست. مجری با تعجب بر این گذاره انگشت می‌گذارد و از او توضیح می‌خواهد و او اینطور توضیح می‌دهد:«اساسا
١١.تصمیم[ها]در سطوح پایینی رئیس‌جمهوری، مشاوران، وزرا و غیره در همه‌ی اشکال بوروکراتیک گرفته می‌شود و بعد رهبری تایید و یا رد می‌کند»....«ما [همیشه] فکر می‌کنیم خامنه‌ای تصمیم می‌گیرد، دستور می‌دهد و سایرین اجرا می‌کنند». روحی در ترسیم تصمیم‌گیری پائین به بالا، عملا ویژگی
١٢.«محفلی بودن» تصمیم‌گیری مهمی مثل هسته‌ای را نادیده می‌گیرد و جریان تزریق اطلاعات به منابع تصمیم‌گیری را، مشارکت در تصمیم‌گیری نشان می‌دهد. باوجودی‌که خودش نیز معترف است که رهبر از «وتو» استفاده می‌کند. مجددا تاکید می‌کند که مدل ایران نه شوروی است و نه کره‌شمالی و
١٣.بازیگران زیادی در آن دخیل هستند. باز باید تاکید کرد که «پر تعداد بودن» ذینفعان در مساله‌ی هسته‌ای به معنای دمکراتیک بودن این برنامه نیست و محققی همچون روحی نمی‌تواند تصمیم‌گیری هسته‌ای را تصمیم‌گیری باز و غیرانحصاری جلوه دهد.
١٤.جابجایی «پرتعدادی» به جای «دمکراتیک بودن تصمیم‌گیری» چیزی است که روحی از پس آن بخوبی برآمده. ( این مصاحبه را اینجا می‌توانید بشنوید )
برای کسانی که علاقمند به مدل‌های تصمیم‌گیری سیاست خارجی هستندنقش مردم و چگونگی بروز وزن آنها در کانال‌های تصمیم‌گیری
برای کسانی که علاقمند به مدل‌های تصمیم‌گیری سیاست خارجی هستندنقش مردم و چگونگی بروز وزن آنها در کانال‌های تصمیم‌گیری
١٥.بسیار مهم است. تحلیل‌های روحی فاقد چنین توجهی به نقش مردم است. جامعه و خواست آنها تقریبا در همه‌ی این تحلیل‌ها غایب است و فقط جایی بروز می‌کند که روحی می‌خواهد از اعتراض تظاهرات کنندگان در تهران به قرارگرفتن سپاه در لیست تروریستی حرف بزند. مقاله‌ی او با عنوان
„Iranians Will Tolerate Hardship but Not Capitulation”١٦.
(ایرانی‌ها سختی را تحمل می‌کنند، تسلیم‌شدن را نه) مزین به عکسی از همین تظاهرات‌های معروفی است که همگان می‌شناسیم. نکته‌ی جالب اینکه، مردمی که در مدل تصمیم‌گیری هسته‌ای ترسیم شده‌ی روحی قبلا اساسا ناپدید هستند،
(ایرانی‌ها سختی را تحمل می‌کنند، تسلیم‌شدن را نه) مزین به عکسی از همین تظاهرات‌های معروفی است که همگان می‌شناسیم. نکته‌ی جالب اینکه، مردمی که در مدل تصمیم‌گیری هسته‌ای ترسیم شده‌ی روحی قبلا اساسا ناپدید هستند،
١٧.یکباره در تظاهرات به نفع سپاه ظاهر می‌شوند و جامعه‌ی ایران را نمایندگی می‌کنند. در همه‌ی این تحلیل‌ها از فشار شدید اقتصادی، وضعیت مخرب اقتصادی و بندرت نارضایتی مردم حرف زده می‌شود. . تحلیل استراتژیک همه‌ی سطوح تاثیرگذار و نقاط تاثیرپذیر یک سیاست را دنبال می‌کند،
١٨.محققی که درباره انرژی هسته‌ای می‌نویسد، چگونه عنصر نارضایتی عمومی، شعارهای خیابانی مثل «دشمن ما همینجاست»، یا فروپاشی سایر بخش‌های اقتصادی بویژه صنایع نفتی را به عنوان بخش‌های متاثر از پرونده‌ی هسته‌ای لحاظ نمی‌کند؟
١٩.سراغ کار مشترک دیگری از مهسا روحی و هادی آجیلی می‌رویم. قبل از وارد شدن به جزئیات مقاله‌ی دیگری با عنوان
