कैलास मंदिराला वेरूळ लेण्यांची ‘गुफा क्र. १’ असे संबोधले गेले आहे आणि हे जगातील सर्वात मोठे अखंड रचना म्हणून उल्लेखनीय आहे जो की एकाच खडकाच्या मोठ्या तुकड्याने बनवलेले आहे.
१/
मंदिराच्या प्रभावी आकाराव्यतिरिक्त, हे त्याच्या शिल्पांसाठी, तसेच त्याच्या इतर स्थापत्य घटकांच्या उत्कृष्ट कारागिरीसाठी देखील उल्लेखनीय आहे.
कैलास मंदिर हे महाराष्ट्राच्या पश्चिम भारतीय भागात स्थित एक प्राचीन हिंदू मंदिर आहे.
२/
हे मंदिर वेरूळ लेण्यांचा भाग आहे, एक धार्मिक परिसर ज्यामध्ये 34 रॉक-कट मठ आणि मंदिरे आहेत. या मंदिराचे नाव कैलास पर्वतावरून पडले आहे, जे हिंदू देव शिवाचे हिमालयी निवासस्थान आहे.
साधारणपणे असे मानले जाते की हे मंदिर इसवी सनाच्या 8 व्या शतकात,
३/
राष्ट्रकूट साम्राज्याचा शासक कृष्ण प्रथमच्या कारकीर्दीत बांधले गेले.
कैलास मंदिर हे शिवच्या पवित्र पर्वताचे प्रतिनिधित्व करणारे आहे, म्हणून हे मंदिर या विशिष्ट हिंदू देवतेला(महादेवाला) समर्पित होते.
कैलासा मंदिराचे बांधकाम इ.स. 757 ते 783 दरम्यान झाले असे मानले जाते.
४/
साधारणपणे असा अंदाज आहे की सुमारे अडीच दशकांच्या या कालावधीत, चरनंद्री डोंगरातील एका उभ्या बेसाल्ट चट्टानातून एकूण 200,000 (इतर अंदाज 150,000 ते 400,000 पर्यंत) भव्य मंदिर तयार करण्यासाठी उत्खनन केले गेले.
५/
असे मानले जाते की हे मंदिर वरपासून खालपर्यंत कोरलेले किंवा बांधले गेले होते.
पत्र म्हणजे संवादाचे साधन. पत्रातून व्यक्तिमत्वाचे पैलू अगदी सहजपणेउलगडत जातात. शिवछत्रपतींच्या पत्रव्यवहारातून ठळकपणे जाणवते ती त्यांची कडक शिस्त !
शिवछत्रपतींची पत्रे अभ्यासली असता पत्रांतील वाक्यरचनेची खास...
१/
...वैशिष्ट्य जाणवतात. त्यांच्या व्यक्तिमत्वाचे विविध पैलू लक्षात येण्यास मदत होते. पत्रव्यवहारातून शिवछत्रपतींचे सामर्थ्य, लोभ, प्रेम, माया, राग, थोरवी, दबदबा, शिस्त, धर्म, कर्तव्य, धाक, व्यवहार, मुत्सद्दीपणा, कान उघडणी, जाब, प्रश्न, आदेश, आज्ञा, विनंती, दान, ...
२/
...वास्तवदर्शीपणा, दूरदृष्टी काय होती? किती उच्च प्रतीची होती हे उमजण्यास मदत होते.
*प्रश्नार्थक पत्रांतील वाक्यरचना -
प्रश्नार्थक पत्रातून प्रश्न विचारताना {खरेतर जाब} आमने-सामने संभाषण केल्याप्रमाणे प्रश्न असतात. भाषेतील जरब व व्यक्तिमत्वाचा प्रभाव स्पष्ट दिसतो. जो...
#Thread
• छत्रपती शिवाजी महाराज दिसायला कसे होते ?
छत्रपती शिवाजी महाराजांना प्रत्यक्ष पाहिलेली अनेक माणसे त्यावेळी होती. पाश्चिमात्यात हेन्री ऑक्झेडन, निकालो मनुची, थेव्हनॉट, उस्टीक, इ. तर भारतीयात परमानंद, परकलदास इ. परंतू फारच थोड्या व्यक्तींनी शिवरायांच्या
१/
व्यक्तिमत्वाबद्दल किंवा शारीरिक ठेवणीबद्दल प्रत्यक्षात नोंद करुन ठेवली आहे.
• महाराजं कसे दिसत होते ?
*इ.स. १६६४ मध्ये सुरतेच्या लुटीच्या वेळी वखारीतल्या इंग्रज अधिकारी एस्केलिऑट याने केलेले वर्णन-
"His personality is described by them , who have seen him , to be of...
२/
...mean stature (medium height) lower some what than i am (when) erect and of an excellent proportion. Actual in exercise ane whenever he speaks seems to smile, a quick and piercing eye and witter than any of his people."
बुध्द हा आज सारखा सामुदायिक धर्म नव्हता.. ती एक वैचारिक स्थिती आहे. जो त्या स्थितीपर्यंत पोहोचतो तो बुध्द.. हिंदू ही पण आपली सांस्कृतिक प्रांतीय ओळख आहे आणि या मध्ये तर खुप विचार अन दर्शने आणि मते आहेत.
