Thread by @lordsinov

Mahmut 16 yaşındaydı. 1920 yılının 20 Ağustos günü hayatının en unutulmaz günüydü. Okulun en başarılı öğrencisi olduğu için konuşma görevi ona verilmişti. Mustafa Kemal Paşa geldiğinde heyecanla konuşmaya başladı.

O gün Mahmut'un hayatı değişti. Bambaşka bir ömür onu bekliyordu.

Mahmut, konuşmaya “Tarih seni Fatihler, Yavuzlar, Kanuniler koyacaktır…” diyerek başladı ve bir çırpıda bitirdi.

Konuşma bittikten sonra Paşa “Gençler, sizi bu millet yetiştiriyor. Göreviniz büyük hizmetlere hazırlanarak bu millete layık olmaktır" dedi.

Mahmut, bu karşılaşmayı ve Gazi’nin sözlerini hiç unutmadı. Üç yıl sonra okulunu birincilikle bitirdi. 1924 yılında, eğitim için yurt dışına gönderilecek 13 kişiden biri olabilmek için sınava giren 150 öğrenciden biri oldu. Sınavı kazanmayı başardı. Berlin'e gönderilecekti.

Mahmut, yolculuk için tren garına geldiğinde içini endişe kapladı. Acaba oralarda yapabilir miydi? Bir ara vazgeçmeyi düşündü. O sırada bir posta memurunun adını haykırdığını duydu. Memurun yanına gidip telgrafını aldı. Bir telgraf, iki cümle ve bir imza bulunuyordu.

"Sizi birer kıvılcım olarak gönderiyoruz. Gür alevler halinde dönmelisiniz."

İmza, Mustafa Kemal…

Telgrafı okuduktan sonra fikrini değiştirdi. Bir an önce trene binip yola koyuldu. Yol boyunca bu iki cümleyi düşünüp durdu.

Mahmut, başarılı üniversite öğrenimi sonucunda 1929'da tıp doktoru olarak mezun oldu. Gür alev halinde memleketine döndü. Hedefi akademisyen olmaktı. Kısa süre içerisinde Darülfünun'a girmeyi başardı.

1933'te Darülfünun'da doçent oldu. Üniversite reformundan sonra okulda kalabilen az sayıda akademisyenden biriydi.

Aynı zamanda bilim dalındaki yabancı terimlere Türkçe terim türetmekle meşgul oluyordu. Akyuvar, alyuvar, omurilik, salgı gibi pek çok Türkçe terimi türetmişti.

Mahmut, 1936'da sürpriz bir davet aldı. Atatürk'ün de katılacağı Dil Kurultayı'na davet edilmişti. Yıllar sonra onu tekrar göreceği için heyecanlıydı.

Kurultayda Atatürk'le birlikte çalışma fırsatı elde etti. Unutamayacağı bir gündü. Kurultay çıkışı sürpriz bir davet daha aldı.

Akşam, Florya köşkünde kurulacak sofraya davet edilmişti. Köşke vardığında masada kendisi için ayrılan sağ taraftaki 3. koltuğa oturdu.

O gece Atatürk'le dinden sanata, tarihten tıbba, savaşlardan etimolojiye kadar pek çok konuda sohbetler edildi. Sabaha karşı 4'e dek sürdü.

Mahmut daha sonra birkaç kez daha Atatürk'le sofrada bulunma imkanı elde etti. Çalışmayı hiç bırakmadı. 1940'ta fizyoloji profesörü oldu. 1943’te Konya milletvekilliğine seçildi. 1950’de Münih Üniversitesi’nde çalışmaya devam etti.

1953’de İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji kürsüsü başkanı, 1956 yılında ise ordinaryüs oldu. 1974 yılında senatoya seçildi. Aynı yıl Ecevit-Erbakan koalisyon hükümeti dağılınca geçici olarak başbakanlık yaptı.

Mahmut Sadi Irmak… Bir Cumhuriyet ordinaryüsü… Bu milletin yetiştiği yüksek şahsiyet… Kendisini şöyle ifade etmişti:

“Ben kim miyim? Ben sadece iki satırlık bir telgrafın yarattığı bilim adamıyım.”

Mahmut Sadi Irmak'ın hikayesini, @masadergi'nin Mayıs sayısı için yazdım.

Mahmut Sadi Irmak'ın yıllar önce katıldığı TRT programında anlattıkları...

Böyle bir Cumhuriyet aydınını dinlemek hem bilgi hem de huzur sağlıyor...