Thread by @StefanPaas

Ik wil nog even wat duiding proberen te geven bij die identiteitsverklaringen in het reformatorisch onderwijs (ca 200 scholen). NB: elders in het bijzonder (religieus) onderwijs gebeurt dat tekenen niet of nauwelijks. >

In 1985 verscheen het proefschrift van toenmalig RD-hoofredacteur (en socioloog) C.S.L. Janse, 'Bewaar het pand'. Deze analyse van de reformatorisch zuil kreeg ook kritiek uit eigen kring, omdat-ie te 'sociologisch' was, dwz vooral gericht op uiterlijke kenmerken, zoals ... >

... partijvorming (SGP), instituties (vakbond, patientenvereniging, verzekering, etc.), eigen scholen met eigen kledingstijlen, etc. Kortom, een antropoloog zou spreken van 'cultuurpolitiek'. >

De reformatorische scholen nemen in deze cultuurpolitiek, dwz het beschermen en doorgeven van een eigen groepscultuur, een belangrijke plek in. Ze bieden een omgeving waarin men als reformatorisch gelovige zichzelf kan zijn (ja, ik kom nog terug op lhbti-leerlingen) >

Dit is een bekend fenomeen in alle tijden en culturen: wil een minderheidsgemeenschap overleven en eigenheid bewaren, dan dient men te investeren in cultuurpolitiek. Denk aan de Joden in Europa die ondanks vervolging, discriminatie, gedwongen bekering/assimilatie ... >

... erin slaagden een eigen identiteit en cultuur door te geven tot op vandaag, dankzij sabbat, voedselwetten, besnijdenis, etc. Idem dito voor First Nations in Amerika en Australië: voor zover er nog iets van over is, dan dankzij deze cultuurpolitiek. >

Dat roept bij buitenstaanders, de meerderheidsmoraal, verzet op. Soms gruwelijk, vaker gewoon alledaagse weerzin. Die concentreert zich, afhankelijk van tijd en cultuur, op zaken als: gebrek aan economische productiviteit, dierenleed, foute ideeën, nu ja iha: 'achterblijven' >

De minderheid kan uitleggen, maar staat altijd op achterstand. Vandaar het belang van die cultuurpolitiek. Als de Joden in ca. 700 CE hadden gezegd dat 'het in je hart zit' of 'dat iedereen zelf moet weten hoe-ie het invult', dan waren ze allang uitgewist door de geschiedenis >

Nu naar de refo-scholen: die spelen een duidelijke rol in die cultuurpolitiek. Veel focus op wat de meeste Nederlanders (echte protestanten als we zijn) 'uiterlijkheden' noemen. Maar wel heel belangrijk om de gemeenschap in stand te houden. Zie bv pieterzandt.nl/wp-content/upl… >

Om die cultuur te beschermen heeft men een drie-factor authenticatie ingevoerd: 1/ alleen ouders die lid zijn van bepaalde kerken kunnen hun kind erheen sturen. Hier bv Pieter Zandt. 2/ ouders tekenen bovendien een identiteitsverklaring waarin een heel 'dikke' identiteit staat. >

Wie deze twee sluizen passeert, komt terecht in een school waar 3/ geprobeerd wordt ouderinvloed zo beperkt mogelijk te houden. Vandaar bv de jarenlange weerstand tegen een MR. rd.nl/artikel/192248… >

Een belangrijke vraag aan de grote meerderheid vd Nederlanders is hier: kunnen we met elkaar draagvlak houden voor een kleine minderheid die graag z'n eigen cultuur in stand houdt, een cultuur die bovendien diepe wortels heeft in de vaderlandse geschiedenis. >

Daarbij geldt ook: kunnen we principieel waarderen dat het voor de creativiteit en diversiteit van het nationale debat belangrijk is om 'weerbarstige' minderheidsculturen te beschermen, enigszins vergelijkbaar met instandhouding biodiversiteit voor rijkere ecologie? >

Enfin, nu die identiteitsverklaring: de Kamer wil het verplicht laten tekenen daarvoor door ouders laten verbieden. De motie is ingediend door partijen die niet onder stoelen of banken hebben gestoken dat ze sowieso af willen van dat hele religieus bijzonder onderwijs >

Ik wijs hier maar weer op de geschiedenis: het heeft nimmer ontbroken aan partijen en bewegingen die deze minderheden wilden 'verlichten' of 'assimileren', desnoods met enige dwang. Het is voor hun eigen bestwil, toch, dat die indianen wat hygiënischer worden en zo? >

Maar nu even inside-out, want deze scholen hebben ook een probleem. Met zulke hele 'dikke' identiteitsverklaringen, die - naast heel veel moois (echt waar! het zijn mensen die van kinderen houden), ook dit soort passages bevatten, bevries je wel je eigen interne debat. >

Immers, elke 'insider' weet dat op deze punten er het een en ander beweegt in de eigen achterban en dat in die kerken waaruit hun leerlingen komen er ook mensen zijn die anders denken over zulke zaken. Dat wordt op school ononderhandelbaar verklaard. Zo haal je de dynamiek eruit>

Er is geen enkele traditie, ook niet de Joodse etc. (zie vbb hierboven), die niet veranderd is, gereageerd heeft op de tijd, zich herzien heeft, etc. Zulke processen gaan vaak traag, maar ze gaan wel. Ook in de reformatorische wereld. En die 'dikke' verklaringen verlammen dit >

Maar hoe kan de school dan z'n cultuur bewaken? Door zichzelf als deel te zien van de hele refocultuur, die wel degelijk in beweging is. En dan heb je de volgende mogelijkheden: 1/ schaf die verklaringen af en laat het bij een selectie op kerken (en beweeg mee met die kerken) >

Of 2/ maak de verklaring veel 'dunner'. Vraag instemming met de Apostolische Geloofsbelijdenis, Catechismus, NGB en DL (excuus voor de codetaal). Dat zijn geen sociologische maar belijdende documenten en ze bieden voldoende ruimte aan gesprek en veranderende inzichten. >

Met die hele 'dikke' verklaringen probeer je eigenlijk de kerken te verbeteren. Je vraagt meer van ouders om te ondertekenen dan veel van deze kerken vragen van hun ouderlingen. Een traditie blijft alleen levend als-ie niet bevriest.

Tot slot: ik vind dat scholen, ook refoscholen, zich niet moeten bemoeien met het liefdesleven van hun leerlingen. Net zoals de overheid zich niet moet bemoeien met de identiteit van deze scholen. Als je alles wilt controleren en bepalen, leg je het leven plat.

Dus als het gaat om cultuurpolitiek zou ik zeggen: benadruk de issues die op het spel staan, maar laat wel het debat toe. Een gemeenschap blijft niet in stand door uniformiteit, maar door constant gesprek over de culturele issues die haar boeien. amazon.com/Theories-Cultu…

Bij liefde en seks: benadruk het belang van trouw, commitment, tederheid, opofferingsgezindheid, het hart aanzien ipv het uiterlijk. En laat het gesprek toe over wat dit betekent in relaties. Maar leg het niet tot in detail institutioneel vast. >

Bij schepping: benadruk dat christenen naar de wereld kijken als 'schepping', dat zij God belijden als Schepper, Dat zijn de cultuurvormende issues en daarover mag het gesprek plaatsvinden. Maar leg ouders/leerlingen niet vast op een bepaalde theorie, zoals creationisme.