Thread by @Antikor38Junior

ATATÜRK VE YURT DIŞINDAKİ ANITLARI

Atatürk’ün, yurt dışında, çeşitli kıta, ülke ve şehirlerde bulunan anıt, heykel, büst, rölyef ve benzeri sanat eserlerini derleyip toplamak ve bir bütün olarak sunmak gerçekten zor, meşakkatli ve belki de yapılması tam olarak mümkün olmayan bir durumdur.

Acaba yeryüzünde, kendi ülkesinin dışında başka ülkelerde, Atatürk kadar bir başka devlet adamının heykeli, anıtları var mıdır?

Üstelik bu anıtların, bundan yüz sene önce yaşayan bir devlet adamına ait olmasının yanında heykellerinin veya anıtların, zorlayıcı herhangi bir siyasi veya ticari ilişki olmamasına rağmen yer alması işin daha da şaşırtıcı yönüdür.

Bu, bir zorunluluğun değil, Atatürk 'e karşı içten gelen bir sevgi ve saygının sonucudur.

Atatürk' ün heykel, anıt ve adının verildiği yerler kadar ilgi çekici bir durumla daha karşılaşılmaktadır.

O da kullandığı bazı deyimlerin, uluslararası alanda benimsenmiş ve kullanılıyor olmasıdır.

Her ülkenin geleneğinde, eskiden kalma ve toplumun belleğinde yer etmiş  "atasözleri"  vardır. Bu sözler bir takım benzerlikler gösterse de birbirinden farklı söylem ve anlam taşırlar.

Ancak bir söz vardır ki, neredeyse bütün ülkeler arasında ortak bir  "atasözü"  hüviyetini kazanmıştır.

Bu söz Atatürk 'ün
"Y u r t t a   B  a r ı ş ,
D ü n y a d a   B a r ı ş "
sözüdür.

Her ülkenin kendi dilinde ve kendi yazış biçimi ve bazen Türkçesi ile birlikte, Atatürk heykel ve anıtlarında ya da başka alanlarda yer almaktadır.

Bu söz Atatürk anıtlarında,

İngilizce konuşulan ülkelerde
P e a c e    a t   H o m e  ,
P e a c e   i n   t h e   W o r l d
şeklinde,

Fransa 'daki anıtlarda
L a   p a i x   a` l a  m a i s o n ,  L a    p a i x   d a n s   l e  
m o n d e ,

Küba  Havana, Peru ' daki Atatürk anıt, heykel ve rölyeflerinin altında
P a z  E n   C a s a  ,   P a z  
E n   E l    M u n d o ,

Almanya 'da
F r i e d e n   z u   H a u s e  ,
F r i e d e n   i n  d e r   W e l t ,

Hollanda'daki heykelinde Felemenk  yazılışı ile
V r e d e   t h u i s ,  v r e d e
i n   d e   w e r e l d ,
şeklinde söylenmekte ve yer almaktadır. Bu deyim adeta uluslararası bir atasözü halini almıştır.

Atatürk 'ün İtalya' da Roma 'daki heykelinin altında  ' büyük '  anlamına gelen ' largo'  kelimesi kullanılarak,
L a r g o   M u s t a f a
K e m a l
yazılmıştır.

Küba 'da, Atatürk’ten başka hiçbir yabancı devlet adamının heykelinin bulunmadığı söylenmektedir. Bu sözün tam olarak gerçeği yansıttığı bilinmemekle beraber, gerçek olan şudur ki ;

bir çok sanat adamının heykel ve büstünün bulunduğu Küba' da, yabancı devlet adamı heykeli yok denecek kadar azdır. Bu istisnanın en önemli örneği Atatürk 'tür.

Küba' daki ilk Atatürk heykeli'nin altında Türkçe ve İspanyolca olarak,
T ü r k i y e
C u m h u r i y e t i  ' nin 
k u r u c u s u   -
Y u r t t a   B a r ı ş  , 
D ü n y a  d a   B a r ı ş
yazmaktadır.

Bir başka heykeli de başkent Havana' nın en gözde mekanlarından Puerta Caddesi'nde  bulunmaktadır.

Dünyanın bir başka köşesinde Japonya 'nın Higashimuro - Wakayama' daki anıtın hemen altında, Atatürk 'ün orijinal imzası ile
Y u r t t a  S u l h ,
C i h a n d a   S u l h
ibaresi yer almaktadır.

