Thread by @ibrahimmturhan2

Merkez Bankası, Eximbank ve bankalar üzerinden ihracatçılara sağladığı reeskont kredisi limitini 30 milyar dolara yükseltti.
Daha önemlisi ise bu limitin 5 milyar dolar karşılığının TL reeskont kredisi olarak da kullanılabilmesi.
Bu ne anlama geliyor?
Piyasaya etkisi ne olur?

Esas olan merkez bankalarının sistemdeki toplam likidite açığını fonlaması, piyasanın işleyişinin aksadığı sorunlu dönemler dışında doğrudan kredi finansmanına girmeyip bunu piyasaya bırakmasıdır.
1990’lı yıllardan beri dünyada genel kabul gören yaklaşım budur.

1970’lere kadar egemen olan kalkınmacı okulun etkisiyle geçmişte reeskont kredileri (bankanın verdiği krediler karşılığında aldığı ticari senetleri merkez bankasına belli bir iskonto oranıyla satıp nakte çevirmesi) bir para politikası aracı olarak kullanılıyordu.

Hem bankacılığın ve bankalar arası para piyasasının hem sermaye piyasasının gelişmesi, özel sektörün yurt içi ve yurt dışı piyasalarda finansal ürün ihraç edebilecek hale gelmesi, ikinci el piyasaların derinlik kazanması, para politikasının da bu yöntemi terk etmesini sağladı.

2009’da Küresel Kriz’in yarattığı olağanüstü koşullarda, dünyadaki birçok merkez bankası gibi TCMB de piyasa aksaklıkları yüzünden daha dolaysız müdahale gereği duydu. İç talebin hızla daraldığı, döviz ihtiyacının arttığı, kredi mekanizmasının etkin çalışmadığı bir dönemdi.

Dönemsel gereklilikler doğrultusunda ihracata yönelik reeskont kredisi uygulaması çok sınırlı tutularak devreye alındı.
2012’den sonra ise hem geçici olması gereken bu mekanizma kalıcı hale geldi hem de koşulları esnetilerek kapsamı-miktarı ihtiyaçla orantısız biçimde artırıldı.

Burada önemli bir hatırlatma yapmakta yarar var. Merkez Bankası’nın doğrudan kredi vermesi neden yanlıştır?
Zira bazıları; “reel sektör finans baronlarına, faiz lobisine muhtaç olmasın; üretimi doğrudan TCMB fonlasın” gibi zırvalar ve komplo teorileri ile ortalığı karıştırabilir

https://twitter.com/ibrahimmturhan2/status/1268990644619526150

Bankaların verdiği kredi ekonomide birilerinin tasarrufudur. Merkez bankası ise tasarruf karşılığı olmayan parayı kredi vererek yoktan var eder.

(Not: Kısmî rezerv bankacılığı, Post-Keynesyen para politikası, içsel para tartışmaları şimdilik saklı kalsın)

Dolayısıyla para piyasasını dengeye getiren faiz oranı üzerinden -ki Merkez Bankası işte bu faizi fiyat istikrarını sağlayacak düzeyde belirler- bankaların verdiği kredi ekonomideki arz-talep, tasarruf-yatırım dengesini bozmaz. Ama TCMB kredi verince denge değişir, enflasyon olur

TCMB’nin verdiği reeskont kredilerini; “piyasadan döviz almakla aynı şey, üstelik ihracat kaynaklı girişleri teşvik eder” gerekçesiyle savunanlar olabilir. Ama bu son karar, TL reeskont kredisi vermek enflasyonun gemi azıya aldığı bu dönemde piyasaya çok yanlış bir işaret olur.

Şimdi diyeceksiniz ki “bırakın bunları anlamayı, önemsemeyi; bu uzuuun akışı sonuna kadar okuyacak ve okuduğunu anlayacak akıl kaldı mı?”
Siz de haklısınız ama ne yapayım?
…
“Söylesem tesiri yok, sussam gönül razı değil.”