Thread by @SanatnTarihi

Bugün sizlere Kuzey Barok sanatın en ünlü temsilcilerinden biri olan Rembrandt'ın ‘İsa’nın Fırtınayı Durdurması’ adlı eserini anlatacağım.
Havarilerden; Markos, Matta ve Luka’nın bahsettikleri bu olayda İsa, havarileri ile birlikte bir tekneye biner...

Yolculuk esnasında denizde ani bir fırtına kopar. Tekne şiddetli bir şekilde sallanmaya başlayınca havariler paniğe kapılırlar. İsa o anda ayağa kalkar ve havarilerine şöyle seslenir; ‘Neden korkuyorsunuz ey inananlar?!’.

Daha sonra da bir mucize gerçekleştirir ve fırtınayı aniden durdurur.
Havariler şaşkınlık içinde kalırlar ve kendi aralarında konuşmaya başlarlar. ‘Bu nasıl bir insandır ki rüzgarlar ve denizler buyruğuna uyuyor?’

Burada anlatılmak istenen inançtan şüphe etmemektir. Aniden başlayan fırtına şeytan ve günahkarlıkla ilgilidir. Tekne ise kiliseyi temsil eder. Tekne, aynı zamanda Nuh’un gemisi anlatısındaki ‘kurtuluş’ teması ile örtüşmektedir.

Rembrandt öyle bir ustadır ki bu mucizevi sahneyi yine mucizevi bir görsellikle izleyiciye sunuyor.

Barok sanatın genel özelliklerini eserde güçlü bir şekilde görmek mümkün.

Örneğin en güçlü özelliklerden biri olan gölge ışık karşıtlığı eserde bir açık hava manzarası içinde başarı ile veriliyor. İtalya’da Caravaggio ile başlayan Barok resim sanatı genellikle gölge ışık karşıtlığını kapalı mekanlar içinde veriyordu.

Diğer İtalyan sanatçıların bir çoğu da bu özelliği korudular. Ancak barok sanat kuzey ülkelerinde yaygınlaşmaya başladıkça açık hava sahneleri de çoğalmaya başladı.

Hollanda’nın siyah yağmur bulutlarıyla kaplı gökyüzü ve bu bulutlar arasındaki boşluklardan kendine fırsat bulup yeryüzüne inmeye çalışan gün ışığı zaten doğal bir kontrast yaratıyordu.

Bunu fark eden kuzeyli ressamlar yağmur bulutları arasından sızan gün ışığını kullanarak gölge ışık kontrastı yaratıyorlardı. Bu anlamda Rembrandt’ın seçtiği sahne dönem özellikleri ile harika bir şekilde örtüşüyor diyebiliriz.

Ancak barok sanatın bir diğer özelliği olan ‘anı’ yansıtmak onu zorlayacak özelliklerden biri iken bu ikisini bir araya getiren sanatçı harika bir sahneye imza atıyor. Fırtınanın tam olarak durma anından bir saniyeyi bize gösteriyor.

Bulutlara bakın. Siyah bulutlar dağılarak gün ışığının denize düşmesine izin veriyorlar. Gökyüzünü gölge ışık kontrastını yaratmak için ikiye bölüyor.

Sahne o kadar kısa bir anı gösteriyor ki sanki tekneye çarpan son dalgayı görüyoruz. Bir kaç saniye sonra siyah bulutların tamamen dağılacağını, denizin de sakinleşeceğini ön görebiliyoruz.

Bu yüzden barok sanatın bir diğer özelliği olan ‘devamlı hareket ediyormuş gibi gözüken figürler ve nesneler’ kuralını da muazzam bir şekilde sergiliyor.

Teknedeki havarilere baktığımızda her birinin yüzlerinin panik içinde olduğunu görüyoruz. Teatral yüz ifadeleri barok dönemin en önemli özelliklerinden biridir. Sanatçı, panik anını bu yüz ifadeleri ile, figürler uzakta ve küçük olsalar bile harika bir şekilde yansıtıyor.

Bizi de havariler ve İsa ile o küçük tekneye yerleştiren Rembrandt, eserine bakan herkesi o ana sonsuza dek hapsediyor.
Bugün bu eseri gidip görmenizi önerirdim ancak maalesef kayıp...

18 Mart 1990 tarihinde polis kılığındaki iki hırsız müzeden bazı resimleri çaldıklarında ‘İsa’nın Fırtınayı Durdurması veya Celil Denizinde Fırtına’ isimli eseri de yanlarında götürdüler.

Yine 18 Mart 2013 tarihinde FBI yaptığı bir açıklamada hırsızın kim veya kimler olduğunu bildiklerini söylediler. Ancak bunun peşinden herhangi bir açıklama gelmedi. Soruşturmaya devam ettiklerini söyleyen FBI, bu yüzden hırsızlık olayı ile detaylı bilgi vermedi.

Muhtemelen şuan bir zenginin duvarını süsleyen eserin en kısa zamanda bulunması ve tekrar sergilenmesini ümit ederek yazımı burada noktalıyorum. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sanatla kalın... 🖤