“Iran’s Military Strategy”
(استراتژی نظامی ایران) که در Global Politics and Strategy منتشر شده است، به این نکات توجه کنید:
“Iran’s Military Strategy”
(استراتژی نظامی ایران) که در Global Politics and Strategy منتشر شده است، به این نکات توجه کنید:
٢٠.مقاله با هادی آجیلی استاد دانشکده علامه طباطبایی بصورت مشترک نوشته شده است. هادی آجیلی بنابر رزومه‌ی موجود در سایت، دانش‌آموخته‌ی امام صادق است و سابقه‌ی عضویت در دبیرخانه بازنگری علوم انسانی را دارد. او پیشتر کتابهایی با عنوان «یهود و صهیونیسم از منظر قرآن»،«
٢١.صورتبندی گفتمان اسلامی در روابط بین‌الملل»،«نقش آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی در فتنه ٨٨» را منتشر کرده است و از میان خیل نوشته‌هایش، مقاله‌ی مشترکی هم با جواد کریمی قدوسی در مورد روابط ایران و آمریکا دارد. او در هم‌اندیشی استادان نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه نیز سخنرانی
٢٢. با عنوان «سیاست امریکا در قبال ج.ا. مهار قدرت آن در سطح منطقه و جهان است» دارد. روحی و آجیلی در این مقاله‌ی مشترک از فرم استانداردی که عموما در مجلات مشابه چاپ می‌شود، پیروی نکرده‌اند، سوای چنین نکته‌ی غیرمعمولی، با وجودی‌که نویسندگان مدعی تشریح استراتژی نظامی هستند،
٢٣. هیچ چارچوب روشنی از بازیگران[که روحی پیشتر گفته بود بسیار متکثرند] و از قوا/استعداد نظامی ایران ارائه نمی‌شود و صحبت از رانه‌های پیش‌برنده‌ی استراتژی است که عمدتا بر دشمنی میان ایران و امریکا تمرکز دارد[بدون خوانشی تاریخی از این خصومت]. مقاله اطلاعاتی در مورد بودجه
٢٤.نظامی که عنصر مهمی در تعیین اندازه‌ی این استراتژی است به ما نمی‌دهد، لیستی از سیاستهای ناامن کننده منطقه‌ای ج.ا. را سیاست بازدارنگی معرفی می‌کند و همانند همه‌ی تفاسیر متداول در پروپاگاندای سپاه از شعبده‌ی «عمق استراتژیک» لباسی برای یک سیاست مداخله جویانه درست می‌کند.
٢٥. پاراگراف پایانی این مقاله، بویژه آنجایی که می‌گوید:«رفتار پیشتازانه‌ی ایران، بروز غیرقابل اجتنابی است: از روش‌های نامتعارفی که ایران مجبور شده است برای جبران کمبودهای نظامی در مقابل تهدیدهای امنیتی که اساسا از سوی امریکا و اسرائیل صورت می‌گیرد،به آن دست بزند
٢٦.جالب توجه است. مقاله در آخر می‌گوید، ایران به دنبال تبدیل شدن به نیروی نظامی بزرگی نیست، بلکه بیشتر می‌خواهد یک سیاست بازدارنگی موثر را با هزینه پایین پیش ببرد. تولید مقالات اینچنینی، بیش از آنکه تحلیل باشند، بویژه با توجه به مشارکت نویسنده‌ای از متن حلقه‌های بازنگری علوم
٢٧.انسانی در ایران، شبیه بیانیه و هشدارهای نظامی هستند که به جای ستادهای نظامی از درون مجلات تخصصی امنیتی بیرون می‌آیند. عادی جلوه دادن سیاست ناامن‌سازی ایران و منطقه برخاسته از ماهیت «جنگ‌سالاری» سپاه است. بعدا در مورد آن بیشتر خواهم نوشت.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