१/
बुध्दांनी मांडलेले विचार पुर्वीपासुन या हिंदुसंस्कृतीत (सिंधु) थोड्या बहोत प्रमाणात अस्तीत्वात होते... बुध्दांनी निश्चितच सर्व दर्शनाचा आणि विचारांचा ,मतांचा अभ्यास करुन एक नवे दर्शन निर्माण केले. त्यांनी मानवी मुल्य जपणार्या विचारांना महत्व दिले आणि त्यातच मनुष्य जिवनाचे
२/
सार्थक आहे असे त्यांनी सांगितले.
सांगायचे एवढेच हिंदू, बुध्द ,जैन हे आता सारखे सामुदायिक धर्म नसुन विचार आचार आहेत. यात विचारांची देवान घेवान पण दिसून येते. बुध्दाचा आदर संत काही अभंगात यासाठीच करतात. तसेच लेण्या आणि मंदीरांकडे बघुन पण हे लक्षात येते. बुध्द जैन
एका घरातील इंग्रजी माध्यमात शिकणारा मुलगा आणि त्याच्या वडीलांचा संवाद-
मुलगा - पप्पा,तुम्हाला माहीतीय का? औरंगजेब हा महान संत होता,त्याची राहणी साधी होती, जणू या वर्ल्डमधला डिक्टो दुसरा गाॅडच...जिंदा पीर !!
१/
पप्पा- अरे वेडा झालास का? औरंगजेबाने आपल्या छत्रपति शंभुराजांची हत्या केली. गुरु तेगबहादुरांचा शिरच्छेद केला. उदयपुरमध्ये 300 मंदिरे पाडली आणि आपल्या पंढरपुरच्या विठोबाच्या मंदिरालासुध्दा त्याने हानी पोहचवली होती.
मुलगा - Dad अहो, औरंगजेब तर संत होता ना? मग संत लोक असे कसे
२/
करतील? ते कस शक्य आहे?
पप्पा- अरे मूर्खा, तुला कोणत्या मास्तरने असला इतिहास शिकवला? औरंगजेब संत आणि जिंदा पीर होता म्हणून!
मुलगा - अहो किती बावळट आहात तुम्ही? आमच्या सातवीच्या इतिहासाच्या पुस्तकातच लिहिलंय...मग पुस्तके कधी खोटे लिहितील का? आमचे टिचर कसे खोटे बोलतील?
प्राचीन काळी सैनिक फक्त छातीवर कमरेपर्यंत संरक्षणासाठी चिलखत वापरीत. त्याचे हात मात्र तसेच विनाचिलखताचे असायचे.
कौटिल्याच्या अर्थशास्त्रात पारटा या प्रकारातील हे चिलखत. त्याचे हात मात्र तसेच उघडे राहत असत.
१/
कौटिल्याचे मते, "विशिष्ट स्वरूपामुळे ज्यास लौह जालीका असेही म्हणतात"
प्राचीन काळी तलवार, भाला, गदा इत्यादी शस्त्रांचा आघात, वारापासून अगर अर्वाचीन काळी बंदुकीची गोळी, वेगाने उडणारे तोफ गोळ्यांचे तुकडे, अस्त्रांच्या घातक मार्यापासूनच शरीर संरक्षणासाठी शरीरावर किंवा वाहनांवर
२/
चढविण्यात येणारे युद्धोपयोगी संरक्षण साधन म्हणून चिलखताचा वापर रूढ आहे.
चिलखताला संस्कृतात बाण, वर्मन, कवच, द्रापि, वर्त्मन अशी नावे आहेत. शरीराच्या प्रत्येक भागात करिता अनुरुप अशी वेगवेगळी चिलखते असतात, आणि त्यांची नावेही वेगवेगळी आहेत ती पुढीलप्रमाणे- शिरस्त्राण, कंठत्राण,
नांदा सौख्य भरे ....
माझ्या तमाम हिंदुत्ववादी मित्रांनो, तुम्हाला विनंती आहे, कृपया एवढे विचलीत होऊ नका. कालपासून ही पत्रिका तब्बल एकोनतीस वेळा आली माझ्याकडे. आपली उद्विग्न प्रतिक्रिया अशा घटनांची ताकत वाढवते. त्यांचा डिवचण्याचा हेतू साध्य होतो. या घटनेला खूप
१/
पैलू आहेत. सर्वात आधी जी काही प्रतिक्रिया द्यायची ती आपण आधीच देऊन बसलोय, या घटनेचा पाठपुरावा कोणीच करणार नाही. यापूर्वी असे अनेक विवाह झालेत, पुढे काय झालं कोणालाच माहीती नाही. ती मुलगी हिंदूच राहिली का? तीने परत कधी भारतीय पोशाख परिधान केला का? तीला वागणूक कशी आहे?
२/
बुरख्याची सक्ती झाली का? तीने कीती मुले जन्माला घातली? तीला सवत आणली का? तीचा हलाला झाला का? आणि यातलं काहीच झालं नसेल तरी तिची पुजा पद्धती आणि खानपान बदलले का? थोडक्यात तीचं आयुष्य पूर्वीप्रमाणेच राहीलं का? मुलांची नावे काय? त्यांचा मजहब कुठला?