Avustralya' nın Sidney, Canberra kentlerinde bulunan heykellerin dışında Albany 'deki heykeli deniz kıyısında yüksek bir tepede, bir küre üzerinde bulunmakta ve ön tarafında
P e a c e   a t   H o m e ,
P e a c e    i n   t h e   W o r l d
sözü yer almaktadır.

Şili' nin başkenti Santiago 'da bulunan heykel ve rölyefinin altında
T ü r k i y e 
C u m h u r i y e t i '  n i n
k u r u c u s u  ,
v a t a n ı n ı n   f e d a k a r
v e 
s a d ı k   h i z m e t k a r ı ,
b e n z e r i   o l m a y a n 
k a h r a m a n  ,  i n s a n l ı k

i d e a l i n i n   c a n l ı 
e m s a l i. B ü t ü n   h a y a t ı n ı  
T ü r k   M i l l e t i  '  n e   v a k f e t m i ş ,  m i l l e t i ne   k e n d i   r u h u n u ,  a t e ş i n i   v e r m i ş t i r. H a t ı r a sı   m i l l e t i n i n   r u h u n u

a t e ş l i   t u t a n   s ö n m ez   b i r   m e ş' a l e   o l a r a k
y a ş a m a k t a d ı r.
ibaresi vardır.

Venezuela' nın başkenti Caracas'da bulunan Atatürk heykelinin altında
M o d e r n   T ü r k   D e v l e t i n i n   k u r u c u s u 
K e m a l   A t a t ü r k
yazısı bulunmaktadır.

İsrail ' in Yehud ve Be' er  Sheva kentlerindeki anıtlarda benzer ifadelerle

T ü r k i y e    C u m h u r i y e t i  '  n i n   k u r u c u s u 
B ü y ü k   A t a t ü r k.  T ü r k   M i l l e t i   v e   T ü r k i y e' yi   s e v e n   İ s r a i l   h a l k ı ,

S a n a  s o n s u z a   k a d a r   m i n n e t t a r   k a l a c a k tır.
sözleri yazılıdır.

Japonya, Kuşimato'daki heykeli çok görkemlidir. Atatürk, at üzerinde, sırtında pelerini, eli ile ufku göstermektedir.

Kazakistan Astana'da, kalpaklı, sivil giysili, Kırgızistan 'ın Bişkek ve Çolpan Ata kentlerinde de gene kalpaklı, sivil giysili ve eli ile göğsünde bir kitap tutmaktadır.

Mexico Ctiy' deki heykeli çok ilginçtir. Yerde, giderek büyüyen ve yükselen bir ay yıldız içinde, elinde şapkası ile gülümsemektedir.

Azerbaycan Bakü, Gence, Nahcıvan kentlerinde, Türkmenistan Aşkabat 'da, Moğolistan' da Ulan Bator, Makedonya Üsküp, Pakistan İslamabad, Larkane'de, Macaristan Budapeşte'de Atatürk adının verildiği sokakta, Romanya Bükreş ve Tulceo'da, Hollanda Amsterdam, Oostzaan, Rotterdam'da,

Yeni Zelanda Wellington, Hindistan Yeni Delhi, Amerika Birleşik Devletleri Washington 'da elini kaldırmış konuşur şekilde, New Jersey, New York, Connecticut ve diğer ülke ve kentlerde,

hiç bilmediğimiz, belki de çok kez önünden geçtiğimiz veya ilk kez gittiğimiz bir yerde Atatürk adı, heykeli, anıtı, büstü, rölyefi ile karşılaşabiliriz.

Her yerde olduğu gibi orada da bir Atatürk yaşıyordur ve sonsuza kadar yaşayacaktır. Çünkü Atatürk ilke ve idealleri evrenseldir, insancıldır, çağdaş ve özgürlükten yanadır...

NOT :
Avustralya, Canberra 'daki Atatürk anıtı birkaç hafta önce (2021 Ekim' in ilk haftası) yenilenmiş ve bir törenle yeniden açılmıştır.

Kaynak :
A Erdem Akyüz, Bütün Dünya Dergisi, Başkent Üniversitesi Kültür Yayını, sayı  2017 / 09 , syf 35 - 39

ALINTIDIR.